İsrail-Filistin Savaşı Kapsamında Tüketici Düşmanlığının Boykot Tutumuna Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 25, 1 - 28, 28.06.2024

Özlem Duğan Haydar Hoşgör Merve Kaya Mustafa Demirel Özlem Can Selda Akçali

Öz

Boykotlar, toplumsal duyarlılık ve tepkilerin bir yansıması olarak hızla yayılan ve çeşitli etki potansiyeline sahip protesto araçlarıdır. Bu çalışma, özellikle İsrail-Filistin Savaşı ile birlikte yeniden gündeme gelen İsrail’e ve İsrail ürünlerine yönelik tüketici tepkilerini ele almaktadır. Çalışmada, bireylerin İsrail menşeili ürünlere yönelik boykot tutumları üzerinde tüketici düşmanlığının etkisi olup olmadığının araştırılması amaçlanmıştır. Anket yöntemi kullanılarak Uşak ilinde yürütülen çalışmada 404 tüketicinin verisi analiz edilmiştir. Katılımcıların %74,3’ünün İsrail ürünlerine yönelik boykot kampanyasını desteklediği, %50,2’sinin boykotun amacına ulaşacağını düşündüğü saptanmıştır. Katılımcıların %62,9’unun İsrail ürünlerine yönelik boykot kampanyasında dini duygularının, %64,6’sı ise milli duygularının etkili olduğu belirlenmiştir. Katılımcıların çok yüksek (4,25 ± 0,99) düzeyde tüketici düşmanlığı, orta (3,12±1,30) düzeyde boykot tutumu ortalamasına sahip oldukları bulunmuştur. Kadınların ve evlilerin hem tüketici düşmanlığı hem de boykot tutumlarının istatistiksel olarak anlamlı derecede (p<0,05) daha yüksek olduğu saptanmıştır. Tüketici düşmanlığı ile boykot tutumu değişkenleri arasında pozitif yönde ve anlamlı (r: 0,504; p<0,05) bir ilişki tespit edilmiştir. Ayrıca, tüketicilerin boykot tutumları üzerinde menşe ülke düşmanlığının %25,4 etkisi olduğu (F: 137,200; p<0,05) sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Boykot, filistin, israil, savaş, tüketici düşmanlığı

Kaynakça

• Ali, B. J. (2021). Impact of consumer animosity, boycott participation, boycott motivation, and product judgment on purchase readiness or aversion of Kurdish consumers in Iraq. Journal of Consumer Affairs, 55(2), 504-523.
• Atılgan, K. Ö., & Köken, Y. (2022). Tüketici etnosentrizmi ve tüketici düşmanlığının sosyal medyada boykota etkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31(1), 292-307.
• Atılgan, K. Ö., İnce, T., & Yılmaz, S. (2017). Tüketicilerin satın alma niyetleri ve boykota yönelik tutumlarının tüketici sinizmi, fiyat şeffaflığı ve fiyat adaleti bağlamında incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(3), 34-44.
• Bahaee, M., & Pisani, M. J. (2009). Iranian consumer animosity and US products: a witch's brew or elixir?. International Business Review, 18(2), 199-210.
• Balaban, S., & Yücel, S. (2019). Tüketici boykotu ve tüketicilerin boykot katılımlarını etkileyen faktörler. İzmir Demokrasi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 191-212.
• Balıkçıoğlu, B., Koçak, A., & Özer, A. (2007). Şiddet içermeyen bir eylem olarak dolaylı tüketici boykotlarının oluşum süreci ve Türkiye için değerlendirme. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 62(03), 79-100.
• Barda, C., & Sardianou, E. (2010). Analysing consumers' activism in response to rising prices. International Journal of Consumer Studies, 34(2), 133-139.
• Cicic, M., Brkic, N., Husic, M., & Agic, E. (2005). The influence of animosity, xenophilia and ethnocentric tendencies on consumers’ willingness to buy foreign products-the case of Croatia. 34th Europea Marketing Conference, 24-27.
• Dal, A., & Toros, S. (2022). Türkiye’de siyasal tüketiciliği anlamak: Etnosentrizm ve boykot katılımı arasındaki ilişki. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (39), 44-68.
• Dekhil, F., Jridi, H., & Farhat, H. (2017). Effect of religiosity on the decision to participate in a boycott: The moderating effect of brand loyalty–the case of Coca-Cola. Journal of Islamic Marketing, 8(2), 309-328.
• Erciş, A., & Celik, B. (2019). The subtle interplay of competing subjective norms, affinity and animosity in consumer aversion or inclination to foreign goods. Journal of Global Strategic Management, 13(2), 5-12.
• Friedman, M. (1995). American consumer boycotts in response to rising food prices: Housewives' protests at the grassroots level. Journal of Consumer Policy, 18(1), 55-72.
• Ganideh, S. A. (2008). An investigation into consumer animosity amongst young educated Jordanians. International Journal of Management Cases, 10(3), 638-650.
• Hino, H. (2023). More than just empathy: The influence of moral emotions on boycott participation regarding products sourced from politically contentious regions. International Business Review, 32(1), 102034.
• Hoşgör, H. K. & Sezgin, M. (2024). İsrail menşeli ürün ve hizmetlere yönelik e-boykot söylemlerinin çevrimiçi bir şikâyet portalı üzerinden incelenmesi. R&S- Research Studies Anatolia Journal, 7(1). 97-122.
• Ishak, S., Khalid, K., & Sulaiman, N. (2018). Influencing consumer boycott: Between sympathy and pragmatic. Journal of Islamic Marketing, 9(1), 19-35.
• Keser, E., & Söğütlü, R. (2023). Investigation of the mediating role of consumer boycott participation motives in the effect of consumer cynicism on consumer boycott behavior. Current Research in Social Sciences, 9(1), 69-91.
• Kim, C., & Kinoshita, A. (2023). Do you punish or forgive socially responsible companies? A cross-country analysis of boycott campaigns. Journal of Retailing and Consumer Services, 71, 103232.
• Kiracı, H., & Kayabaşı, A. (2018). Tüketicilerin hissettikleri farklı düşmanlık türlerinin satın almama niyeti üzerindeki etkisi: Türk tüketicilerinin Amerika düşmanlığı üzerine bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 203-214.
• Klein, J. G., Ettenson, R., & Morris, M. D. (1998). The animosity model of foreign product purchase: An empirical test in the People's Republic of China. Journal of Marketing, 62(1), 89-100.
• Klein, J. G., Smith, N. C., & John, A. (2004). Why we boycott: Consumer motivations for boycott participation. Journal of Marketing, 68(3), 92-109.
• Lee, R., Lee, K. T., & Li, J. (2017). A memory theory perspective of consumer ethnocentrism and animosity. European Journal of Marketing, 51(7/8), 1266-1285.
• Leonidou, L. C., Kvasova, O., Christodoulides, P., & Tokar, S. (2019). Personality traits, consumer animosity, and foreign product avoidance: The moderating role of individual cultural characteristics. Journal of International Marketing, 27(2), 76-96.
• Makarem, S. C., & Jae, H. (2016). Consumer boycott behavior: An exploratory analysis of twitter feeds. Journal of Consumer Affairs, 50(1), 193-223.
• Memiş, S., & Cesur, Z. (2019). Tüketici boykotunun çevresel hassasiyetlerinin değerlendirilmesine yönelik bir araştırma. Balkan & Near Eastern Journal of Social Sciences, 5(4), 25-33.
• Nakos, G. E., & Hajidimitriou, Y. A. (2007). The impact of national animosity on consumer purchases: The modifying factor of personal characteristics. Journal of International Consumer Marketing, 19(3), 53-72.
• Öztürk, S. A., Özata, F. Z., & Erol, F. (2019). Tüketici düşmanlığının ülke imajı, ürün değerlendirme ve yabancı ürün satın alma isteğine etkisi üzerine bir araştırma. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 76-101.
• Riefler, P., & Diamantopoulos, A. (2007). Consumer animosity: A literature review and a reconsideration of its measurement. International Marketing Review, 24(1), 87-119.
• Shimp, T.A., Dunn, T.H. & Klein, J.G. (2004). Remnants of the U.S. civil war and modern consumer behavior. Psychology and Marketing, 21(2), 75-91.
• Shoham, A., Gavish, Y., & Rose, G. M. (2016). Consequences of consumer animosity: A meta-analytic integration. Journal of International Consumer Marketing, 28(3), 185-200.
• Suhud, U. (2017). Purchase unwillingness and willingness of Indonesian consumers towards Israeli products. Binus Business Review, 8(3), 175-182.
• Tian, S., & Pasadeos, Y. (2012). A revised model of animosity: The impact of antiJapanese sentiment on consumer behavior in China. Journal of Current Issues & Research in Advertising, 33(2), 170-191.
• TÜİK (2021). Nüfus ve demografi-TÜİK veri portalı. https://data.tuik.gov.tr.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri, https://sozluk.gov.tr/
• Uluyol, O., & Duruk, C. (2016). Sivil toplum kuruluşlarının boykot çağrısının tüketici davranışlarına etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(17), 11-33.
• Ural, A., & Kılıç İ. (2011). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi. Detay Yayıncılık.
• Uysal, A., & Cömert, Y. (2017). Tüketici boykotu katılım güdüleri: Muş ili örneği. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 8(1), 97-125.
• Woodside, A. G., Akrout, H., & Mrad, M. (2023). Consumer hate and boycott communications of socially irresponsible fashion brands: Applying complexity theory in psychology and marketing research. Psychology & Marketing, 40(10), 1986-2015.
• Xie, J., Choo, H. J., & Lee, H. K. (2023). Effects of consumer animosity on boycotts: the role of cognitive-affective evaluations and xenocentrism. Journal of Fashion Marketing and Management, 28(1), 45-60.
• Yener, D. (2022). Tüketici düşmanlığı ve tüketici boykotlarına katılma niyeti ilişkisi: Tüketici etnosentrizminin aracı etkisi. Business & Management Studies: An International Journal, 10(1), 310-324.
• Yener, D., Dursun, T., & Oskaybaş, K. (2016). Determinants that Affect Consumers’ Boycotts Participation. The Journal of Academic Social Science, 8(33), 61-75.