Öğretim Elemanlarında Örgütsel Sinizm ve İşe Yabancılaşma Arasındaki İlişkide Yaşam Doyumunun Aracı Rolü

Yıl 2015, Cilt: 17 Sayı: 4, 259 - 286, 01.12.2015

Yrd.doç.dr Aydın Çivilidağ

Öz

Bu araştırmanın amacı, üniversitelerde çalışan öğretim elemanlarında, örgütsel sinizm, işe yabancılaşma ve yaşam doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Bu amaçla Akdeniz bölgesindeki bir üniversitedeki gönüllü 291 öğretim elemanına (129 Kadın %44.3 ve 162 Erkek %55.7) Kişisel Bilgi Formu (KBF), Örgütsel Sinizm Ölçeği (ÖSÖ), İşe yabancılaşma Ölçeği (İYÖ) ve Yaşam Doyumu Ölçeği (YDÖ) araştırmacı tarafından yüz yüze uygulanmış ve katılımcılardan elde edilen veriler; SPSS 22.0 istatistik programı ile analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; İşe yabancılaşmanın kendine yabancılaşma ve güçsüzleşme alt boyutları ile unvan ve cinsiyet değişkenlerinin yaşam doyumunu anlamlı düzeyde yordadığı, örgütsel sinizm ve işe yabancılaşmanın yaşam doyumu ile negatif ve orta derece anlamlı ilişkisi bulunduğu, örgütsel sinizm ile işe yabancılaşma arasında pozitif ve orta derecede anlamlı ilişki bulunduğu belirlenmiştir. Demografik değişkenlerle ilgili olarak; Kadın öğretim elemanlarının erkek öğretim elemanlarına göre işe yabancılaşmanın güçsüzleşme alt boyutu bakımından anlamlı düzeyde daha fazla işe yabancılaştıkları bulunmuştur. Unvan değişkenine göre ise; işe yabancılaşmanın tüm alt boyutlarında araştırma görevlilerinin diğer unvanlı öğretim elemanlarından anlamlı düzeyde daha fazla işe yabancılaşma yaşadıkları bulunmuştur. Elde edilen sonuçlar, literatüre göre tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Öğretim Elemanı, Örgütsel Sinizm, İşe Yabancılaşma, Yaşam Doyumu

ON ACADEMICS MEDIATOR ROLE OF LIFE SATISFACTION ON THE RELATIONSHIP BETWEEN ORGANIZATIONAL CYNICISM AND WORK ALIENATION

Öz

The purpose of this research that is to analysis organizational cynicism, work alienation and life satisfaction on working a university academics in Akdeniz Region in Turkey. In research participant academicswho have some characteristics whose 129 female 43.1% and 162 male 55.7%. With this aim, Personality Information Form (PIF), Organizational Cynicism Scale (OCS), Work Alieation Scale (WAS) and Life Satisfaction Scale (LSS) were applied to working academicsface to face by researcher. The data were analyzed by SPSS 22.0 statistical package program. According to the results; self isolation and powerless dimensions of work alienation, title and gender variables predict significantly, there was positive relationship between organizational cynicism and work alienation also there was negative relationship life satisfaction between organizational cynicism and work alienation. According to demographic variables; The women academics who had more powerless dimension of work alienation significantly than male academics. To title variable; The research assistants who had more of whole dimensions of alienation significantly than other academics title. Of the research results had been discussed light of the literary.

Anahtar Kelimeler

Academics, Organizational Cynicism, Work Alienation, Life Satisfaction

Kaynakça

• Abraham, R. (2000). Organizational cynicism: bases and consequences, Genetic, Social and General Psychology Monographs, 126(3), 269-292.
• Aiken, M., Hage, J. (1966). Organizational alienati- on: a comparative analysis, American Sociologi- cal Review, 31 (4), 497-507.
• Ayaydın, Ç. (2012). İşyerinde psikolojik şiddetin iş tatmini, işe yabancılaşma ve işten ayrılma niyeti ile ilişkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensti- tüsü, Gümüşhane.
• Bedük, A. (2014). Örgüt psikolojisi, 2.Baskı, Konya: Atlas Akademi.
• Büyüköztürk, Ş. (2005). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı, 5.Baskı, Ankara: Pegem A Ya- yıncılık.
• Chiaburu, D.S., Diaz, I., Vos, A.D. (2013). Emplo- yee alienation: relationships with careerism and career satisfaction, Journal of Managerial Psy- chology, 1(28), 4 – 20. http://dx.doi.org/10.1108/02683941311298832
• Chiaburu, D.S., Peng, A.C., Oh, I.S., Banks, G.C., Lomeli, L.C. (2013). Antecedents and consequ- ences of employee organizational cynicism: A meta-analysis, Journal of Vocational Behavi- or,83, 181-197.
• Csaszar, F.A. (2012). Organizational structure as a determinant of performance: evidence from mutual funds, Strategic Management Journal, 33, 611-632, doi: 10.1002/smj.1969
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli ista- tistik SPSS ve Lisrel uygulamaları, 1.Baskı, An- kara: Pegem Akademi.
• Dean, J.W., Jr., Brandes, P., Dharwadkar, R. (1998). Note organizational cynicism, The Academy of Management Review, 2 (23), 341-352.
• Demerouti, E., Bakker, AB., Nachreiner,F., Schau- feli, W.B. (2000). A Model burnout of life satis- faction amongst nurses, Journal of Advancing Nursing, 32(2), 454-464.
• Diener, E. (1984). Subjective well being, Psychologi- cal Bulletin, 95(3), 542-575.
• Diener, E., Emmons, R.A., Larsen, R.J., Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale, Journal Personality of Assessment, 49 (1), 71-75.
• Erdem, M. (2014). İş yaşamı kalitesinin işe yabancı- laşmayı yordama düzeyi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(2), 519-544, doi: 10.12738/ estp.2014.2.2126
• Eren, E. (2008). Örgütsel davranış ve yönetim psiko- lojisi, 11.Baskı, İstanbul: Beta Basım Yayım.
• Güneri, B.M. (2010). Öğretim elemanlarının maruz kaldıkları yıldırma davranışlarının işe yabancı- laşmaları üzerine etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilim- ler Enstitüsü, Antalya.
• Karacaoğlu, K., İnce, F. (2012). Brandes, Dharwa- dkar ve Dean’in (1999) Örgütsel sinizm ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik ça- lışması: Kayseri organize sanayi bölgesi örneği, Business and Economics Research Journal, 3(3), 77 – 92
• Kasalak, G., Aksu, M.B. (2014). The relationship between perceived organizational support and organizational cynicism of research assistants, Educational Sciences: Theory & Practice, 14(1), 125-133, doi: 10.12738/estp.2014.1.1765
• Kaya, U., Serçeoğlu, N. (2013). Duygu işçilerinde işe yabancılaşma: hizmet sektöründe bir araştırma, Çalışma ve Toplum, (1), 311-345.
• Kaynar, M., Parlak, İ. (2005). Her İl’e bir üniversite Türkiye’de yüksek öğretim sisteminin çöküşü, 1.Baskı, Ankara: Paragraf Yayınevi.
• Koçel, T. (1993). İşletme yöneticiliği yönetici geliş- tirme, organizasyon ve davranış, 4.Baskı, İstan- bul: Beta Basım Yayım.
• Koçoğlu, M. (2014). Cynicism as a mediator of rela- tions between job stress and work
• alienation: a study from a developing country – Tur- key, Global Business and Management Resear- ch: An International Journal, 6(1), 24-36.
• Kohn, M.L. (1976). Occupational structure and alienation, American Journal of Sociology, . 82 (1), 111-130.
• Köker, Ü. (1991). Kişisel projelerin organizasyonu ve örüntüsü açısından yaşam doyumu, Yayın- lanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Mete, Y. A. (2013). Relationship between organizati- onal cynicism and ethical leadership behaviour: a study at higher education, Procedia - Social and Behavioral Sciences 89, 476 – 483.
• Mottaz, C.J. (1981). Some determinants of work alie- nation, The Sociological Quarterly 22: 515-529
• Naus, F., Iterson, A., Roe, R. (2007). Organiza- tional cynicism: Extending the exit, voice, loyalty, and neglect model of employees’ responses to adverse conditions in the workp- lace, Human Relations, 60 (5), 683-718, doi: 10.1177/0018726707079198
• Neves, P. (2012). Organizational cynicism: Spillover effects on supervisor–subordinate elationships and performance, The Leadership Quarterly 23, 965–976.
• Payne, D. (1974). Alienation: An organizational- so- cietal comparison, Social forces, 53 (2), 274-281.
• Pitre, L.J. (2004). Organizational cynicism at the united states naval academy: an exploratory study, Unpublished Master Thesis, Naval Postg- raduate School, California, USA.
• Riggio, R. E (2014). Endüstri ve örgüt psikolojisine giriş (Çeviri Editörü: Belkıs Özkara), 6.Baskı: Ankara.
• Reizer, A. (2015). Influence of employees’attach- ment styles on their life satisfaction as me- diated by job satisfaction and burnout, The Journal of Psychology, 149 (4), 356–377, doi: 10.1080/00223980.2014.881312
• Sayü, P. (2014). The relationship between organiza- tional justice and work alienation, Yayınlanma- mış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Şahin, L., Bacak, B., Güler, M. (2015). Çalışan memnuniyetinin sağlanmasında temel dina- mikler: dışsal faktörlerin çalışanların memnu- niyet algıları üzerindeki etkilerine yönelik bir alan araştırması, İş,Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 17(2), 28-44, doi: 10.4026/1303-2860.2015.0275.x
• Şirin, H., Şirin, E.F. (2013). Research on the orga- nizational commitment of the ınstructors ın terms of job satisfaction, and organizational alienation: school of physical education and sports sample, International Journal Of Acadeic Research, 5 (3), 176-183, doi: 10.7813/2075- 4124.2013/5-3/B.27
• Tamini, B.K., Kord, B. (2011). Burnout components as predictors of job & life satisfaction of uni- versity employees, Indian Journal of Industrial Relations, 47, (1), 126-137.
• Thornton, M. (1964). Alienation and socialism, La- bour History, 7, 34-44. http://www.jstor.org/ stable/27507762
• Vecchio, P. (1980). Worker alienationas a moderator of the job quality- job satisfaction relationship: the case of racial differences, Academy of Mana- gement Journal, 23, 479-486.
• Vickers M.H., Paris, M.A. (2007). “Your job no longer exists ”: from experiences of alienation to expectations of resilience-a phenomenological study, Employ Respons Rights J, 19:113–125, doi: 10.1007/s10672-007-9038-y
• Yıldız, K., Akgün, N.,Yıldız, S.(2013). İşe yabancı- laşma ile örgütsel sinizm arasındaki ilişki, The Journal of Academic Social Science Studies, 6(6), 1253-1284. doi: http://dx.doi.org/10.9761/ JASSS1193
• Yetim, Ü. (1991). Kişisel projelerin organizasyonu ve örüntüsü açısından yaşam doyumu, Yayın- lanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Yumuk, Y. (2011). Otel işletmelerinde işe yaban- cılaşmanın iş tatmini üzerine etkisi: Nevşehir ilinde bir uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Üniversitesi Sosyal Bilim- ler Enstitüsü, Nevşehir.