Eleştirel Yönetim Çalışmaları Ana Akım Yönetim Çalışmalarının Yönünü Değiştirebilir Mi?

Yıl 2013, Cilt: 15 Sayı: 2, 52 - 62, 01.06.2013

Dr. Ali Dikili

Öz

Bu çalışmada, Eleştirel Kuram temelinde ortaya çıkan eleştirel yönetim çalışmaları (EYÇ)’nın, ana akım yönetim çalışmaları (AAYÇ)’na yön verebilip veremeyeceği sorusuna, Kuhn ve Feyerabend’in bilim felsefesine dair görüşleri çerçevesinde cevap aranmaktadır. Çalışmada EYÇ’nın özünün ne olduğunu anlayabilmek için önce Eleştirel Kuram, ağırlıklı olarak, bu kuramın otantik halini temsil eden Frankfurt Okulu temelinde bahse konu edilmektedir. Akabinde, bilim felsefesinde Kuhn tarafından ortaya konan paradigma değişimi ve Feyerabend tarafından ortaya konan bilimsel anarşizm kavramları çerçevesinde EYÇ’nın AAYÇ karşısındaki konumu irdelenmektedir. Sonuç olarak, EYÇ, eklektik bazı çalışma konuları ve kuramlardan meydana gelmekte olup aslında AAYÇ’nın yerini alabilecek tarzda bir paradigma değişimine yol açabilecek gibi durmamaktadır. EYÇ bunun yerine yönetim biliminde bilimsel anarşizme katkıda bulunup AAYÇ’na eleştirel boyutta felsefî derinlik kazandırma potansiyeline sahip bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel yönetim çalışmaları, ana akım yönetim çalışmaları, Eleştirel Kuram, paradigma değişimi, bilimsel anarşizm

"IS, GUC" INDUSTRIAL RELATIONS AND HUMAN RESOURCES JOURNAL

Öz

This study searches for answer to the question whether critical management studies (CMS), whose base is Critical Theory, are going to be able to shape mainstream management studies (MMS) by considering the ideas of Kuhn and Feyerabend in philosophy of science. In the study, first Critical Theory is discussed especially based on the ideas of Frankfurt School which is predominantly the authentic form of Critical Theory, in order to understand the esence of CMS. Afterwards the position of CMS against MMS is discussed within the contexts of paradigm shift and scientific anarchism which are come up with by Kuhn and Feyerabend respectively, in philosophy of science. As a result, CMS is comprised of some eclectic study subjects and theories and is actually not likely to make a paradigm shift by replacing MMS. Rather, CMS has potential to contribute to scientific anarchism in management science and give philosophical depth in critical dimension to MMS.

Anahtar Kelimeler

Critical management studies, mainstream management studies, Critical Theory, paradigm shift, scientific anarchism

Kaynakça

• Alvesson, M. ve Deetz, S. (2005). ‘Critical Theory and Postmodernism: Organizational Studies’, Derleyenler: C. Grey ve H. Willmott, Critical Management Studies: A Reader University Press. to içinde, ss:60-106, Oxford:Oxford
• Alvesson, M. ve Karreman, D. (2000). ‘Taking the Linguistic Turn in Organizational Research: Challenges, Responses, Consequences’, Journal of Applied Behavioral Science, 36:2, ss:136-158.
• Alvesson, M. ve Willmott, H. (1992). ‘On the Idea of Emancipation Organization Studies’, Academy of Management Review, 17:3, ss:432-464. Management and
• Alvesson, M. ve Willmott, H. (2003). ‘Introduction’, Derleyenler: M. Alvesson ve H. Willmott, Studying Management Critically içinde, ss:1-22, Londra:Sage.
• Astley, W. G. (1985). ‘Administrative Science as Socially Constructed Truth’, Administrative Science Quarterly, 30, ss:497-513.
• Bağce H. E. (2006). ‘Sunuş’. Derleyen: H. E. Bağce, Frankfurt Okulu içinde, ss:7-16, Ankara:Doğu Batı.
• Baritz, L. (2005). ‘The Servants of Power’, Derleyenler: C. Grey ve H. Willmott, Critical Management Studies: A Reader içinde, ss:29-45, Oxford:Oxford University Press.
• Cevizci, A. (2005). Paradigma Felsefe Sözlüğü, İstanbul:Paradigma.
• Clegg, S. R.; Courpasson D. ve Phillips N. (2006). Power and Organizations, Londra, Thousand Oaks, Yeni Delhi:Sage.
• Feyerabend, P. (1999). Yönteme Karşı, Çeviren: E. Başer, İstanbul:Ayrıntı.
• Forester, J. (1985). ‘Critical Theory and Planning Practice’, Derleyen: J. Forester, Critical Theory and Public Life içinde, Cambridge, MA:MIT Press.
• Grey, C. ve Willmott, H. (2005). ‘Introduction’, Derleyenler: C. Grey ve H. Willmott, Critical Management Studies: A Reader içinde, ss:1-15, Oxford:Oxford University Press.
• Güneş, B. (2003). ‘Paradigma Kavramı Işığında Bilimsel Devrimlerin Yapısı ve Bilim Savaşları: Cephedeki Fizikçilerden Thomas S. Kuhn ve Alan D. Sokal’, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1:1, ss:23-44.
• Hancock, P. ve Tyler, M. (2004). ‘MOT Your Life: Critical Management of Everyday Life’. Human Relations, 57:5, ss:619-645. Studies and the
• Hempel, C. G. (1995). ‘Thomas Kuhn, Colleague and Friend’, Derleyen: P. Horwich, World Changes: Thomas Kuhn and the Nature of Science içinde, ss:7-8, Londra:The MIT Press. Massachusettes ve
• Hızıroğlu, M.; Dil, E. ve Dinçer, M. A. (2009). ‘Eleştirel Stratejik Yönetim Çalışmalarının Ekseni: Kuram ve Uygulamaya Yönelik Eleştiriler Üzerine Bir Değerlendirme’, 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 21-23 Mayıs 2009, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İşletme Bölümü, Eskişehir, ss:866- 872.
• Hodgkinson, C. (2008). Yönetim Felsefesi: Örgütsel Yaşamda Değerler ve Motivasyon, Çeviri Derleyenleri: İstanbul:Beta. ve B. Doğan,
• Jermier, J. (1985). ‘’ ‘When the Sleeper Wakes’: A Short Story Extending Themes in Radical Organization Theory’’, Journal of Management History, 11:2, ss:67-80.
• Jones, R. W. (1999). Security, Strategy, and Critical Theory, Publishers. Rienner
• Kuhn, T. S. (2006). Bilimsel Devrimlerin Yapısı, Çeviren: N. Kuyaş, İstanbul:Kırmızı.
• Kukla, A. (2000). Social Constructivism and the Philosophy of Science, Londra ve New York:Routledge.
• Levy, D. L.; Alvesson M. ve Willmott, H. (2003). ‘Critical Approaches to Strategic içinde, ss:55-78, Cambridge,
• Morgan, G. (2003). ‘Marketing and Critique: Prospects and Problems’, Derleyenler: M. Alvesson Management Critically içinde, Londra:Sage, ss:111-131. Willmott, Studying
• Power, M; Laughlin, R. ve Cooper, D. J. (2003). ‘Accounting and Critical Theory’, Derleyenler: M. Alvesson ve H. Willmott, Studying Management Critically içinde, Londra:Sage, ss:132-156.
• Sargut, A. S. ve Özen Ş. (2007). ‘Örgüt Kuramlarına Genel Bakış: Karşılaştırmalı bir Çözümleme’, Derleyenler: A. S. Sargut ve Ş. Özen, Örgüt Kuramları içinde, ss. 11-34, Ankara:İmge.
• Yıldırım, E. (2002). “ ‘Cogito Ergo Sum’dan ‘Vivo Ergo Sum’a Örgütsel Analiz”, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2:2, ss:155-185.
• Yıldırım, E. (2007). ‘Örgüt Kuramında Yeni Gelişmeler: Postmodern ve Eleştirel Bakış’, Derleyenler: A. S. Sargut ve Ş. Özen, Örgüt Kuramları içinde, ss:379-406, Ankara:İmge.