Sosyolojinin İhmal Edilen Kategorisi Çocuklar Üzerinden Çocukluk Sosyolojise ve Sosyolojiye Bakmak

Yıl 2013, Cilt: 15 Sayı: 4, 1 - 26, 01.12.2013

Yard.doç.dr.ayça Demir Gürdal

Öz

Bu çalışma, sosyolojide hakim bir teorik eğilim olarak varlığını sürdüren 'toplum, yapı, kurum' gibi makro entitelerin yapısal ağırlığı karşısında yeterince kavramsallaştırılmayarak uzun süre ihmal edilen çocuklar üzerine söz söyleme çabasıdır. 1980'lerden itibaren 'yeni çocukluk sosyolojisi' adı altında özellikle İngiltere'de bir grup akademisyen tarafından çocukların öznelliğini ve eylemde bulunabilme kapasitelerini, çocukların yaratıcı özneler oldukları kabulünden hareketle dile getirmeyi amaçlayan çocukluk çalışmaları, aynı zamanda çocukları sosyoloji çatısı altında görünür kılmayı hedeflemiştir. Çocukluk sosyolojisinin, sosyolojinin temel teorik ve metodolojik çerçevesinden bağımsız kurulamayacağı sayıltısına dayanan bu çalışma, çocukların çocukluk sosyolojisi ve sosyolojideki mevcut yerlerinden hareketle gelecekteki yerlerinin neresi olabileceğini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Teorik ve metodolojik genel çerçevesinin yanısıra sosyolojinin; küreselleşme, sosyal ve yapısal eşitsizlikler, yoksulluk, savaşlar, açlık, demografik değişimler, aile yapısındaki değişimler, göçmenlik, evrensellik-yerellik gibi ele aldığı temel konuların her birinin çocuklar ve çocukluk kavramı ile yakından ilişkili olması, çocuklar ve çocukluk söylemi ile sosyoloji arasında karşılıklı bağların kurulmasını olanaklı kılan yapısal nedenler arasındadır. Çocukluk sosyolojisinin sosyoloji ile, çocukların ve çocukluk kavramının özelde çocukluk sosyolojisi ve genelde sosyoloji ile karşılıklı inşa edilen teorik, metodolojik ve yapısal ilişkililiği; çocukluk sosyolojisinin ve sosyolojinin bugünkü/mevcut durumlarından, temel sorun/tartışma alanlarından hareketle çocukların; çocukluk sosyolojisi ve sosyolojinin geleceğindeki yerlerinin neresi olabileceğini ortaya koymayı olanaklı kılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

çocukluk sosyolojisi, çocukluk, çocukluğun geleceği, sosyolojinin geleceği, sosyoloji

Kaynakça

• ADAM, Barbara (2004) "Towards a New Sociology of the Future" http://www.cf.ac.uk/socsi/futures/newsociologyofthe future.pdf
• ALANEN, Leena (1988) "Rethinking Childhood", Acta Sociologica, (31), 1: 53-67, Taylor&Francis.
• AMBERT, Anne-Marie (2001) The Effect of Children on Parents, USA: The Haworth Press.
• ARCHARD, David (1993) Children: Rights and Childhood, London: Routledge.
• ARIÈS, Philippe (1962) Centuries of Childhood, A Social History of Family Life, New York: Alfred A. Knopf.
• BAUMAN, Zygmunt (2001) The Bauman Reader, P. Beilharz (ed.), UK:Blackwell.
• BERARDO, Felix M. and Constance L. Shehan (2007) “Family Sociology in the 21st Century” 21st Century Sociology: A Reference Handbook, vol.1 Clifton D. Bryant, Dennis L. Peck (ed.), pp.289-295, USA:Sage.
• BOYDEN, Jo (1997) “Childhood and the Policy Makers: A Comparative Perspective on the Globalization of Childhood”, Constructing and Reconstructing Childhood, Allison James, Alan Prout (ed.) pp.187-225, London: UK Falmer Press.
• BRECHIN, Steven R. (2008) “Ostriches and Change: A Response to Global Warming and Sociology”, Current Sociology, 56 (3): 467-474. http://csi.sagepub.com/cgi/content/abstract/56/3/467
• COMTE, Auguste (1908) A General View of Positivism, translated from the French by J. H. Bridges, London: George Routledge&Sons Limited.
• COMTE, Auguste (1998) The Essential Writings Auguste Comte and Positivism, Gertrud Lenzer (ed.), USA: Transaction Publishers.
• CONNELL, Raewyn (2010) “Learning from Each Other: Sociology on a World Scale”, The ISA Handbook of Diverse Sociological Traditions, Sujata Patel (ed.), pp.40-51, Sage: London.
• CORSARO, William (1997) The Sociology of Childhood. USA: Pine Forge.
• ÇELEBİ, Nilgün (2001) Sosyoloji ve Metodoloji Yazıları, Ankara:AnıDOEK, J. (1991) “The Future of Europe’s Children”, The Child in The World of Tomorrow, 444-448, UK: Elsevier Science.
• DUNCAN, Greg J., Jeanne Brooks-Gunn, W. Jean Yeung, Judith R. Smith (1998) “How Much DoesChildhood Poverty Affect the Life Chances of Children?”, American Sociological Review, Vol.63, pp.406-423.
• DURKHEIM, Emile (1998) Selected Writings, Anthony Giddens (ed.), Cambridge University Press.
• ECEVİT, Yıldız (2012) “Aile, Kadın ve Devlet İlişkilerinin Değerlendirilmesinde Klasik ve Yeni Yaklaşımlar”, Kadın Araştırmaları Dergisi http://www.iudergi.com/tr/index.php/kadin/article/v iewFile/12349/11581.
• GANDER, Mary ve Harry W. Gardiner (2001) Çocuk ve Ergen Gelişimi, çev. A. Dönmez, N.Çelen, B.Onur, Ankara:İmge.
• GIDDENS, Anthony (1991) Structuration Theory: past, present and future", Giddens' Theory of Structuration: A Critical Appreciation, Christopher G. A. Bryant and David Jary (ed.), London: Routledge.
• GIDDENS, Anthony (2011) Sosyolojinin Savunusu, çev. İbrahim Kaya, İstanbul: Say.
• GITTINS, Diana (2009) “The Historical Construction of Childhood”, An Introduction to Childhood Studies, second edition, Mary Jane Kehily (ed.), pp.35-49, UK: Mc Graw Hill.
• HANCOCK, Black Hawk and Roberta Garner (2009) Changing Theories: New Directions in Sociology, University of Toronto Press.
• HELANDER, Einar (2008) Children and Violence: The World of the Defenceless, UK: Palgrave.
• HOROWITZ, Irving Louis (1994) The Decomposition of Sociology, USA: Oxford University Press.
• JAMES, Allison (2004) “Understanding Childhood from an Interdisciplinary Perspective”, Rethinking Childhood, Peter B. Pufall and Richard P. Unsworth (ed.), pp.25-37, NJ: Rutgers University Press.
• JAMES, Allison and Alan Prout (1997) "Introduction", Constructing and Reconstructing Childhood, Allison James, Alan Prout (ed.), London: UK Falmer Press.
• JAMES, Allison, Chris Jenks and Alan Prout (1998) Theorizing Childhood. UK: Polity.
• JENKS, Chris (1996) Childhood. London: Routledge.
• KEAT, Russel ve John Urry (1994) Bilim Olarak Sosyal Teori, çev. Nilgün Çelebi, Ankara: İmge.
• KEHILY, Mary Jane (2009) "Understanding Childhood: An Introduction to Some Key Themes and Issues", An Introduction to Childhood Studies, second edition, Mary Jane Kehily (ed.), pp.1- 16, UK: Mc Graw Hill.
• KING, Michael (2004) "The Child, Childhood and Children’s Rights within Sociology", http://www.brunel.ac.uk/786/pdf/law/king_kclr.pdf.
• LAYDER, Derek (2006) Sosyal Teoriye Giriş, çev. Ümit Tatlıcan, İstanbul: Küre.
• LEONARD, Madeleine (2005) “Children, Childhood and Social Capital: Exploring the Links”, Sociology, 39 (4): 605-622. London: Sage.
• LEVER-TRACY, Constance (2008) “Global Warming and Sociology”, Current Sociology, 56 (3): 445-466 http://csi.sagepub.com/cgi/content/abstract/56/3/445
• MACKAY, Robert W. (1994) “Conceptions of Children and Models of Socialization”, Studying the Social Worlds of Children, Sociological Readings, Frances C. Waksler (ed.), pp.23-37, UK: Taylor&Francis.
• MAYALL, Berry (2001) “Towards a Sociology of Child Health”, Sociology of Health&Illness, vol.20 No.3, pp.269-288.
• MURPHY, John W. (2000) Postmodern Sosyal Analiz ve Postmodern Eleştiri. çev.Hüsamettin Aslan, İstanbul:Paradigma.
• NEUSTADTER, Roger (1992) “An End To 'Childhood Amnesia'; The Utopian Ideal of Childhood in Critical Theory”, Mid-American Review of Sociology, 16 (2): 71-80.
• NOLLMANN, Gerd and Hermann Strasser (2007) “The History of Sociology: The European Perspective” 21st Century Sociology: A Reference Handbook, vol.1 Clifton D. Bryant, Dennis L. Peck (ed.), pp.15-27, USA: Sage.
• PECK, Dennis L. and Clifton D. Bryant (2007) “The Sociological Perspective” 21st Century Sociology: A Reference Handbook, vol.1 Clifton D. Bryant, Dennis L. Peck (ed.), pp.2-14, USA: Sage.
• POSTMAN, Neil (1995) Çocukluğun Yokoluşu, çev. Kemal İnal, Ankara: İmge.
• PROUT Alan and Allison James (1997) "A New Paradigm for the Sociology of Childhood? Provenance, Promise and Problems", Constructing and Reconstructing Childhood, Allison
• James, Alan Prout (ed.), pp.7-32, London: UK Falmer Press.
• PROUT, Alan (2005) Future of Childhood: Towards the interdisciplinary study of children, Routledge&Falmer.
• PUFALL, Peter B. and Richard P. Unsworth (2004) “Introduction: The Imperative and the Process for Rethinking Childhood” Rethinking Childhood, Peter B. Pufall and Richard P. Unsworth (ed.), pp.1-21, NJ: Rutgers University Press.
• PUNCH, Samantha (2003) “Childhoods in the Majority World: Miniature adults or tribal children?”, Sociology, 37 (2): 277-295.
• QVORTRUP, Jens (1997) “A Voice for Children in Statistical and Social Accounting: A Plea for Children’s Right to bu Heard”, Constructing and Reconstructing Childhood, Allison James, Alan Prout (ed.), pp.83-103, London: UK Falmer Press.
• QVORTRUP, Jens (2005) "Varieties of Childhood", Studies in Modern Childhood, Jens Qvortrup (ed.), pp.1-20, Palgrave UK.
• SGRITTA, G.B. (1991) “Childhood and the Demographic Transition- What Can We Expect in the Next 15 Years?”, The Child in The World of Tomorrow, pp.7-17, UK: Elsevier Science.
• SUE, Scott, Stevi Jackson and Kathryn BackettMilburn (1988), “Swings and roundabouts: risk anxiety and the everyday worlds of children”, Sociology, 32 (4): 689-705, Sage. http://www.ipce.info/library_2/files/swings.htm.
• SWINGEWOOD, Alan (1998) Sosyolojik Düşüncenin Tarihi, çev. Osman Akınhay, Ankara:Bilim ve Sanat yayıncılık.
• SZTOMPKA, Piotr (2010) “One Sociology or Many”, The ISA Handbook of Diverse Sociological Traditions, Sujata Patel (ed.), pp.21-28, Sage, London.
• THOMAS, H. ve D. Walsh (1998) “Modernity/Postmodernity”, Core Sociological Dichotomies, Chris Jenks (ed.), pp. 363-390, London:Sage.
• TOURAINE, Alan (2007) "Sociology After Sociology", European Journal of Social Theory, 10 (2): 184-193. TURMEL, Andre (2008) A Historical Sociology of Childhood, Cambridge University Press.
• TURNER, Jonathan H. (2007) “Sociological Theory in the 21st Century” 21st Century Sociology: A Reference Handbook, vol.1 Clifton D. Bryant, Dennis L. Peck (ed.), pp.45-57, USA:Sage.
• TURNER, Bryan S. (2012) “Sociology in the USA and Beyond: A half-century decline” Journal of Sociology, 48 (4): 364-379, USA:Sage.
• VIGILANT, Lee Garth and John Williamson (2007) “The Sociology of Socialization” 21st Century Sociology: A Reference Handbook, Vol.1 Clifton D. Bryant, Dennis L. Peck (ed.), pp.143-152, USA:Sage.
• WALSH, D. (1998a) “Subject/Object” Core Sociological Dichotomies, Chris Jenks (ed.), pp.275-298 London: Sage. WALSH, D. (1998b) “Structure/Agency” Core Sociological Dichotomies, Chris Jenks (ed.), pp.8-33 London: Sage.
• WELLS, Karen (2009) Childhood in a Global Perspective, UK: Polity.
• WAKSLER, Frances C. (1994a) "Beyond Socialization" Studying the Social Worlds of Children, Sociological Readings, Frances C. Waksler (ed.), pp.12-22, UK: Taylor&Francis.
• WAKSLER, Frances C. (1994b) "Studying Children: Phenomenological Insights" Studying the Social Worlds of Children, Sociological Readings, Frances C. Waksler (ed.), pp.60-69, UK: Taylor&Francis.
• WOODHEAD, Martin (2009) "Childhood Studies: Past, Present and Future", An Introduction to Childhood Studies, second edition, Mary Jane Kehily (ed.), pp.17-31, UK: Mc Graw Hill.
• WICKHAM, Gary (2012) "Sociology's Object(s) and the Discipline's Relevance: Introduction to the Special Issue", Journal of Sociology, 48 (4): 339-345, USA: Sage.