Öz
II. Dünya Savaşı'ndan sonraki süreçte yüksek ivmeli bir değişim sürecine giren dünya ekonomik ve siyasal sistemleri, değişimi tetikleyen kaynak güçlerle birlikte, tüm toplumlarda hem benzer hem de özgün/farklı etkiler ve ürünler yaratmaktadır. Birbirini izleyen özgün dönemlerle sürmekte olan bu değişim sürecinde, ekonomik ve toplumsal yapılardaki faaliyetlerin, dönemlere özgün anlam ve içerikler kazanarak "formal" ve "informal" ayrımıyla incelenebildiği görülmektedir. İlk kuramsal tanımlamalarda marjinal olarak nitelendirilen informal ekonomik faaliyetler, izleyen dönemlerde, ekonomik yapı içerisindeki işlevlerine uygun yeni anlam ve roller yüklenmiştir. Yaşanan her dönemin kural ve koşullarına uygun karakteristik özellikler sergileyen toplumsal yapıların merkezleri olan kentler de her türlü ekonomik ve toplumsal değişimden payını almaktadır. Bu bağlamda, informal ekonomik faaliyetlerin doğduğu ve serpildiği Türkiye kentlerindeki informal faaliyetlerin ve ilişkilerin, hem Üçüncü Dünya geneline hem de Türkiye'ye özgü informal anlam ve işlevler kazandığı görülmektedir. Ankara ve Mersin'de yapılmış üç farklı saha araştırması bulgularından da anlaşıldığı üzere, informal ekonomik faaliyetler, yoksul olarak nitelendirilen toplum kesimlerinin yaşamında ağırlıklı ve ayrıcalıklı bir konuma sahiptir. Başka bir deyişle, günümüz kentlerindeki informal faaliyetler, kentli yoksulların yaşam mücadelesinin bir parçası durumundadır. Bunun yanısıra, informal ekonomik ve toplumsal ilişkilerin, sadece kentli yoksul kitleler için değil, tüm kentsel yapı bileşenleri açısından tamamlayıcı öğe konumuna yükseldiği de söylenebilmektedir.
Anahtar Kelimeler
İnformal ekonomik faaliyet dünya ekonomik sistemi kent yoksulluğu içgöç ve kente tutunma Üçüncü Dünya kentleşmesi ve toplumsal değişim
Kaynakça
- ATAAY, Faruk; (2001), Türkiye Kapitalizminin Mekansal Dönüşümü, Ankara, Praksis, Bahar-2001.
- CHENG, Lu-Lin ve GEREFFI, Garry; (1994), The Informal Economy in East Asian
- Development, International Journal of Urban and Regional Research, Vol:18, Num:2. DOĞAN, Ali Ekber; (2001), Türkiye Kentlerinde Yirmi Yılın Bilançosu, Ankara, Praksis, Bahar-2001.
- DUMITRIU, Petru; (2000), The Seven Sins of Globalisation: A Perspective from
- Small Developing States, Perceptions, June-August 2000.
- ERDER, Sema; (1996), İstanbul’a Bir Kent Kondu: Ümraniye, İstanbul, İletişim Yayınları.
- ERSOY, Melih; (2001), Sanayisizleşme Süreci ve Kentler, Ankara, Praksis, Bahar
- GÜLER, Birgül Ayman; (1998), Yerel Yönetimler: Liberal Açıklamalara Eleştirel
- Yaklaşım, Ankara, T.O.D.A.İ.E Yayını, No:280. GÜLER, Birgül Ayman; (2000), Devletin Yeniden Yapılandırılması, Yerel Gündem, Ankara, Yıl:2, Sayı:9.
- GÜLER, Birgül Ayman; (1996), Yeni Sağ ve Devletin Değişimi: Yapısal Uyarlama
- Politikaları, Ankara, T.O.D.A.İ.E Yayınları. GÜNGÖR, Yasemin Yücesoy; (1993), Enformel Sektör, Enformel İstihdam ve Enformel Ekonomi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
- GÜVENÇ, Murat; (2001), Enformel Sektör:Karmaşık Bir Alan, www.tesev.org.tr/projeler/yoksulluk kent metin_ teblig3.php, erişim tarihi: 02.2001.
- GÜVENÇ, Murat; (2001), İstanbul’da İşyeri-Statü Temelinde Segregasyon; 1990
- Sayımı Üzerinde İlişkisel Çözümlemeler, www.tesev.org.tr/pr.../yoksulluk_kent_metin_teblig1.ph, erişim tarihi: 27.03.2001.
- IŞIK, Oğuz ve PINARCIOĞLU, Melih; (2001), Nöbetleşe Yoksulluk, İstanbul, İletişim Yayınları.
- KAYGALAK, Sevilay; (2001), Yeni Kentsel Yoksulluk, Göç ve Yoksulluğun
- Mekansal Yoğunlaşması: Mersin-Demirtaş Mahallesi Örneği, Ankara, Praksis, Bahar-2001.
- KELEŞ, Ruşen; (2000), Kentleşme Politikası, İmge Kitabevi, Ankara
- KIRAY, Mübeccel; (1999), Toplumsal Yapı, Toplumsal Değişme, İstanbul, Bağlam Yayınları.
- KIRAY, Mübeccel; (1998), Kentleşme Yazıları, İstanbul, Bağlam Yayınları.
- KOMŞU, Ufuk Cem; (2003), Ekonomik, Toplumsal ve Mekansal Açıdan Değişen ve Gelişen Çiftlikköy, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal
- Bilimler Enstitüsü, Mersin. KÖYMEN, Oya; (1999), Cumhuriyet Döneminde Tarımsal Yapı ve Tarım Politikaları,
- Yılda Köylerden Şehirlere, İstanbul, Türkiye Toplumsal ve Ekonomik Tarih Araştırmaları Vakfı Yayınları. NEUFELDT, Victoria ve GURALNIK, David; (1988), Webster’s New World
- Dictionary-Third College Edition, New York, Simon&Schuster,Inc. PAMUK, Şevket; (1999), İkinci Dünya Savaşı Yıllarında İaşe Politikası ve Köylülük,
- Yılda Köylerden Şehirlere, İstanbul, Türkiye Toplumsal ve Ekonomik Tarih Araştırmaları Vakfı Yayınları. PEKER, Mümtaz; (1999), Türkiye’de İçgöçün Değişen Yapısı, 75 Yılda Köylerden
- Kentlere, İstanbul, Türkiye Toplumsal ve Ekonomik Tarih Araştırmaları Vakfı Yayınları. ŞAYLAN, Gencay; (1999), Postmodernizm, Ankara, İmge Kitabevi.
- ŞİŞMAN, Yener; (1999), Ekonomik Faaliyetlerin Tanımı, Türleri ve Bu Faaliyetler
- İçinde İnformal Ekonomik Faaliyetlerin Yeri, Eskişehir, Anadolu Universitesi İ.İ.B.F. Dergisi. TEKELİ, İlhan; (2001), Kent Yoksulluğu ve Modernitenin Bu Soruna Yaklaşım
- Seçenekleri, www.tesev.org.tr/yayinlar.php; erişim tarihi: 24.02.2001.
- UYANIK,Yücel; (1999), Dualist İşgücü Piyasası Teorisi, Ankara, Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, Sayı:3.
- VIII.Beş Yıllık Kalkınma Planı, Yerel Yönetimler Özel İhtisas Komisyonu Raporu, (2001), Ankara.
Öz
As widely stated, there's a sharp and fastened changing process in the world's economical and political systems after Second World War. Yet the social-economic structures of all nations in the world has been affected and will be affected by this multi-rooted factors of change. In this process, economical activities can be analyzed under the terms of formal and informal that gain distinctive descriptions and functions depend on conditional requirements of international and national influences. The economic activities called informal were described as marginal in the early studies in 1960's. In the following periods, they've been redescribed and assigned new roles in socia-economical structers, instead of being accepted as extra-ordinary. Regarding cities as the scenes of basic social activities leads them to shape and reflect all dimensions of social and economical changes. It's observed that the informal economic activities and relations in the Turkish cities have both national and typical (for Third World) functions. We can tell from the cases of Ankara and Mersin that informal economic activities are playing major roles in poors' urban life. It means that, informal activities by the urban poors in contemporary cities are the ways of fight against poverty. Furthermore, it can also be told from the surveys, informal economical and social structures have become the main parts of urban social-economic systems.
Anahtar Kelimeler
Informal economy urban poverty internal migration urbanization in the Third World
Kaynakça
- ATAAY, Faruk; (2001), Türkiye Kapitalizminin Mekansal Dönüşümü, Ankara, Praksis, Bahar-2001.
- CHENG, Lu-Lin ve GEREFFI, Garry; (1994), The Informal Economy in East Asian
- Development, International Journal of Urban and Regional Research, Vol:18, Num:2. DOĞAN, Ali Ekber; (2001), Türkiye Kentlerinde Yirmi Yılın Bilançosu, Ankara, Praksis, Bahar-2001.
- DUMITRIU, Petru; (2000), The Seven Sins of Globalisation: A Perspective from
- Small Developing States, Perceptions, June-August 2000.
- ERDER, Sema; (1996), İstanbul’a Bir Kent Kondu: Ümraniye, İstanbul, İletişim Yayınları.
- ERSOY, Melih; (2001), Sanayisizleşme Süreci ve Kentler, Ankara, Praksis, Bahar
- GÜLER, Birgül Ayman; (1998), Yerel Yönetimler: Liberal Açıklamalara Eleştirel
- Yaklaşım, Ankara, T.O.D.A.İ.E Yayını, No:280. GÜLER, Birgül Ayman; (2000), Devletin Yeniden Yapılandırılması, Yerel Gündem, Ankara, Yıl:2, Sayı:9.
- GÜLER, Birgül Ayman; (1996), Yeni Sağ ve Devletin Değişimi: Yapısal Uyarlama
- Politikaları, Ankara, T.O.D.A.İ.E Yayınları. GÜNGÖR, Yasemin Yücesoy; (1993), Enformel Sektör, Enformel İstihdam ve Enformel Ekonomi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
- GÜVENÇ, Murat; (2001), Enformel Sektör:Karmaşık Bir Alan, www.tesev.org.tr/projeler/yoksulluk kent metin_ teblig3.php, erişim tarihi: 02.2001.
- GÜVENÇ, Murat; (2001), İstanbul’da İşyeri-Statü Temelinde Segregasyon; 1990
- Sayımı Üzerinde İlişkisel Çözümlemeler, www.tesev.org.tr/pr.../yoksulluk_kent_metin_teblig1.ph, erişim tarihi: 27.03.2001.
- IŞIK, Oğuz ve PINARCIOĞLU, Melih; (2001), Nöbetleşe Yoksulluk, İstanbul, İletişim Yayınları.
- KAYGALAK, Sevilay; (2001), Yeni Kentsel Yoksulluk, Göç ve Yoksulluğun
- Mekansal Yoğunlaşması: Mersin-Demirtaş Mahallesi Örneği, Ankara, Praksis, Bahar-2001.
- KELEŞ, Ruşen; (2000), Kentleşme Politikası, İmge Kitabevi, Ankara
- KIRAY, Mübeccel; (1999), Toplumsal Yapı, Toplumsal Değişme, İstanbul, Bağlam Yayınları.
- KIRAY, Mübeccel; (1998), Kentleşme Yazıları, İstanbul, Bağlam Yayınları.
- KOMŞU, Ufuk Cem; (2003), Ekonomik, Toplumsal ve Mekansal Açıdan Değişen ve Gelişen Çiftlikköy, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal
- Bilimler Enstitüsü, Mersin. KÖYMEN, Oya; (1999), Cumhuriyet Döneminde Tarımsal Yapı ve Tarım Politikaları,
- Yılda Köylerden Şehirlere, İstanbul, Türkiye Toplumsal ve Ekonomik Tarih Araştırmaları Vakfı Yayınları. NEUFELDT, Victoria ve GURALNIK, David; (1988), Webster’s New World
- Dictionary-Third College Edition, New York, Simon&Schuster,Inc. PAMUK, Şevket; (1999), İkinci Dünya Savaşı Yıllarında İaşe Politikası ve Köylülük,
- Yılda Köylerden Şehirlere, İstanbul, Türkiye Toplumsal ve Ekonomik Tarih Araştırmaları Vakfı Yayınları. PEKER, Mümtaz; (1999), Türkiye’de İçgöçün Değişen Yapısı, 75 Yılda Köylerden
- Kentlere, İstanbul, Türkiye Toplumsal ve Ekonomik Tarih Araştırmaları Vakfı Yayınları. ŞAYLAN, Gencay; (1999), Postmodernizm, Ankara, İmge Kitabevi.
- ŞİŞMAN, Yener; (1999), Ekonomik Faaliyetlerin Tanımı, Türleri ve Bu Faaliyetler
- İçinde İnformal Ekonomik Faaliyetlerin Yeri, Eskişehir, Anadolu Universitesi İ.İ.B.F. Dergisi. TEKELİ, İlhan; (2001), Kent Yoksulluğu ve Modernitenin Bu Soruna Yaklaşım
- Seçenekleri, www.tesev.org.tr/yayinlar.php; erişim tarihi: 24.02.2001.
- UYANIK,Yücel; (1999), Dualist İşgücü Piyasası Teorisi, Ankara, Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, Sayı:3.
- VIII.Beş Yıllık Kalkınma Planı, Yerel Yönetimler Özel İhtisas Komisyonu Raporu, (2001), Ankara.
Ayrıntılar
| Diğer ID | JA24MJ25PJ |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Haziran 2005 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2005 Cilt: 7 Sayı: 2 |