İlahiyat Fakültelerinin Arapça Hazırlık Sınıflarında Görev Yapan Öğretim Elemanlarının Mesleki Eğitim Gereksinimleri

Yıl 2022, , 89 - 120, 27.03.2022

Ahmet İhsan Dündar , Ahmed Hassan Mohamed Ali

https://doi.org/10.34082/islamiilimler.1093920

Öz

Bu çalışma Türkiye’deki ilahiyat fakültelerinde görev yapmakta olan Arap dili öğretim elemanlarının hali hazırdaki eğitsel yeterlilik durumunu ve Arapça konuşmayan öğrencilere bu dili öğreten öğretim elemanlarında bulunması gerekli olan mesleki yeterliliklerin ve ayrıca bu yeterlilikler çerçevesindeki eğitsel gereksinimlerinin tespitini yapmayı hedeflemektedir.
Çalışmayı yürüten araştırmacılar söz konusu amaçları gerçekleştirmek üzere eğitimle ilgili literatür taraması yapmak suretiyle gerekli olan mesleki yeterliliklere dair bir liste oluşturmuşlardır. Ardından anket soruları hazırlayarak değerlendirmede bulunmaları için konunun uzmanlarına sunmuşlar ve gelen yanıtlar doğrultusunda söz konusu sorularda yapılan değişiklikler sonrasında anket uygulamasında bulunmuşlardır. Anket uygulamasına örneklem olarak Arap ve Türk uyruklu öğretim elemanlarından 70 kişi katılmıştır. Çalışmanın sonucunda Türkiye’deki ilahiyat fakültelerinde görev yapan öğretim elemanlarının reel durumuna ilişkin analizi de içeren bazı sonuçlar elde edilmiş, önerilerde bulunulmuştur. Ayrıca öğretim elemanları için gerekli görülen ve eğitim programlarına dâhil edilmesi önerilen eğitsel gereksinimlere dair bir liste oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İlahiyat Fakülteleri, Öğretim Elemanları, Mesleki Yeterlilikler, Arapça Konuşmayanlar., İlahiyat Fakülteleri, Öğretim Elemanları, Mesleki Yeterlilikler, Arapça Konuşmayanlar.

Vocational Education Requirements of Instructors Working in Arabic Preparatory Classes of Theology Faculties

Öz

This study aims to reflect the real situation of the Arabic language instructors working in theology faculties in Turkey and to determine the professional qualifications required of the instructors who teach this language to non-Arabic speaking students, as well as the educational needs within the framework of these qualifications.
The researchers conducting the study created a list of the required professional qualifications by scanning the education-related literature to achieve the aforementioned objectives. Then, they prepared survey questions and presented them to the experts for their evaluation, and they applied the survey after the changes made in the questions were in line with the answers received. As a sample, 70 people from Arab and Turkish nationals participated in the survey application. As a result of the study, some results, including the analysis of the real situation of the lecturers working in the faculties of theology in Turkey, were obtained and suggestions were made. In addition, a list of educational requirements that are deemed necessary for teaching staff and recommended to be included in education programs has been created.

Kaynakça

• Abdülvâhid, Ali. “Muşkilâtu ta’lîmi’l-lugati’l-’Arabiyye li-gayri’n-nâtıkîne bi-hâ : kulliyyâtu usûli’d-dîn fî Turkiyâ enmûzecen kalbü’s-saf huve’l-hal”. Ta’lîmu’l-lugati’l-’Arabiyye li’n-nâtıkîn bi-gayrihâ : er-ru’â ve’t-tecârib. ed. Halid Ebû ’Amşe - vd. C. 2. Amman : Dâru Kunûzi’l-Ma’rife, 2015.
• Ahmed, Lekam. “İktisâbü’l-’Arabiyye : et-tecârib, el-mu’avvikât, el-âfâk”. Mu’avvikâtu ta’lîmi’l-Arabiyye fi’l-câmi’âti’l-âlemiyye. Ma’hed İbn Sînâ li’l-’Ulûmi’l-İnsâniyye bi’t-Te’âvun me’a Merkezi’l-Melik Abdillah li-Hıdmeti’l-Lugati’l-’Arabiyye, 2016.
• Akâyişî, Buşrâ el-. “el-Kifâyâtü’l-miheniyye et-terbeviyye ledâ mu’allimi’l-lugati’l-’Arabiyye ve tehaddiyyâtu ’asri’l-ma’rife”. Ta’lîmü’l-Lugai’l-’Arabiyye ve te’allumihâ : el-mutetallebât ve’l-eb’âd ve’l-âfâk. Şârika: el-Merkezü’t-Terbevî li’l-Lugati’l-’Arabiyye li-Duveli’l-Halîc, 2020.
• Aldyab, Ahmed. el-Meşâkil elletî Tüvâcihü’l-Etrâk Fî Taʿlîmi’l-Lugati’l-ʿArabiyye ve’l-Mukterahât. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans, 2012.
• Ali, Ahmed Hassan Mohamed. el-Esâs fî esâlîb tedrîsi’l-mehârâti’l-lugaviyye li-gayri’n-nâtıkîne bi’-’Arabiyye. Ankara : Sonçağ Akademi, 2021.
• Ali, Ahmed Hassan Mohamed. İstirâtîciyyât hadîse fî ta’lîmi’l-lugati’l-’Arabiyye li’n-nâtıkîn bi-gayrihâ. Ankara : Sonçağ Akademi, 2020.
• Ali, Ahmed Hassan Mohamed. “Ta’lîmü’l-lugati’l-’Arabiyye fî Turkiyâ : tehaddiyyâtuhû ve âfâkuhû”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 26/1 (2017), 81-116.
• Ali, İmâd Abdülbâkî. “Eserü’n-nebr ve’t-tenğîm fî ta’lîmi’l-lugati’l-’Arabiyye li-gayri’n-nâtıkîne bi-hâ”. Mecelletü’t-Tevâsuliyye 6/17 (ts.).
• Ali, İmâd Abdülbâkî. “Tatvîr muhracâti’t-tullâb fî fetrati’t-te’allum ’an bu’d”. İstanbul : Hiperyayin Publishing, 2021.
• Altun, Ahmet. Türklere Arapça Öğretim Yöntem ve Teknikleri : Sorunlar ve Çözümler. İstanbul : Akdem Yayınları, 2017.
• Âlüşşeyh, Muhammed el-Mahmûd Mahmûd. “Muşkilâtu ta’lîmi’l-lugati’l-Arabiyye li-gayri’n-nâtıkîne bi-hâ fi’s-siyâkı’l-İndûnîsî : vichetu nazari mu’allimi’l-luga.” Mu’avvikâtu ta’lîmi’l- Arabiyye fi’l-câmi’âti’l-âlemiyye. Ma’hed İbn Sînâ li’l-’Ulûmi’l-İnsâniyye bi’t-Te’âvun me’a Merkezi’l-Melik Abdillah li-Hıdmeti’l-Lugati’l-’Arabiyye, 2016.
• Aydın, Tahirhan. “el-Muşkilât elletî tuvâcihu ta’lîmü’l-lugati’l-’Arabiyye fî Turkiyâ”. Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri: el-Meclisü’d-Duvelî li’l-Lugati’l-’Arabiyye, 2015.
• Büyüköztürk, Şener vd. Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara : Pegem Akademi, 2021.
• Duvînâ, Muhammed. “et-Tecribetü’t-Türkiyye fî ta’lîmi’l-lugati’l-’Arabiyye li’l-vâ’izîn ve’l-eimme ve’l-muftîn”. el-Mu’temerarü’d-duvelî er-râbi’ li’l-lugati’l-’Arabiyye. Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri: el-Meclisü’d-Duvelî li’l-Lugati’l-’Arabiyye, 2015.
• Ekmekçi, F. Özden. “Yabancı Dil Eğitimi Kavram ve Kapsamı”. Türk Dili (Dil Öğretimi Özel Sayısı) 379-380 (1983), 107-115.
• Elhakdky, İslam Youssry. “et-Tehaddiyyâtü’l-muessesiyye fî berâmic ta’lîmi’l-’Arabiyye fi’s-senevâti’t-tahdîriyye bi-kulliyyâti’l-’ulûmi’l-İslâmiyye bi-Turkiyâ”. Mutemeru İstanbûl ed-Duvelî es-Sânî li-ta’lîmu’l-lugati’l-’Arabiyye li’n-nâtıkîn bi-gayrihâ, 2016.
• Elhakdky, İslam Youssry - Şimşek, Sultan. “Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni, Işığında İlahiyat ve İslami İlimler Fakülteleri, Arapça Hazırlık Sınıflarında Ölçme ve Değerlendirme Sisteminin Geliştirilmesine Yönelik Çerçeve Programı Önerisi”. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 12/25/ (ts.), 305-336.
• Hasan, Râid el-Hâc. “Deracetu kifâyâti’l-edâi’t-tedrîsî ledâ mu’allimî’l-lugati’l-’Arabiyye”. Ta’lîmü’l-Lugai’l-’Arabiyye ve te’allumihâ : el-mutetallebât ve’l-eb’âd ve’l-âfâk. Şârika: el- Merkezü’t-Terbevî li’l-Lugati’l-’Arabiyye li-Duveli’l-Halîc, 2020.
• Herîdî, İman. Bernâmec mukterah li-tedrîb mu’allimî’l-lugati’l-’Arabiyye li’n-nâtıkîne bi-gayrihâ mine’l-etfâl fî Mısr fî dav’i’l-kifâyâti’l-lâzime lehum. Kahire Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Enstitüsü, Doktora, 2003.
• Hudeybî, Alî Abdülmuhsin el-. “Bernâmec kâim ’ala’t-te’allumi’l-munazzam zâtiyyen li-tenmiyeti mehârât istihdâmi’tekaniyye fi’t-tedrî ve’l-itticâh nehve’t-tekaniyye ledâ mu’allimi’l- lugati’l-’Arabiyye li’n-nâtıkîne bi-lugât uhrâ”. Mecelletü’l-’Ulûmi’t-Terbeviyye ve’n-Nefsiyye - Bahreyn 19/1 (Mart 2018).
• Hudeybî, Alî Abdülmuhsin el-. “Fâ’iliyyetu bernâmec tedrîbî kâim alâ me’âyîri’l-cevde”. el-Mecelletü’l-İlmiyye li-Kulliyyeti’t-Terbiye - Câmi’atü Asyût 32/3 (Temmuz 2016).
• Hudeybî, Alî Abdülmuhsin el-. “Tasavvur mukterah li’t-teğallub ala’l-muşkilât elletî tuvâcihü’l-cihâtu’l-ma’niyye bi-ta’lîmi’l-lugati’l-’Arabiyye li-nâtıkîne bi-lugât uhrâ”. Mecelletü Kulliyyeti’t-Terbiye Câmi’atu Asyût 33/1 (Ocak 2017).
• Hûlî, Kerîm el-. “Muşkilâtu ta’lîmi’l-lugati’l-Arabiyye li-gayri’n-nâtıkîne bi-hâ fî Turkiyâ ve turuk hallihâ bi-hâ”. el-Lugatü’l-’Arabiyye fî Turkiyâ. ed. Mahmûd Kaddûm. ; Merkezü’l-Melik Abdillah li-Hıdmeti’l-Lugati’l-’Arabiyye, 2016.
• İshakoğlu, Ömer. “Türkiye’deki Okullarda Arapça Öğretimi”. 3/266-269. Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri, 2013.
• Kılıç, Selim. “Cronbach’ın Alfa Güvenirlik Katsayısı”. Journal of Mood Disorders 6/1 (2016), 47-48.
• Mes’ad, Muhammed İbrahim Huleybe. “Tatvîru bernâmeci i’dâd mu’allimî’l-lugati’l-’Arabiyye li’n-nâtıkîne bi-lugât uhrâ fî dav’i me’âyîri’l-cevdeti’ş-şâmile”. Mecelletü’l-Cem’iyyeti’l- Mısriyye li’l-Kırâe ve’l-Ma’rife 111 (Ocak 2011).
• Muhtâr, Abdurrezzâk. “Mehârât istihdâmi istirâtîciyyâti’l-kırâeti’l-fa’âle ve medâ tevâfurihâ ledâ mu’allimî’l-lugati’l-’Arabiyye li’n-nâtıkîne bi-gayrihâ”. Ta’lîmü’l-Lugai’l-’Arabiyye ve te’allumihâ : el-mutetallebât ve’l-eb’âd ve’l-âfâk. Şârika: el-Merkezü’t-Terbevî li’l-Lugati’l-’Arabiyye li-Duveli’l-Halîc, 2020.
• Muînüddîn, Muhammed. “Vâkı’u edâu mu’allimî’l-lugati’l-’Arabiyye fî Bangladeş fî dav’i’l-me’âyîri’l-miheniyye el-mu’âsıra”. Ta’lîmü’l-Lugai’l-’Arabiyye ve te’allumihâ : el-mutetallebât ve’l-eb’âd ve’l-âfâk. Şârika: el-Merkezü’t-Terbevî li’l-Lugati’l-’Arabiyye li-Duveli’l-Halîc, 2020.
• Nâka, Mahmûd en-. “Bernâmecü’l-i’dâdi’t-terbevî li-mu’allimî’l-lugai’l-’Arabiyye li’n-nâtıkîne bi-lugât uhrâ : tesavvur mukterah el-usus, el-kifâyât, el-ehdâf, ’anâsırü’l-i’dâd”. Mecelletü’l- Câmi’ati’l-İslâmiyye 36 (2020), 347-357.
• Rafîdî, Sa’ad er-. Berâmic ta’lîmi’l-lugati’l-’Arabiyye fi’s-seneti’t-tahdîriyye : vâkı’ ve hulûl. Aksaray Üniversitesi, İslami İlimler Fakültesi, Yüksek Lisans, 2021.
• Sanavber, Ahmed. “Ehemmu muşkilât berâmic ta’lîmi’l-lugati’l-’Arabiyye li-gayri’n-nâtıkîne bi-hâ fî Turkiyâ : mulâhazât meydâniyye”. el-Lugatü’l-’Arabiyye fî Turkiyâ. ed. Mahmûd Kaddûm. Merkezü’l-Melik Abdillah li-Hıdmeti’l-Lugati’l-’Arabiyye, 2016.
• Şimşek, Sultan - Elhakdky, İslam Youssry. “İtticâhâtu talebeti kulliyyâti’l-ilâhiyyât ve’l-’ulûmi’l-İslâmiyye fî Turkiyâ nahve bernâmeci’l-lugati’l-’Arabiyye fi’s-seneti’t-tahdîriyye”. Darulfunun İlahiyat Dergisi 30/1 (2019), 231-262.
• Tu’ayme, Ruşdî. el-Mu’allim : kifâyâtuhû ve tedrîbuhû. Kahire : Dârü’l-Fikri’l-Arabi, 2006.