Türkiye’de Akademik Dergilerde Yayınlanan Tefsir Konulu Araştırma Makalelerinin Bibliyometrik Analizi (1925-2023)

Yıl 2024, , 51 - 74, 30.11.2024

Vedat Yetkin

https://doi.org/10.34082/islamiilimler.1504139

Öz

Akademik düzeyde yayınlanan fakülte dergileri, bilgiyi kitlelere ulaştıran en güvenilir iletişim araçlarından biri olarak kabul edilir. Türkiye’de İlahiyat fakülteleri dergileri de hem akademinin hem de yaşanılan toplumun dini konulardaki ihtiyaçlarına yönelik yayınlar sunmaktadır. Türkiye’de ilahiyat akademisi özelinde son yıllarda dikkate değer bir bilimsel üretkenlik gözlemlenmektedir. Yayınlardaki bu nicel artış, bu çalışmaların bilimsel seyrinin hangi konularda seyrettiği gibi soruları akla getirmektedir. Bu çalışmada, tefsir alanında yazılmış araştırma makalesi düzeyindeki akademik çalışmaların bibliyometrik bir analizi yapılmıştır. Bibliyometrik analiz kısaca matematiksel ve istatistiksel yöntemlerle kitap, tez ve akademik dergi gibi bilimsel bilgi aktarım araçlarının incelenmesidir. Bu analiz sonucunda ise veriler sayısal analiz yoluyla yorumlanmaktadır. Elde edilen bu veriler ile yapılan çalışmaların bilimsel verimliliği ölçülebilmektedir. Akademik dergilerde yayınlanan tefsir konulu makalelerin analizinin yapıldığı bu çalışma, 1925-2023 yılları arasında yayınlanan araştırma makaleleri ve makale çevirilerini kapsamaktadır. Kitap incelemesi, toplantı özeti, biyografi, tez özeti, not ve derleme tarzı makale yayınları kapsam dışında tutulmuştur. Söz konusu tarih aralığında yayınlanan 2252 araştırma makalesi tespit edilmiştir. Bu makaleler, 249 ilahiyat /İslami ilimler fakülte dergisiyle birlikte sosyal bilimler alanında yayın yapan diğer dergilerde yer almaktadır. Taramalar sonucu erişilen makalelerin yayın yılı, konu, yazar sayısı ve akademik profili vb. parametreler üzerinden analizi yapılmıştır. Veriler kodlanarak grafik ve tablolar halinde görselleştirilmiştir. Çalışmada ulaşılan sonuçlardan bazıları şunlardır: Son 4 yıla (2020-2023) bakıldığında yılda yayınlanan tefsir araştırma makalesi sayıları 300’lü rakamlara ulaşarak toplam yayınlanan makalelerin %57’sini oluşturmaktadır. Buna sebep olan faktörlerden en önemlilerinden birincisi; son 10 yılda ilahiyat/İslami ilimler fakültelerinden mezun olup lisansüstü̈ programlarda öğrenimlerine devam eden öğrencilerin sayısının artmasıdır. İkincisi ise; üniversite öğretim üyesi alım ve yükselme şartlarında istenen makale yayın sayılarının her sene daha da yükselmesidir. Bunlara ek olarak akademik çalışmalarda hızla gelişen teknoloji ve internet olanaklarından daha fazla yararlanıldığı da aşikardır.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Bibliyometrik Analiz, Makale, Türk İlahiyatları

Bıblıometrıc Analysıs of Research Artıcles on Tafsır Publıshed in Academıc Journals (1925-2023)

Öz

Faculty journals published at the academic level are considered one of the most reliable communication tools that convey information to the masses. Journals of theology faculties in Turkey also offer publications that address the religious needs of both the academy and the society. Summary in recent years, remarkable scientific productivity has been observed in the field of theology in Turkish academia.This quantitative increase in publications raises scholarly questions about current studies' topics. In this study, a bibliometric analysis of academic studies at the level of research articles written in the field of tafsir was made. Bibliometric analysis is briefly the examination of scientific information transfer tools such as books, theses and academic journals using mathematical and statistical methods. As a result of this analysis, the data is interpreted through numerical analysis. With these data obtained, the scientific efficiency of the studies can be measured. This study, which analyzes articles on exegesis published in academic journals, includes research articles and article translations published between 1925-2023. Book reviews, meeting summaries, biographies, thesis summaries, notes and compilation style article publications are excluded from the scope. 2252 research articles published in the mentioned date range were identified. These articles appear in 249 theology/Islamic sciences faculty journals as well as other journals publishing in the field of social sciences. Publication year, subject, number of authors and academic profile etc. of the articles accessed as a result of the scans. Analysis was made based on parameters. The data was coded and visualized in graphs and tables. Some of the results obtained in the study are: When we look at the last 4 years (2020-2023), the number of exegetical research articles published annually reaches 300 figures, accounting for 57% of the total published articles. The first of the most important factors causing this is; The increase in the number of students graduating from the Faculties of Theology/Islamic Sciences and continuing their education in postgraduate programs in the last 10 years. The second is; The number of article publications required in the recruitment and promotion conditions of university faculty members is increasing every year. In addition to these, of course, we can say that rapidly developing technology and internet opportunities are being used more in academic studies.

Anahtar Kelimeler

Tafsir, Bibliometric Analysis, Article, Turkish Theologies

Kaynakça

• Adıgüzel, Abdülcebbar. “Lisansüstü Tefsir Tezlerinin Tematik Tasnifi ve Değerlendirilmesi”. Kur’ân Araştırmalarında Akademik Tezler İslam Dünyası ve Batı Mukayesesi İlim Yayma Vakfı Uluslararası Sempozyum. ed. Bilal Gökkır vd. 267-288. İstanbul: İlim Yayma Yayınları, 2017.
• Archambault, Éric - Étienne Vignola Gagné. The Use of Bibliometrics in the Social Sciences and Humanities. Montreal: Social Sciences and Humanities Research Council of Canada (SSHRCC), 2004.
• Bowen, Glenn A. “Document Analysis as a Qualitative Research Method”. Qualitative Research Journal 9/2 (2009), 27-40.
• Broadus, R. N., “Toward a Definition Of "Bibliometrics”. Scientometrics 12 5-6 (1987), 373-379.
• Buğan, Mehmet Fatih. “İslam Ekonomisi ve Finansı Alanyazının Bibliyometrik Analizi”, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 26 (2021), 658-677.
• Derviş, Hamit. “Bibliometric Analysis using Bibliometrix an R Package”. Journal of Scientometric Res 8/3 (2019), 156-160. https://doi.org/10.5530/jscires.8.3.32
• Dinç, Ömer – Türcan, Selim. “Neshin Problematik Tarihi”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (2017), 691-697.
• Ellegaard, Ole. “The Application of Bibliometric Analysis: Disciplinary and User Aspects”. Scientometrics 116 (2018), 181-202. https://doi.org/10.1007/s11192-018-2765-z
• Erünsal, İsmail vd. İlahiyat Fakülteleri Tezler Kataloğu III 1953-2015. İstanbul: İSAM Yayınları, 2015.
• Gauthier, Élaine. Bibliometric Analysis of Scientific and Technological Research: a User's Guide to the Methodology. Kanada: Science and Technology Redesign Project, 1998.
• Gaviria-Marin, Magaly vd. “Twenty Years of the Journal of Knowledge Management: a Bibliometric Analysis”. Journal of Knowledge Management 22/8 (2018), 1655-1687. https://doi.org/10.1108/JKM-10-2017-0497
• Gerring, John. “Qualitative Methods”. Annual Review of Political Science 20 (2017), 15-36.
• Güneş, Adem. “Akademik Dergilerde Yayınlanan Din Eğitimi Konulu Makalelerin Bibliyometrik Analizi (1925-2020)”, Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi 12 (2021), 199-222.
• Kara, Ömer. “Türkiye’deki Tefsir Akademyasının Kur’an ve Tefsir Alanındaki Çalışmaları”. İslâmî İlimler Dergisi 2 (1) Kur’an Özel Sayısı (2007).
• Kara, Ömer. Tefsir Akademisyenleri Biyografisi. Ankara: Kurav Yayınları, 2007.
• Koç, Ahmet – Kaya, Umut – Gelgör, Elif Sena. “Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi Üzerine Bibliyometrik Bir Analiz”. Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi 57 (2019), 1-24.
• Sobi, Elif. “2010-2020 Yılları Arasında Türkiye’de Yüksek Din Öğretimi -Sayısal Değişimler ve Sonuçları”, İlahiyat 6 (2021).
• Sülün, Murat. “2003’e Kadarki Bir Asırlık Dönemde Neşredilen Tefsir Makaleleri Hakkında Genel Bir Değerlendirme”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 19 (2012), 364-389.
• Turan, İbrahim. “Türkiye’de İlahiyat Eğitimi: İstihdam Alanı‐Program İlişkisi Üzerine Değerlendirme”. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 37 (2017), 59-77.
• Ulakbim, Tübitak Ulakbim (cabim). “Bibliyometri Nedir?”. Erişim 29 Nisan 2024. https://cabim.ulakbim.gov.tr/bibliyometrik-analiz/bibliyometrik-analiz-sikca-sorulan-sorular/
• Yetkin, Vedat. “et-Tefsîru’l-Mukâren: Tefsir İlmindeki İhtilafları Çözümlemede Yeni Bir Yöntem”. Milel ve Nihal 20/2 (2023), 253-278.
• Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi. Anabilim Dalı İsmine Göre Öğretim Elemanı Sayıları Raporu. Erişim 29 Nisan 2024. https://istatistik.yok.gov.tr/
• Zeleznik, Danica vd. “a Bibliometric Analysis of the Journal of Advanced Nursing 1976 2015”. Journal of Advanced Nursing 73/10 (2017), 2407-2419. https://doi.org/10.1111/jan.13296