Öz
Sâlebe Bin
Su‘ayr’ın kasidesi Mufaddaliyyat kategorisindedir. Orta uzunluğa sahip olan
kasidenin yazarı V. yüzyılda yaşadığı tahmin edilen eski bir şairdir. Kaside
çok eski olmasına rağmen birlik (vahdet) ve bağlılık (irtibat) ile ne kadar
ilgilidir? Bazılarının karşı çıkmasına rağmen bu kaside, Cahiliyye şiirinde
önemli bir yere sahiptir. Araştırmamızın amacı kasidenin içinde yer alan birlik
ve bağlılık özelliklerinin ne kadar eski ve kadim olduğunu ispat etmektir.
Ulaştığımız sonuç şudur: Kasidenin içinde birlik ve bağlılığın olduğunu ispat
eden birçok bağlantı vardır. Kaside içinde yer alan ana konu çerçevesinde;
kasidenin olaylarını saran zaman ile cümlelerinde yer alan terkip ve
kelimelerin yoğunluğunun yanı sıra kasidenin önemli özelliklerinden biri olan
birlik ve bağlılık görüntülerini göz önünde bulundurarak bu sonuca
ulaşılmıştır. Ayrıca her bir faslın öncesi ve sonrasıyla; kasidenin başlangıcı
ve sonuyla olan irtibatı da bu sonuca ulaşma yolunda belirleyici olmuştur.
Bütün
.bunlar
Cahiliyye şiirinde birlik ve bağlılık ilkelerinin, kaside kültürü kadar kadim
olduğunu göstermektedir. Ancak bunu tespit etmek acelet etmemek, sabır, çok
araştırmak ve çok iyi düşünmek gerekir
Anahtar Kelimeler
Mufaddaliyyet Birlik (Vahdet) Sâlebe Bin Su‘ayr Cahiliye Şiiri
Kaynakça
- Naci, İbrahim, Dîvânu İbrâhim Nâcî, Beyrut: Dâru’l-avde, 1980. İbn Seyde, Ali b. İsmail, el-Muhkem ve’l-muhîtu’l-a’zam fi’l-luga, thk. Abdussettar Ahmed Ferac, Arap Birliği El Yazmaları Enstitüsü, 1985. İbn Fâris, Ebu’l-hüseyn Ahmed b. Fâris b. Zekeriyya, Mekâyîsi’l-luga, thk. Abdusselam Muhammed Harun, Kahire: Dâru’l-fikr, 1979. İbn Kuteybe ed-Dîneverî, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim b. Kuteybe, el-Meâni’l-kebîr fî ebyâti’l-meânî, thk. Abdurrahman b. Yahya b. Ali el-Yemânî, Haydarabad, 1949; Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1984. İbn Meymûn, Muhammed b. Mübarek b. Muhammed b. Meymûn, Münteha’t-taleb min eş’âri’l-arab, thk. Muhammed Nebil et-Tarîfî, Beyrut: Dâru Sâdır, 1999. İbn Hişam, Abdülmelik ibn Hişam b. Eyyûb el-Hamîrî el-Meâfirî, Ebu Muhammed, Cemâleddin, es-Siretü’n-nebeviyye, thk. Taha Abdurrauf Sa’d, Beyrut: Dâru’l-ceyl, h. 1410. Ebû Mûsa, Muhammed, eş-Şi’ru’l-câhilî: Dirâsetu fî menâzia’ş-şuarâ, Kahire: Mektebetü Vehbe, 2012. El-Esmaî, Abdulmelik b. Kureyb, Kitâbu fuhûleti’ş-şuarâ’ li’l-esmaî, thk. Salahaddin Müneccid, Lübnan: Dâru’l-kitâbi’l-cedîd, 1980. El-Enbârî, Ebû Muhammed b. Kâsım b. Beşşâr, Şerhu’l-kasâidi’s-seb’i’t-tıvâli’l-câhiliyyât, thk. Abdusselam Muhammed Harun, Kahire: Dâru’l-meârif, 1993. El-Enbârî, Ebû Muhammed b. Kâsım b. Muhammed b. Beşşâr, Dîvânu’l-Mufaddaliyyât maa şerhi’l-enbârî, thk. Karlos Yakub Layl, Beyrut, 1930. El-Bekrî, EBû Ubeyd el-Bekrî el-Enebî, Samtu’l-âlî’l-muhtevî ala’l-âlî fî şerhi emâlî’l-gâlî, thk. Abdülaziz el-Meymenî, Kahire, 1936. Behiyyüddîn Zeyyân, eş-Şi’ru’l-cahili tatavvuruhu ve hasâisuhu’l-fenniyye, Kahire: Dâru’l-meârif, 1982. Et-Tebrîzî, el-Hatîb, Şerhu ihtiyârâti’l-mufaddal, thk. Fahruddin Kabâve, Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1978. El-Câhız, Amr b. Bahr b. Mahbub el-Kenânî, el-Leysî, Ebû Osmân, Risâletü’l-Câhız, thk. Abdusselam Muhammed Harun, Kahire: Mektebetü’l-hancı, 1964. Cevad Ali, el-Mufassal fî târîhi’l-arab gable’l-islâm, Beyrut: Dâru’s-sâkî, 2001. Hüseyn Atvân, Makâlât fi’ş-şi’r ve nakdih, Beyrut: Dâru’l-ceyl, 1982. Ed-Dumeyrî, Ebu’l-bekâ Kemâleddin Muhammed b. Musa b.ç İsa b. Ali eş-Şafiî, Hayâtu’l-hayevâni’l-kübrâ, Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1994. Ez-Zebîdî, es-Seyyid Muhammed Murteza el-Hüseynî, Tâcu’l-arûs min cevâhiri’l-kâmûs, thk. Abdussettar Ahmed Ferac, Kuveyt, 1965. Ez-Zemahşerî, Ebû’l-kasım Muhammed b. Amr b. Ahmed, Esâsu’l-belâga, thk. Muhammed Basil Uyûnu’s-sûd, Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye,1998. Ed-Dabbî, el-Mufaddal b. Muhammed b. Ya’lâ b. Sâlim, el-Mufaddaliyyât, thk. Ahmed Muhammed Şakir, Abdusselam Muhammed Harun, Kahire: Dâru’l-meârif, t.y. Taha Hüseyin, Hadîsü’l-erbiâ’, Kahire: Dâru’l-meârif, 1993. Âdil el-Fureyhat, eş-Şuarâu’l-câhiliyyûne’l-evvelûn, Beyrut: Dâru’l-meşrık, 2008. Âdil Süleyman Cemâl,el-Vahdetu’l-udviyye fi’l-kasîdeti’l-arabiyyeti’l-kadîme, Kahire: Matbaatu’l-medenî, 1982. El-Aşmâvî, Muhammed Zeki, Kadaya’n-nakdi’l-edebî beyne’l-kadîm ve’l-hadîs, Beyrut: Dâru’n-nahda, 1979. El-Alevî, el-Muzaffer b. El-Fadl, Nadratu’l-ıgrîd fî nusrati’l-kasîd, thk. Neha el-Arif el-Hasen, Dımaşk, t.y. Fâdıl Sâlih es-Sâmerrâî, Meânî’l-ibniyye fi’l-arabiyye, Ürdün: Dâru Ammân, 2007. El-Kartâcanî, Ebû’Hasan Hâzım, Minhâcu’balagâi ve sirâcu’l-üdebâi, thk. Muhammed Habib b. El-Hoca, Beyrut, 1981. Muhammed Hamasa Abdullatif, el-Luga ve binâu’ş-şi’r, Kahire: Mektebetü’z-zehrâ, 1982. Muhammed Ganîmî Hilal, en-Nakdu’l-edebî el-hadîs, Beyrut: Dâru’l-avde, 1987. En-Nüveyhî, Muhammed, eş-Şi’ru’l-câhilî: Menhec fî dirâsetihi ve takvîmih, Kahire, t.y.
Öz
Thalaba Ibn
Soair is an ancient poet who was thought to live in the fifth century AD. He preceded Lobaid's grandfather; the owner
of the long hanged poem "Moalak".The research tries to prove the
priority of the unity in the Jaheli poem that wasn't brought by the later
Jaheli poets. I've found that the poem of Thalaba Ibn Soair has a lot of links
and relations that assure its unity repeated in the poem. It also assures the
time that involves its events and the level of vocabulary and structures that
were repeated heavily in forming the chapters of the poem and the level of
pictures that cooperated to introduce a dear feature for the poem unity.
That also assure
the relationship level between the following and the previous chapters and the
relation between the beginning and conclusion which assures that the poem unity
in the Jaheli poetry is as ancient as poetry itself.
That's to say
this task needs more patience, long revising, quiet thinking and perfect
handling.
Kaynakça
- Naci, İbrahim, Dîvânu İbrâhim Nâcî, Beyrut: Dâru’l-avde, 1980. İbn Seyde, Ali b. İsmail, el-Muhkem ve’l-muhîtu’l-a’zam fi’l-luga, thk. Abdussettar Ahmed Ferac, Arap Birliği El Yazmaları Enstitüsü, 1985. İbn Fâris, Ebu’l-hüseyn Ahmed b. Fâris b. Zekeriyya, Mekâyîsi’l-luga, thk. Abdusselam Muhammed Harun, Kahire: Dâru’l-fikr, 1979. İbn Kuteybe ed-Dîneverî, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim b. Kuteybe, el-Meâni’l-kebîr fî ebyâti’l-meânî, thk. Abdurrahman b. Yahya b. Ali el-Yemânî, Haydarabad, 1949; Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1984. İbn Meymûn, Muhammed b. Mübarek b. Muhammed b. Meymûn, Münteha’t-taleb min eş’âri’l-arab, thk. Muhammed Nebil et-Tarîfî, Beyrut: Dâru Sâdır, 1999. İbn Hişam, Abdülmelik ibn Hişam b. Eyyûb el-Hamîrî el-Meâfirî, Ebu Muhammed, Cemâleddin, es-Siretü’n-nebeviyye, thk. Taha Abdurrauf Sa’d, Beyrut: Dâru’l-ceyl, h. 1410. Ebû Mûsa, Muhammed, eş-Şi’ru’l-câhilî: Dirâsetu fî menâzia’ş-şuarâ, Kahire: Mektebetü Vehbe, 2012. El-Esmaî, Abdulmelik b. Kureyb, Kitâbu fuhûleti’ş-şuarâ’ li’l-esmaî, thk. Salahaddin Müneccid, Lübnan: Dâru’l-kitâbi’l-cedîd, 1980. El-Enbârî, Ebû Muhammed b. Kâsım b. Beşşâr, Şerhu’l-kasâidi’s-seb’i’t-tıvâli’l-câhiliyyât, thk. Abdusselam Muhammed Harun, Kahire: Dâru’l-meârif, 1993. El-Enbârî, Ebû Muhammed b. Kâsım b. Muhammed b. Beşşâr, Dîvânu’l-Mufaddaliyyât maa şerhi’l-enbârî, thk. Karlos Yakub Layl, Beyrut, 1930. El-Bekrî, EBû Ubeyd el-Bekrî el-Enebî, Samtu’l-âlî’l-muhtevî ala’l-âlî fî şerhi emâlî’l-gâlî, thk. Abdülaziz el-Meymenî, Kahire, 1936. Behiyyüddîn Zeyyân, eş-Şi’ru’l-cahili tatavvuruhu ve hasâisuhu’l-fenniyye, Kahire: Dâru’l-meârif, 1982. Et-Tebrîzî, el-Hatîb, Şerhu ihtiyârâti’l-mufaddal, thk. Fahruddin Kabâve, Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1978. El-Câhız, Amr b. Bahr b. Mahbub el-Kenânî, el-Leysî, Ebû Osmân, Risâletü’l-Câhız, thk. Abdusselam Muhammed Harun, Kahire: Mektebetü’l-hancı, 1964. Cevad Ali, el-Mufassal fî târîhi’l-arab gable’l-islâm, Beyrut: Dâru’s-sâkî, 2001. Hüseyn Atvân, Makâlât fi’ş-şi’r ve nakdih, Beyrut: Dâru’l-ceyl, 1982. Ed-Dumeyrî, Ebu’l-bekâ Kemâleddin Muhammed b. Musa b.ç İsa b. Ali eş-Şafiî, Hayâtu’l-hayevâni’l-kübrâ, Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1994. Ez-Zebîdî, es-Seyyid Muhammed Murteza el-Hüseynî, Tâcu’l-arûs min cevâhiri’l-kâmûs, thk. Abdussettar Ahmed Ferac, Kuveyt, 1965. Ez-Zemahşerî, Ebû’l-kasım Muhammed b. Amr b. Ahmed, Esâsu’l-belâga, thk. Muhammed Basil Uyûnu’s-sûd, Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye,1998. Ed-Dabbî, el-Mufaddal b. Muhammed b. Ya’lâ b. Sâlim, el-Mufaddaliyyât, thk. Ahmed Muhammed Şakir, Abdusselam Muhammed Harun, Kahire: Dâru’l-meârif, t.y. Taha Hüseyin, Hadîsü’l-erbiâ’, Kahire: Dâru’l-meârif, 1993. Âdil el-Fureyhat, eş-Şuarâu’l-câhiliyyûne’l-evvelûn, Beyrut: Dâru’l-meşrık, 2008. Âdil Süleyman Cemâl,el-Vahdetu’l-udviyye fi’l-kasîdeti’l-arabiyyeti’l-kadîme, Kahire: Matbaatu’l-medenî, 1982. El-Aşmâvî, Muhammed Zeki, Kadaya’n-nakdi’l-edebî beyne’l-kadîm ve’l-hadîs, Beyrut: Dâru’n-nahda, 1979. El-Alevî, el-Muzaffer b. El-Fadl, Nadratu’l-ıgrîd fî nusrati’l-kasîd, thk. Neha el-Arif el-Hasen, Dımaşk, t.y. Fâdıl Sâlih es-Sâmerrâî, Meânî’l-ibniyye fi’l-arabiyye, Ürdün: Dâru Ammân, 2007. El-Kartâcanî, Ebû’Hasan Hâzım, Minhâcu’balagâi ve sirâcu’l-üdebâi, thk. Muhammed Habib b. El-Hoca, Beyrut, 1981. Muhammed Hamasa Abdullatif, el-Luga ve binâu’ş-şi’r, Kahire: Mektebetü’z-zehrâ, 1982. Muhammed Ganîmî Hilal, en-Nakdu’l-edebî el-hadîs, Beyrut: Dâru’l-avde, 1987. En-Nüveyhî, Muhammed, eş-Şi’ru’l-câhilî: Menhec fî dirâsetihi ve takvîmih, Kahire, t.y.
Öz
ثعلبة
بن صُعَيْر شاعرٌ قديم، يُرَجَّجُ أن يكون قد عاش في القرن الخامس الميلادي، أقدم
من جدِّ لَبِيد صاحب المعلقة، له قصيدة مُفَضَّلِيَّة، متوسطة الطُّول، رشحته أن
يكون فحلًا لو قال خمسا مثلها، إلا أن يد التاريخ كلت عن حمل ديوانه، وإن كانت
القصيدة ضاربة في القدم فما حظها من الوحدة والارتباط؟ ذلك المعلم الفني الذي بات
معلمًا من معالم القصيدة الجاهلية، والبحث يحاول إثبات قِدَمَ الوحدة في القصيدة
الجاهلية، وأنها ليست وليدَ شعرِ مُتَأَخِّرِي الجاهليين، وقد وجدت أن القصيدة
حفلت بروابط تؤكد وحدتها على مستوى المعنى الأم الذي يتردد في القصيدة، ومستوى
الزمن الذي يَلُفُّ أحداثَها، ومستوى الألفاظ والتراكيب التي ترددت بكثافة في
صياغة فصول القصيدة، ومستوى الصور التي تواشجت وتعاضدت لتشكل معلمًا من معالم وحدة
القصيد، ومستوى علاقة الفصل بلاحقه وسابقه، ومستوى علاقة المطلع بالختام؛ مما يؤكد
أن الوحدة في الشعر الجاهلي قديمة قدم القصيد؛ لكنها تحتاج إلى صبر وأناة وطول
مراجعة، وحسن تأتٍ
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Naci, İbrahim, Dîvânu İbrâhim Nâcî, Beyrut: Dâru’l-avde, 1980. İbn Seyde, Ali b. İsmail, el-Muhkem ve’l-muhîtu’l-a’zam fi’l-luga, thk. Abdussettar Ahmed Ferac, Arap Birliği El Yazmaları Enstitüsü, 1985. İbn Fâris, Ebu’l-hüseyn Ahmed b. Fâris b. Zekeriyya, Mekâyîsi’l-luga, thk. Abdusselam Muhammed Harun, Kahire: Dâru’l-fikr, 1979. İbn Kuteybe ed-Dîneverî, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim b. Kuteybe, el-Meâni’l-kebîr fî ebyâti’l-meânî, thk. Abdurrahman b. Yahya b. Ali el-Yemânî, Haydarabad, 1949; Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1984. İbn Meymûn, Muhammed b. Mübarek b. Muhammed b. Meymûn, Münteha’t-taleb min eş’âri’l-arab, thk. Muhammed Nebil et-Tarîfî, Beyrut: Dâru Sâdır, 1999. İbn Hişam, Abdülmelik ibn Hişam b. Eyyûb el-Hamîrî el-Meâfirî, Ebu Muhammed, Cemâleddin, es-Siretü’n-nebeviyye, thk. Taha Abdurrauf Sa’d, Beyrut: Dâru’l-ceyl, h. 1410. Ebû Mûsa, Muhammed, eş-Şi’ru’l-câhilî: Dirâsetu fî menâzia’ş-şuarâ, Kahire: Mektebetü Vehbe, 2012. El-Esmaî, Abdulmelik b. Kureyb, Kitâbu fuhûleti’ş-şuarâ’ li’l-esmaî, thk. Salahaddin Müneccid, Lübnan: Dâru’l-kitâbi’l-cedîd, 1980. El-Enbârî, Ebû Muhammed b. Kâsım b. Beşşâr, Şerhu’l-kasâidi’s-seb’i’t-tıvâli’l-câhiliyyât, thk. Abdusselam Muhammed Harun, Kahire: Dâru’l-meârif, 1993. El-Enbârî, Ebû Muhammed b. Kâsım b. Muhammed b. Beşşâr, Dîvânu’l-Mufaddaliyyât maa şerhi’l-enbârî, thk. Karlos Yakub Layl, Beyrut, 1930. El-Bekrî, EBû Ubeyd el-Bekrî el-Enebî, Samtu’l-âlî’l-muhtevî ala’l-âlî fî şerhi emâlî’l-gâlî, thk. Abdülaziz el-Meymenî, Kahire, 1936. Behiyyüddîn Zeyyân, eş-Şi’ru’l-cahili tatavvuruhu ve hasâisuhu’l-fenniyye, Kahire: Dâru’l-meârif, 1982. Et-Tebrîzî, el-Hatîb, Şerhu ihtiyârâti’l-mufaddal, thk. Fahruddin Kabâve, Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1978. El-Câhız, Amr b. Bahr b. Mahbub el-Kenânî, el-Leysî, Ebû Osmân, Risâletü’l-Câhız, thk. Abdusselam Muhammed Harun, Kahire: Mektebetü’l-hancı, 1964. Cevad Ali, el-Mufassal fî târîhi’l-arab gable’l-islâm, Beyrut: Dâru’s-sâkî, 2001. Hüseyn Atvân, Makâlât fi’ş-şi’r ve nakdih, Beyrut: Dâru’l-ceyl, 1982. Ed-Dumeyrî, Ebu’l-bekâ Kemâleddin Muhammed b. Musa b.ç İsa b. Ali eş-Şafiî, Hayâtu’l-hayevâni’l-kübrâ, Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1994. Ez-Zebîdî, es-Seyyid Muhammed Murteza el-Hüseynî, Tâcu’l-arûs min cevâhiri’l-kâmûs, thk. Abdussettar Ahmed Ferac, Kuveyt, 1965. Ez-Zemahşerî, Ebû’l-kasım Muhammed b. Amr b. Ahmed, Esâsu’l-belâga, thk. Muhammed Basil Uyûnu’s-sûd, Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye,1998. Ed-Dabbî, el-Mufaddal b. Muhammed b. Ya’lâ b. Sâlim, el-Mufaddaliyyât, thk. Ahmed Muhammed Şakir, Abdusselam Muhammed Harun, Kahire: Dâru’l-meârif, t.y. Taha Hüseyin, Hadîsü’l-erbiâ’, Kahire: Dâru’l-meârif, 1993. Âdil el-Fureyhat, eş-Şuarâu’l-câhiliyyûne’l-evvelûn, Beyrut: Dâru’l-meşrık, 2008. Âdil Süleyman Cemâl,el-Vahdetu’l-udviyye fi’l-kasîdeti’l-arabiyyeti’l-kadîme, Kahire: Matbaatu’l-medenî, 1982. El-Aşmâvî, Muhammed Zeki, Kadaya’n-nakdi’l-edebî beyne’l-kadîm ve’l-hadîs, Beyrut: Dâru’n-nahda, 1979. El-Alevî, el-Muzaffer b. El-Fadl, Nadratu’l-ıgrîd fî nusrati’l-kasîd, thk. Neha el-Arif el-Hasen, Dımaşk, t.y. Fâdıl Sâlih es-Sâmerrâî, Meânî’l-ibniyye fi’l-arabiyye, Ürdün: Dâru Ammân, 2007. El-Kartâcanî, Ebû’Hasan Hâzım, Minhâcu’balagâi ve sirâcu’l-üdebâi, thk. Muhammed Habib b. El-Hoca, Beyrut, 1981. Muhammed Hamasa Abdullatif, el-Luga ve binâu’ş-şi’r, Kahire: Mektebetü’z-zehrâ, 1982. Muhammed Ganîmî Hilal, en-Nakdu’l-edebî el-hadîs, Beyrut: Dâru’l-avde, 1987. En-Nüveyhî, Muhammed, eş-Şi’ru’l-câhilî: Menhec fî dirâsetihi ve takvîmih, Kahire, t.y.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Arapça |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 23 Aralık 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 13 Sayı: 2 |
