Öz
KRM / ك رم Ker is one of the important terms of the Koran, with its different derivatives. Mevcut KRM / ك ر م isim rooted derivatives are used in both name and verb form. However, the name is more use in the form. All of the KRM / ك ر م ’rooted derivatives in the Holy Quran are of sûlasî mezîd structure, 21 of them are Mecca and 8 of them are civilized. The tır KRM / ك ر م ede root has been used 47 times in 29 verses and 46 verses with 17 different derivatives in the Koran. In order for the messages presented by this concept to be fully revealed, it needs to be examined separately.
In this context, firstly the word analysis was made. Then, Arabic dictionaries, Arabic-Turkish dictionaries, ”KRM / ك رم lıca root in Ottoman-Turkish dictionaries were examined and their meanings were examined. Later on, the use of anlam KRM / ك رم söz rooted derivatives in the Qur'an was discussed, and the responses given to these derivatives in Tafsir and the changes in the meaning of these derivatives were revealed and a conclusion was made.
Kaynakça
- el-BUḪÂRÎ, Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail, Ṣaḥiḥu’l-Buḥârî, İstanbul 1992. DEVELİOĞLU, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Luġat, Aydın Kitabevi Yay., Ankara, 1993. el-BAĞAVÎ, Hüseyin b. Mes’ud b. Muhammed, Mea’limu’t-Tenzil, Dârü’t- Tayibe, Riyad, 1409. el-AḪFAŞ, Ebu’l-Hasan Sa’d b. Mes’ade, Ma’ni’l-Ḳur’ân li’l-Aḫfeş, Thk.: Abdulemir Muhammed, Mektebetu’l-Hanci, Kahire, 1990. el-CEVHERÎ, İsmail b. Hammad, eṣ-Ṣıḥâḥ (Tâcu’l-luġa ve Ṣıḥâḥu’l-‘Arabiyye), (Thk.: Ahmed ‘Abdulğafûr ‘Attar), Beyrut, 1990. el-EZHERÎ, Ebû Mansûr Muhammed b. Ahmed, Tehẕîbu’l-luġa, ed-Dârü’l- Mısriyye, Mısır, 1964. el-FERÂHİDÎ, Halîl b. Ahmed, Ebû ‘Abdurrahman, Kitabu’l-‘âyn, (Thk.: Mehdi Mahzumi-İbrâhim Sâmerrâî), Beyrut, ts. es-SÜELEYM, Ferîd bin Abdulazîz, el-Ḫilafu’t-Taṣrîfî ve eseruhu ed-dilâlî fî’l- Ḳur’ân’il-Kerîm, Dârû İbn’il-Cevziyye, (1. baskı), Riyad, 1427. ez-ZAMEHŞERÎ, Ebu’l-Kasım Mahmud b. Ömer, el-Keşşaf ʿan Ḥaḳiḳi-Te’vil, Mısır, 1966. ez-ZAMEHŞERÎ, el-Mufaṣṣal fî ilmi’l-ʿArabiyye. (Thk.: Fahr Salih Kadare), Dârü Ummar li’l-Nerşri ve’t-Tevziî, Kahire 1425/2004. İBN FÂRİS, Ebû’l-Huseyn Ahmed, Mu’cemu Meḳāyisi’l-luġa, (Thk.: ‘Abdu’s-Selâm Muhammed Hârûn), Dâru ihyai’l-Kütübi’l-‘Arabiyye, Kahire, 1369. İBN HANBEL, Ahmed, Müsned, İstanbul 1982. İBN HİŞAM, Ebû Muhammed Cemâlüddîn Abdülmelik b. Hişâm b. Eyyûb el-Basrî el- Mısrî, es-Siretu'n-nebeviyye, (Thk.: Mustafa es-Saka), Kahire, 1995. İBN MANZÛR, Ebu’l-Fazl Cemâleddîn Muhammed b. Mükerrem el-İfrîkî el-Mısrî, Lisânu’l-‘Arab, Dâru’l-Maârif, Kahire, ts. İBN SİDE, Ali b. İsmail (ö.h.458), el-Muḥkem ve'l-muḥitu'l-‘azam fî’l-luġa, Ma‘hedu’l-Mahtûtâti’l-‘Arabiyye, Kahire, 1958. İBNİ ATİYYE, Ebu Muhammed Abdülhak b. Galip el-Edelüsî, el-Muḥreru’l-vecîz fi tefsîri’l-kitab’il-azîz, (Thk.: Abdullah b. İbrahim’il-Ensarî, Seyyid Abdul A’ll Seyyid İbrahîm), Kâtar, 1982. el-İSFÂHÂNÎ, Ebû’l-Kâsım el-Huseyn b. Muhammed er-Rağıp, Mufredât-ı elfâzi’l- Ḳur’ân Dâru’l- Ma’rife, Beyrut, ts, MATURİDÎ, Ebu Mansur Muhammed b. Muhammed b. Mahmud, Te’vilatu ehli s- sünne, (Thk.: Fatima Yusuf el-Hîmî) Beyrut, 2004. MUHTAR ÖMER, Ahmed, Mu’cemu luġat’ul-ʿarabiyet’ul- ma’aṣire, Alem’ul- Kütüb, 2008. MUKATİL, b. Süleyman, Tefsiru Muḳatil, Thk.:, Ahmed Ferid el-Mezîdi, Dârü’l- Kütüb’ul-İlmîye, 2003. MUKATİL, el-Vucuh ve nezair fi’l-Ḳur’ân’il-Azim, (Thk.: Hatim Salih Damin), Dubay 2006. NAZİMA, Ali – REŞAT, Faik, Mükemmel Osmanlı Lügati, T.D.K. Yay, Ankara, ts. TOSHİHİKO, Izutsu, Kur’ân'da Dinî ve Ahlaḳî Kavramlar, Çev. S. Ayaz, Pınar Yay. İstanbul 1984. YAZIR, Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur’ân Dili, Akçay Yayınları, Ankara, 1995.
Öz
“KRM/ك رم” köklü türevler, Kur’ân’ın ehmiyetli kavramlarından olan ve çeşitli müştaklarıyla beraber Kur’ân’ın pek çok suresinde geçmektedir. “KRM/ ك ر م” aslının müştakları isim sığasında geldiği gibi fiil sığasında da gelmektedir. Bunun örneğini Kur’ânda bulmak mümkündür. Fakat isim sığasındaki kullanımlar fiile göre daha fazla bir yekûn tutmaktadır. Kur’ân-ı Kerimde yer alan “KRM/ك ر م” köklü türevlerin tamamı sûlasî mezîd kalıbındadır ve bunların geçtiği surelerin 21’si Mekkî, 8’i de Medenîdir.
“KRM/ ك ر م” kökü, Kur’ân’da 17 farklı türeviyle 29 surede, 46 ayette toplam 47 defa kullanılmıştır. Bu kavramın sunduğu mesajların tam olarak ortaya konulabilmesi için, onun müstakil olarak incelenmesi gerekmektedir. Bu bağlamda öncelikle söz konusu kelimenin sarfi tahlili yapılmış. Sonra Arapça sözlükler, Arapça-Türkçe sözlükler, Osmanlıca-Türkçe sözlüklerde “KRM/ك رم” kökü ele alınmış ve anlamları incelenmiştir. Daha sonra Kur’ân-ı Kerim’de “KRM/ك رم” köklü türevlerin kullanımları ele alınarak Tefsirlerde bu türevlere verilen karşılıklar ve söz konusu türevlerin uğradıkları anlam değişimleri ortaya konularak bir sonuca gidilmiştir.
Kaynakça
- el-BUḪÂRÎ, Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail, Ṣaḥiḥu’l-Buḥârî, İstanbul 1992. DEVELİOĞLU, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Luġat, Aydın Kitabevi Yay., Ankara, 1993. el-BAĞAVÎ, Hüseyin b. Mes’ud b. Muhammed, Mea’limu’t-Tenzil, Dârü’t- Tayibe, Riyad, 1409. el-AḪFAŞ, Ebu’l-Hasan Sa’d b. Mes’ade, Ma’ni’l-Ḳur’ân li’l-Aḫfeş, Thk.: Abdulemir Muhammed, Mektebetu’l-Hanci, Kahire, 1990. el-CEVHERÎ, İsmail b. Hammad, eṣ-Ṣıḥâḥ (Tâcu’l-luġa ve Ṣıḥâḥu’l-‘Arabiyye), (Thk.: Ahmed ‘Abdulğafûr ‘Attar), Beyrut, 1990. el-EZHERÎ, Ebû Mansûr Muhammed b. Ahmed, Tehẕîbu’l-luġa, ed-Dârü’l- Mısriyye, Mısır, 1964. el-FERÂHİDÎ, Halîl b. Ahmed, Ebû ‘Abdurrahman, Kitabu’l-‘âyn, (Thk.: Mehdi Mahzumi-İbrâhim Sâmerrâî), Beyrut, ts. es-SÜELEYM, Ferîd bin Abdulazîz, el-Ḫilafu’t-Taṣrîfî ve eseruhu ed-dilâlî fî’l- Ḳur’ân’il-Kerîm, Dârû İbn’il-Cevziyye, (1. baskı), Riyad, 1427. ez-ZAMEHŞERÎ, Ebu’l-Kasım Mahmud b. Ömer, el-Keşşaf ʿan Ḥaḳiḳi-Te’vil, Mısır, 1966. ez-ZAMEHŞERÎ, el-Mufaṣṣal fî ilmi’l-ʿArabiyye. (Thk.: Fahr Salih Kadare), Dârü Ummar li’l-Nerşri ve’t-Tevziî, Kahire 1425/2004. İBN FÂRİS, Ebû’l-Huseyn Ahmed, Mu’cemu Meḳāyisi’l-luġa, (Thk.: ‘Abdu’s-Selâm Muhammed Hârûn), Dâru ihyai’l-Kütübi’l-‘Arabiyye, Kahire, 1369. İBN HANBEL, Ahmed, Müsned, İstanbul 1982. İBN HİŞAM, Ebû Muhammed Cemâlüddîn Abdülmelik b. Hişâm b. Eyyûb el-Basrî el- Mısrî, es-Siretu'n-nebeviyye, (Thk.: Mustafa es-Saka), Kahire, 1995. İBN MANZÛR, Ebu’l-Fazl Cemâleddîn Muhammed b. Mükerrem el-İfrîkî el-Mısrî, Lisânu’l-‘Arab, Dâru’l-Maârif, Kahire, ts. İBN SİDE, Ali b. İsmail (ö.h.458), el-Muḥkem ve'l-muḥitu'l-‘azam fî’l-luġa, Ma‘hedu’l-Mahtûtâti’l-‘Arabiyye, Kahire, 1958. İBNİ ATİYYE, Ebu Muhammed Abdülhak b. Galip el-Edelüsî, el-Muḥreru’l-vecîz fi tefsîri’l-kitab’il-azîz, (Thk.: Abdullah b. İbrahim’il-Ensarî, Seyyid Abdul A’ll Seyyid İbrahîm), Kâtar, 1982. el-İSFÂHÂNÎ, Ebû’l-Kâsım el-Huseyn b. Muhammed er-Rağıp, Mufredât-ı elfâzi’l- Ḳur’ân Dâru’l- Ma’rife, Beyrut, ts, MATURİDÎ, Ebu Mansur Muhammed b. Muhammed b. Mahmud, Te’vilatu ehli s- sünne, (Thk.: Fatima Yusuf el-Hîmî) Beyrut, 2004. MUHTAR ÖMER, Ahmed, Mu’cemu luġat’ul-ʿarabiyet’ul- ma’aṣire, Alem’ul- Kütüb, 2008. MUKATİL, b. Süleyman, Tefsiru Muḳatil, Thk.:, Ahmed Ferid el-Mezîdi, Dârü’l- Kütüb’ul-İlmîye, 2003. MUKATİL, el-Vucuh ve nezair fi’l-Ḳur’ân’il-Azim, (Thk.: Hatim Salih Damin), Dubay 2006. NAZİMA, Ali – REŞAT, Faik, Mükemmel Osmanlı Lügati, T.D.K. Yay, Ankara, ts. TOSHİHİKO, Izutsu, Kur’ân'da Dinî ve Ahlaḳî Kavramlar, Çev. S. Ayaz, Pınar Yay. İstanbul 1984. YAZIR, Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur’ân Dili, Akçay Yayınları, Ankara, 1995.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 5 Haziran 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 15 Sayı: 1 |
