mustafa B. aBdurraHman Başterzİ, tarİkatı ve mürîdİn âdâBına daİr GÖrüşlerİ

Yıl 2012, Cilt: 7 Sayı: 1, 123 - 144, 30.03.2012

Fatma Adsoy

Öz

Bu makalede, tasavvufa dair âdâb ve usûl kitaplarında ele alınan ko
nuların Cezayirli bir mutasavvıf ve şeyh olan Mustafa b. Abdurrahman
Başterzi tarafından nasıl anlaşıldığı tespit edilerek, Halvetiyye'nin Ku
zey Afrika'daki günümüzde en yaygın kollarından biri olan Rahmâniyye
Tarikatı'nın terbiye metodu sunulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mustafa b. Abdurrahman Başterzi, Âdâb, Kitabu, Mürîd.

THE SECT OF MUSTAFA b. ABD AL-RAHMAN BAŞTERZİ AND HIS OPINIONS ABOUT THE ETIQUETTE OF THE DISCIPLE

Öz

In this article, we determined and studied on the subjects which are re
searched in the mysticism books about etiquette and method, how they
are commented by Mustafa b. Abd al-Rahman Başterzi who comes from
Cezayir and we wrote them by the education method of the Rahmaniyya
sect which is the branch of the Khalwatiyyah the highly widespread brn
ach in the North Africa today.

Anahtar Kelimeler

Mustafa b. Abd al-Rahman Başterzi, Etiquette, Kitab al-Minah al-Rabbaniyya, Disciple.

Kaynakça

• Abdullah İbn Mübarek, Kitabu’z-zühd, trc: M. Adil Teymur, Seha Neşriyat, İstanbul, 1992.
• Ahmed B. Hanbel, Müsned, (I-VI), İstanbul: Çağrı Yay., 1981.
• ‘Akabî, Salâh Müeyyed, et-Turuku’s-sûfiyye ve’z-zevâyâ bi’l-Cezâyir, Târihuhâ ve neşâtuhâ, Beyrut: Dârü’l-Burak, 2002.
• Aşkar, Mustafa, “Bir Türk Tarikatı Olarak Halvetiyye’nin Tarihî Gelişimi ve Halvetiyye Silsilesinin Tahlili”, AÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, XXXIX, ss. 535-563.
• Aydınlı, Abdullah, Doğuş Devrinde Tasavvuf ve Hadis, Ankara: Seha Neşriyat, 1986.
• Başterzi, Mustafa b. Abdurrahman Kitâbu’l-Minahu’r-Rabbâniyye fî beyâni’l manzûmeti’r-Rahmâniyye, Kasantina: Dâru’l-ba‘s, 2003.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail, Edebü’l-müfred, (I-II), (te’lif: Fazlu’l-lah el-Ceylânî), by: Mektebetü’l-islamiyye, Hamis (?),1969.------, Sahîh, (I-VIII), İstanbul: Çağrı Yay., 1981.
• Colonna, Fanny, “XIX ve XX. Asırda Aurés’te Sûfî Tarikatlar: Cezayir’deki Dini Güçle rin Sosyal Tarihine Bir Katkı”, İslam Dünyasında Tarikatlar, Alexander Popovic, Gilles Veistein,(çev: Osman Türer) İstanbul: Sûf Yay., 2004, ss. 469-510.
• Cürcanî, Ali b. Muhammed, Tarifât, Beyrut: Mektebetü Lübnan, 1985.
• De Jong, Frederick, “Mustafa Kemâleddin el-Bekrî (1688-1749): Halvetiyye Geleneği nin Yeniden İhyâsı ve İslahı (?) (çev: Ramazan Muslu), SAÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 11/2005, ss. 69-83.
• Develioğlu, Ferid, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara: Aydın Kitabevi, 1988.
• Deylemî, Şiraveyh b. Şehredâr, Müsnedü’l-firdevs, tah: Saîd b. Besyûnî Zeğlûl, Bey rut/Lübnan: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 2010.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. el-Eş‘as, Sünen, (I-V), İstanbul: Çağrı Yay., 1981.
• Gazzâlî, Ebû Hâmid Muahmmed, İhyâu ‘ulûmi’d-dîn, (I-IV) trc: Ahmet Serdaroğlu, İs tanbul: Akçağ Yay., 1985.
• Hıfnevî, Ebu’l-Kâsım Muhammed, (I-II), Ta’rifu’l-halef bi ricali’s-selef, Cezayir: Piyer Fontâne eş-Şarkıyyâ Matbaası, 1906.
• Hınşelâvî, Zaîm, “el-Manzûmetü’r-Rahmâniyye fi’l-âdâbi’ş-şer‘iyyeti’l-müte‘allikati bi’t-tarîkati’l-Halvetiyye”, Mâ verâü’n-nas, Alger: Kültür Bakanlığı Yay., 2008, ss. 287-301.
• Hindî, Ali el-Müttakî, Kenzu’l-ummal fî süneni akvâl ve’l-ef‘âl, (I-XVI), Beyrut: Matbaatü’l-belâğa, 1979.
• İbn Mâcce, Muhammed b. Yezîd, Sünen, (I-II), İstanbul: Çağrı Yay., 1981.
• Kara, Mustafa, Tasavvuf ve Tarikatlar Tarihi, İstanbul: Dergâh Yay., 1999.
• Kâşânî, Abdurrezzak b. Ahmed, Letâifu’l-a‘lâm fî işarâtı ehli’l-ilhâm: Tasavvuf Sözlüğü, (çev: Ekrem Demirli), İstanbul: İz Yayıncılık, 2004.
• Kavas, Ahmet, “Rahmâniyye”, DİA, XXXIV, (İstanbul 2007), s.418
• Kehhale, Ömer Rıza Mu’cemu’l-müellifin: Terâcimu musannifi’l-kütübi’l-Arabiyye, (I XV), Beyrut: ts.
• Kuşeyrî, Abdulkerim b. Hevâzin, Tasavvuf İlmine Dair Kuşeyrî Risâlesi, (haz: Süley man Uludağ), İstanbul: Dergâh Yay., 1991.
• Miftâh, Abdulbâkî, Ezvâun ‘ale’t-tarîkati’r-Rahmâniyyeti’l-Halvetiyye, Cezayir: 2004.
• Muslu, Ramazan, Anadolu’da Tasavvuf Yolları, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2007.------, Mustafa Kemâleddin Bekrî ve Tasavvufî Görüşleri, İstanbul: Erkam Yay., 2005.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyin b. el-Haccâc, Sahîh, (I-III), İstanbul: Çağrı Yay., 1981.
• Nüveyhiz, Adil, Mu‘cemu a‘lâmi’l-Cezâyir, Beyrut: Müessesetü Nuveyhizi’s-Sekâfiyye 1980.
• Ömer b. Kayne, Şahsiyyetün Cezâiriyye, Kasantina: Dâru’l-bîat, 1983.
• Rabi’ B. Selâme, el-Hayâtü’l-edebiyyetü fî Kasantiniyye, Kasantina: Vüzaretü’t-ta’lîm, 2005.
• Sühreverdî, Ebû Hafs Şihâbuddin Ömer, Avârifu’l-Meârif, (Gerçek Tasavvuf), trc: Dila ver Selvi, İstanbul: Semerkand Yay., 2008.
• Şemseddin Samî, Kamus-ı Türkî, İstanbul: Dersaadet, 1317.
• Tirmizî, Muhammed b. İsa, Sünen, (I-V), İstanbul: Çağrı Yay., 1981.
• Tosun, Necdet, “Silsile”, DİA, XXXVII, (İstanbul: 2009), ss. 206-207.
• Uludağ, Süleyman, “Halvetiyye”, DİA, XV (İstanbul: 1997), ss. 393-395.------, “Âdâbü’l-mürîd”, DİA, I, (İstanbul: 1988), ss. 336-337.------, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Kabalcı Yay., 2012.
• Vicdânî, Sadık Tarikatlar ve Silsileleri, Tomar-ı Turuk-ı Aliyye, haz: İrfan Gündüz, İs tanbul: Enderun Kitabevi, 1995.
• Yılmaz, H. Kamil, Aziz Mahmud Hüdayî Hayatı, Eserleri, Tarikatı, İstanbul: Erkam Yay., 2007.
• http://www.rahmaniaconstantine.com. (15.07.2011