molla fahrEttİn arnâSî’nİn İSaGocİ’Sİ*

Yıl 2012, Cilt: 8 Sayı: 2, 95 - 108, 30.11.2012

Nazım Hasırcı

Öz

İsagoci terimi, İslâm dünyasında mantığa giriş anlamında kullanılmak
tadır. Fahrettin Arnâsî eserinde mantığın kavram, tanım, önerme, kıyas
ve beş sanat konularını inceler. O kitabını Ebherî’nin İsagoci’sini model
alarak yazar. Bununla birlikte Arnâsî, mantık konularını Ebherî’den daha
geniş ele alır. Ayrıca o, Ebherî’nin incelemediği bazı konuları da araştırır.
Günümüzde Arnâsî’nin eseri, birçok medresede ders kitabı olarak oku
tulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Fahrettin Arnâsî, Ebherî, isagoci, mantık, akıl yü rütme.

mollA fAhRETTin ARnÂsÎ’s isAGoGE

Öz

Isagoge term is used in the meaning of entrance to logic in Islamic world.
Fahrettin Arnâsî examines concept, definition, proposition, syllogism and
five arts as themes of logic in his book. he writes his book via taking the
Ebherî’s Isagoge as model. however Arnâsî searches the logic topics wider
than Ebherî. Also he studies some problems that Ebherî’s doesn’t exam
ine. Today Arnâsî’s book is used in many madrasahs as a course book.

Anahtar Kelimeler

Fahrettin Arnâsî, Ebherî, isagoge, logic, reasoning

Kaynakça

• Arnâsî, Fahrettin, İsagoci fi’l-Mantık, İstanbul, 2007.
• Atademir, h. Ragıp, “Porpyrios ve Ebherî’nin İsagoci’leri”, A.Ü. DTCF. Dergisi, c. VI, sa. 5, 1948.
• Bingöl, Abdülkuddûs, “Ebherî, Esiruddin”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı, 1994, c. X.
• Çapak, İbrahim, “Bingöl ve Çevresindeki Medreselerde Mantık Eğitimi” I. Bingöl Sem pozyumu, Bingöl, 2007.
• _________, “Porphyrios ve Ebherî’nin İsagocileri Bağlamında, Fârâbî’nin İsagoci’si” Ulus lararası Fârâbî Sempozyumu Bildirileri, (7-8 Ekim 2004), Ankara, 2005.
• Esirüddin Ebheri, Îsâgûcî, çev. hüseyin Sarıoğlu, İstanbul, 1998.
• Gökberk, Macit, Felsefe Tarihi, İstanbul, 1999.
• İbn Nedim, Fihrist, Kahire, t.y.
• İbn Sînâ, Kitabuş Şifa Mantığa Giriş, çev. ömer Türker, İstanbul, 2006.
• Kayacık, Ahmet, “Ebherî’nin İsagoci’sinin İlk Şerhleri”, Doktora Tezi, Erciyes Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri, 1996.
• Keklik, Nihat, İslâm Mantık Tarihi, İstanbul, 1969.
• Molla halil, İsagoci, (yayımlanmamış, tahkikli nüsha).
• _________, İsagoci, Diyarbakır, t.y.
• öner, Necati, Klasik Mantık, Ankara, 1986.
• Porphyrios, Isagoge: Aristoteles’in kategorilerine giriş, çev. Betül Çotuksöken, İstan bul, Remzi, 1986.
• Sarıoğlu, hüseyin, “Mantık Tarihinde İsagoci Geleneği ve Ebherî’nin İsaguci’si” Ebhe ri, Îsâgûcî, (Metin-Çeviri-İnceleme- hüseyin Sarıoğlu), İstanbul, 1998.
• Ünalan, Abdulkerim “Molla Fahrettin Batmani ve İlmi Kişiliği”, İbrahim Hakkı ve Siirt Uleması Sempozyumu, ed. Ahmet Erkol, Abdurrahman Adak, İstanbul, Beyan, 2008, s. 501-519.