Etik İlkeler ve Yayın Politikası

Yayın Etiği İlkeleri
Yayın Etiği, daha yüksek editöryal işleme standartları oluşturmak için yazarlar, hakemler ve yayıncılar adına dürüstlük konusunda ısrar eden bir öz-düzenleme mekanizması olarak tanımlanabilir. Yayın için etik standartlar, yüksek kaliteli bilimsel yayınları, halkın bilimsel bulgulara güvenini ve insanların fikirlerine itibar edilmesini sağlamak için mevcuttur.
• Dürüst araştırmacılar, intihal yapmaz.
• Kaynakları hatalı belirtmez.
• Çürütemeyecekleri itirazları gizlemezler.
• Karşıt görüşleri çarpıtmazlar.
• Verileri yok etmez veya gizlemezler.

Hakemli çalışmalar, bilimsel yöntemi destekleyen ve hayata geçiren çalışmalardır. Bu noktada yayın sürecine dahil olan tüm tarafların (yazarlar, okuyucular ve araştırmacılar, yayıncı, hakemler ve editörler) etik ilkelere uyması büyük önem taşımaktadır. İslami İlimler dergisi, araştırma ve yayın etiği konusunda ulusal ve uluslararası standartlara bağlıdır. Basın Kanunu, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ile Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi’ne uymaktadır. İslami İlimler Dergisi, Committee on Publication Ethics (COPE), Directory of Open Access Journals (DOAJ) ve Open Access Scholarly Publishers Association (OASPA) tarafından yayınlanan Uluslararası Etik Yayıncılık İlkeleri’ni benimsemiştir. Ayrıca Türkiye Editörler Çalıştayı Kararlarına da uymayı taahhüt eder.
Basın Kanunu (Ulusal Mevzuat)
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (Ulusal Mevzuat)
Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi (Ulusal Mevzuat)
Akademik Yayıncılıkta Şeffaflık ve En İyi Uygulama İlkeleri (Uluslararası Kriterler)
Türkiye Editörler Çalıştayı Kararları (Ulusal Kriterler)

İslami İlimler Dergisi, İslam ve diğer dini ilimler kapsamına dahil olan akademik çalışmaları neşreder. İslam Tarihi, İslam İlimleri, Dinler Tarihi, Felsefe ve Din Bilimleri ile bu ilim dalıyla irtibatı bulunan ilim dallarında hazırlanmış orijinal çalışmaları yayımlar.

Makalelerin İşlem Süreçleri Aşağıdaki gibidir:
1. Aşama Makale Gönderim Kabulü
2. Aşama Makalelerin Ön İncelemelerinin Tamamlanması
3. Aşama Hakem Değerlendirme Süreci
4. Aşama Son Tashihler ve Yayım Süreci

Yazım Kontrolü: Metinler şekil, yazım kuralları, İSNAD Atıf Sistemi'ne uygunluk açısından incelenir. Düzeltme istenen metinlerin yazarları düzeltmelerini 11 gün içinde yapmalıdır.
İntihal/Benzerlik Kontrolü: İntihal/Benzerlik Kontrolü: Metinler intihal/benzerlik oranı açısından incelenir. Yayın Kurulunca belirlenmiş intihal/benzerlik oranı %20’dir. Bu oranı aşan yazılar hakem sürecine dahil edilmeden reddedilir. İntihal/Benzerlik kontrolü Yayın Kurulu değerlendirmesinden sonra ve Dil Kontrolü sürecinden önce olmak üzere iki defa yapılmaktadır. Düzeltme istenen metinlerin yazarları düzeltmelerini; ilk kontrol için 11 gün içinde; ikinci kontrol için 4 gün içinde göndermelidir.
Dil Kontrolü: Türkçe metinler için Abstract, diğer dillerde yazılan metinler içinse Abstract ve Öz bölümlerinin gramatik kontrolü yapılır. Düzeltme istenen metinlerin yazarları düzeltilmiş metinlerini 5 gün içinde göndermelidir.
Tashih ve Redaksiyon: Metnin muhtevasına müdahale etmeden, yazarın bilgisi dâhilinde, dilsel ifade ve imlâ birliğini sağlamak açısından metnin diline ve üslubuna dair düzeltmeler yapılır. Bu aşamadan sonra yazardan düzeltme istenmez fakat son okuma için metin yazara gönderilir.

Akademik Değerlendirme
Yayın Kurulu Değerlendirmesi:
Yayın Kurulu değerlendirmesi 2 aşamalıdır. Her makale editör tarafından alanı göz önünde bulundurularak iki yayın kurulu üyesine gönderilir. Yayın Kurulu değerlendirme sürecinde çift taraflı kör değerlendirme sistemi uygulanmaktadır.
Yayın Kurulu üyeleri ilk aşamada metinleri değerlendirme sürecine alınabilecekler ve reddedilecekler olarak ikiye ayırır.
Yayın Kurulu üyeleri Yayım Kurulu Değerlendirme Kriterlerinde belirtildiği şekilde makaleleri puanlar.
Editör yayın kurulundan gelen puanlama çerçevesinde en yüksek puanlı ilk 25 makaleyi değerlendirme sürecine alır.
Editörün görevlendirme hususunda temel kriteri alan editörünün değerlendirmelerin alanında çalışma yapıyor olmasıdır.

Hakem Değerlendirmesi:
Metinler, yayın kurulu tarafından belirlenen hakemler tarafından akademik değerlendirmeye tabi tutulur. Hakem değerlendirme sürecinde, hakemin talebi olursa, metin düzeltmeler için iki defa yazara gönderilir. Yazarların düzeltilmiş metinleri her düzeltme talebi için 8 gün içinde göndermesi gerekir. Yazarın düzeltilmiş metinle beraber Yazar Düzeltme Formunu da doldurması gerekmektedir. Aynı makale için olumlu ve olumsuz hakem raporları mevcut olduğunda yazı hakkında karar, raporların içeriği dikkate alınarak Yayın Kurulu tarafından verilir.
Yazarların, dergi yayım sürecinin sorunsuz işlemesi açısından, düzeltmeler için verilen tarihleri aşmaması önem arz etmektedir.
Belirlenen tarihler içinde düzeltmelerini yapmayan yazarların metinleri değerlendirme sürecinden çıkarılır.

Hakemleme Politikası
İslami İlimler Dergisi’nde çift taraflı kör hakemleme sistemi uygulanmaktadır.
Hakem raporlarında gizlilik esastır; bu sebeple derginin künyesinde hakem isimlerine yer verilmez.
Bir sayıda bir hakeme birden çok makale gönderilebilir.

Yayım Dili
• İslami İlimler Dergisi'nin yayım dili Türkçe’dir. Ayrıca İngilizce bilimsel çalışmalar da yayımlanır.
• Diğer dillerdeki çalışmalara Yayın Kurulu karar verir.
• İngilizce, dilinde yazılan makalelerin Abstract ve Keywords bölümlerinin Türkçe tercümeleri de yayımlanır.

Etik Kurallar
İslami İlimler Dergisi, yayın etiği kapsamında tüm paydaşların aşağıda açıklanan etik sorumlulukları taşımasını beklenmektedir.
Aşağıda yer alan etik görev ve sorumluluklar, açık erişim olarak Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından yayınlanan rehberler ve politikalar dikkate alınarak hazırlanmıştır (Bk. COPE Yönerge Türkçe).
Hakemli dergide bir makalenin yayımlanması uyumlu ve saygı duyulan bilgi ağının gelişmesinde gerekli bir temel yapı taşıdır. Bu, yazarların ve onları destekleyen enstitülerinin çalışmalarının kalitesinin doğrudan yansımasıdır. Hakemli makaleler bilimsel metotları destekler ve şekillendirir. Bu yüzden beklenen etik davranışların standartlarında anlaşmaya varmak yayımlama ile ilgili tüm taraflar, yazar, dergi editörü, hakem ve yayımcı kuruluşlar için önemlidir:

1. Yazarlık
• Kaynakça listesi eksiksiz olmalıdır.
• İntihal ve sahte veriye yer verilmemelidir.
• Aynı araştırmanın birden fazla dergide yayımlanmasına teşebbüs edilmemeli, bilim araştırma ve yayın etiğine uymalıdır.
Bilim araştırma ve yayın etiğine aykırı eylemler şunlardır:
a) İntihal: Başkalarının fikirlerini, metotlarını, verilerini, uygulamalarını, yazılarını, şekillerini veya eserlerini sahiplerine bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseriymiş gibi sunmak,
b) Sahtecilik: Araştırmaya dayanmayan veriler üretmek, sunulan veya yayınlanan eseri gerçek olmayan verilere dayandırarak düzenlemek veya değiştirmek, bunları rapor etmek veya yayımlamak, yapılmamış bir araştırmayı yapılmış gibi göstermek,
c) Çarpıtma: Araştırma kayıtları ve elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan yöntem, cihaz ve materyalleri kullanılmış gibi göstermek, araştırma hipotezine uygun olmayan verileri değerlendirmeye almamak, ilgili teori veya varsayımlara uydurmak için veriler ve/veya sonuçlarla oynamak, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek,
ç) Tekrar yayım: Bir araştırmanın aynı sonuçlarını içeren birden fazla eseri doçentlik sınavı değerlendirmelerinde ve akademik terfilerde ayrı eserler olarak sunmak,
d) Dilimleme: Bir araştırmanın sonuçlarını araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde, uygun olmayan biçimde parçalara ayırarak ve birbirine atıf yapmadan çok sayıda yayın yaparak doçentlik sınavı değerlendirmelerinde ve akademik terfilerde ayrı eserler olarak sunmak,
e) Haksız yazarlık: Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek, aktif katkısı olan kişileri yazarlar arasına dâhil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini yayım sırasında veya sonraki baskılarda eserden çıkarmak, aktif katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek,
f) Diğer etik ihlali türleri: Destek alınarak yürütülen araştırmaların yayınlarında destek veren kişi, kurum veya kuruluşlar ile onların araştırmadaki katkılarını açık bir biçimde belirtmemek, insan ve hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda etik kurallara uymamak, yayınlarında hasta haklarına saygı göstermemek, hakem olarak incelemek üzere görevlendirildiği bir eserde yer alan bilgileri yayınlanmadan önce başkalarıyla paylaşmak, bilimsel araştırma için sağlanan veya ayrılan kaynakları, mekânları, imkânları ve cihazları amaç dışı kullanmak, tamamen dayanaksız, yersiz ve kasıtlı etik ihlali suçlamasında bulunmak (YÖK Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi, Madde 8).

2. Yazarın Sorumlulukları
• Tüm yazarlar önemli oranda araştırmaya katkıda bulunmalıdır.
• Makaledeki tüm verilerin gerçek ve özgün olduğu beyanı gerekir.
• Tüm yazarlar geri çekmeyi ve hataların düzeltilmesini sağlamak zorundadır.

3. Editöryal Sorumluluklar
• Editörler bir makaleyi kabul etmek ya da reddetmek için tüm sorumluluğa ve yetkiye sahiptir.
• Editörler kabul ettiği ya da reddettiği makaleler ile ilgili çıkar çatışması içerisinde olmamalıdır.
• Sadece alana katkı sağlayacak makaleler kabul edilmelidir.
• Hatalar bulunduğu zaman düzeltmenin yayımlanmasını ya da geri çekilmesini desteklemelidir.
• Hakemlerin ismini saklı tutmalıdır ve intihal/sahte veriye engel olmalıdır.

Çıkar Çatışmaları
Çıkar çatışması, birincil bir çıkarla ilgili mesleki yargı, ikincil bir çıkardan (mali kazanç veya kişisel rekabet gibi) etkilenebildiğinde ortaya çıkar. Bir makaleyi nasıl ele alacağımıza dair en iyi kararı verebilmek için yazarların rekabet halindeki çıkarlarını bilmemiz gerektiğine ve makaleyi yayınlarsak okuyucuların da bunları bilmesi gerektiğine inanıyoruz.
Kişinin yaptığı işte çelişkiye düşmesine yol açacak, objektifliğini önemli oranda bozabilecek veya herhangi bir kişi ya da kuruluş lehine adil olmayan avantaj sağlayabilecek herhangi finansal ya da diğer tür çıkarlardır. Araştırmanın yürütülmesi ve makalenin hazırlanması sürecinde alınan tüm mali destek kaynakları ve sponsorların çalışmadaki rolü açıklanmalıdır. Finansman kaynağı yoksa bu da belirtilmelidir. Açıklanması gereken olası çıkar çatışması örnekleri arasında danışmanlıklar, maaş alımı, hibeler yer alır. Potansiyel çıkar çatışmaları mümkün olan en erken aşamada açıklanmalıdır.
İslami İlimler Dergisi’nin tarafsız incelemeyi sağlamak için editörlerden, çalışanlardan veya yayın kurulu üyelerinden gelen gönderileri ele almak için belirlenmiş bir süreci vardır. Bu tür gönderiler öncelikle başka dergilere yönlendirilir. Bunun mümkün olmaması halinde gönderinin sahibinin dergideki görevi askıya alınır. Bu gönderiler çift taraflı körleme sürecinde incelenir.
Editör, kendisinin veya aile üyeleri tarafından yazılmış makalelerle ilgili kararlarda yer almamalıdır. Ayrıca, böyle bir çalışma, derginin tüm olağan prosedürlerine tabi olmalıdır. Editör, yazarlar ve hakemler tarafından olası çıkar çatışmalarının ifşa edilmesiyle ilgili COPE yönergelerini uygulamalıdır.

Araştırma Etiği İlkeleri
İslami İlimler Dergisi araştırma etiğinde en yüksek standartları gözetir ve aşağıda tanımlanan uluslararası araştırma etiği ilkelerini benimser. Makalelerin etik kurallara uygunluğu yazarların sorumluluğundadır.
• Araştırmanın tasarlanması, tasarımın gözden geçirilmesi ve araştırmanın yürütülmesinde, bütünlük, kalite ve şeffaflık ilkeleri sağlanmalıdır.
• Araştırma ekibi ve katılımcılar, araştırmanın amacı, yöntemleri ve öngörülen olası kullanımları; araştırmaya katılımın gerektirdikleri ve varsa riskleri hakkında tam olarak bilgilendirilmelidir.
• Araştırma katılımcılarının sağladığı bilgilerin gizliliği ve yanıt verenlerin gizliliği sağlanmalıdır. Araştırma katılımcıların özerkliğini ve saygınlığını koruyacak şekilde tasarlanmalıdır.
• Araştırma katılımcıları gönüllü olarak araştırmada yer almalı, herhangi bir zorlama altında olmamalıdırlar.
• Katılımcıların zarar görmesinden kaçınılmalıdır. Araştırma, katılımcıları riske sokmayacak şekilde planlanmalıdır.
• Araştırma bağımsızlığıyla ilgili açık ve net olunmalı; çıkar çatışması varsa belirtilmelidir.
• İnsan denekler ile yapılan deneysel çalışmalarda, araştırmaya katılmaya karar veren katılımcıların yazılı bilgilendirilmiş onayı alınmalıdır. Çocukların ve vesayet altındakilerin veya tasdiklenmiş akıl hastalığı bulunanların yasal vasisinin onayı alınmalıdır.
• Çalışma herhangi bir kurum ya da kuruluşta gerçekleştirilecekse bu kurum ya da kuruluştan çalışma yapılacağına dair onay alınmalıdır.
• İnsan öğesi bulunan çalışmalarda, “yöntem” bölümünde katılımcılardan “bilgilendirilmiş onam” alındığının ve çalışmanın yapıldığı kurumdan etik kurul onayı alındığı belirtilmesi gerekir.

* TR DİZİN'İN ZORUNLU TUTTUĞU ETİK KURUL KARARI
Bireylerden ölçek, anket, mülakat ve diğer veri toplama araçları kullanılarak veri toplanması gereken çalışmalar/makaleler için alınması zorunludur.
Yazarın bağlı olduğu üniversitenin Etik Kurul'undan onay almış olması gereklidir.
Kurul onayı makalenin ilk sayfasında kurul adı, tarih ve sayı no ile belirtilmelidir.
Makalenin yöntem kısmında veri toplama başlangıç ve bitiş tarihleri yazılmalıdır.
Onay belgesi DergiPark'a ek dosya olarak eklenmelidir.
TR Dizin'in Etik Kurul onayına dair görüşü için bk. https://trdizin.gov.tr/about#applicationAndCriterias 

Son Güncelleme Zamanı: 5.06.2024 17:24:12

30505
İslami İlimler Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.