18. Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı Bürokrasisinde Görev Yapmış Bazı Emin Ağaların Muhallefatları Üzerinden Bir Değerlendirme

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 2, 23 - 48, 18.10.2019

Muhammed Emin Gürsoy

Öz

Bu çalışmada, 18. yüzyılın ikinci yarısında görev yapmış 21 Emin Ağa incelenmiştir. Araştırmanın
ana bilgi kaynağını oluşturan muhallefat kayıtlarına dayanılarak Emin Ağaların
servetleri ortaya konulmuş ve bu belgelerden hareketle ikincil kaynaklardan da yararlanılarak
Osmanlı Arşivi’nde yapılan taramalar neticesinde Emin Ağaların kariyerleri açığa
çıkarılmaya çalışılmıştır. İlaveten, Emin Ağaların servetleri ve kariyerleri, görev yaptıkları
kurumlar da dikkate alınmak suretiyle karşılaştırmalı olarak nitel ve nicel analize tabi tutulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Maliyesi, 18. Yüzyıl, Emin Ağalar, Muhallefat, Servet, Kariyer

Kaynakça

• Aksan, V. (2016). Savaş ve Barış. S. Faroqhi (Ed.), Türkiye Tarihi (1603-1839) - Geç Osmanlı İmparatorluğu (2. Baskı, ss.109-152). İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Akyıldız, A. (2010). Şehremini. Diyanet İslâm Ansiklopedisi, 38, ss.459-461. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Atalar, M. (2015). Osmanlı Devletinde Surre-i Hümâyûn ve Surre Alayları (3. Baskı). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Bilgin, A. (2003). Matbah-ı Amire. Diyanet İslâm Ansiklopedisi, 28, ss.115-119. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Bozkurt, F. (2011). Tereke Defterleri ve Osmanlı Maddi Kültüründe Değişim (1785-1875 İstanbul Örneği). (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bozkurt, F. (2013). Osmanlı Dönemi Tereke Defterleri ve Tereke Çalışmaları. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 11(22), ss.193-229.
• Bölükbaşı, Ö. F. (2013). 18. Yüzyılın İkinci Yarısında Darbhâne-i Âmire (1. Baskı). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Buzpınar, Ş. T. (2009). Surre. Diyanet İslâm Ansiklopedisi, 37, ss.567-569. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Cezar, Y. (1977). Bir Âyanın Muhallefatı: Havza ve Köprü Kazaları Âyanı Kör İsmail-Oğlu Hüseyin (Müsadere olayı ve terekenin incelenmesi). Belleten, 41(161), ss.41-78.
• Cezar, Y. (1986). Osmanlı Maliyesinde Bunalım ve Değişim Dönemi. İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Durak, A. (2018). Hicri 1102 (1691) Tarihli Surre-i Hümayun Defterlerinin Analizi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Findley, C. V. (2016). Siyasi Kültür ve Büyük Haneler. S. Faroqhi (Ed.), Türkiye Tarihi (1603-1839) - Geç Osmanlı İmparatorluğu (2. Baskı, ss.89-108). İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Genç, M. (2014). Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet ve Ekonomi (11. Baskı). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Genç, M. (2006). Mukataa. Diyanet İslâm Ansiklopedisi, 31, ss.129-132. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Gürsoy, M. E. (2021). 18. Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı Bürokrasisi’nde Görev Yapmış Muhtelif Emin Ağalar’ın Muhallefatları: Servet, Kariyer ve Yönetim. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İpşirli, M. (1996). Hacegân. Diyanet İslâm Ansiklopedisi, 14, ss.430-431. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• İşbilir, Ö. (2007). Nüzül. Diyanet İslâm Ansiklopedisi, 33, ss.311-312. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Khoury, D. R. (2016). Merkez ile Taşradaki Güç Sahipleri Arasındaki İlişkiler. S. Faroqhi (Ed.), Türkiye Tarihi (1603-1839) - Geç Osmanlı İmparatorluğu (2. Baskı, ss.171-194). İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Kocakaplan, S. Ç. (2017). 18. Yüzyılda Osmanlı Ekonomisi ve İstanbul Gümrüğü (1.Baskı). İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Koç, Ü. (2002). Klasik Dönem Anadolu Sanayii Üzerine Bir Değerlendirme. Türkler Ansiklopedisi, 10, ss.771-780. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
• Küçük, C. (1992). Bina Emini. Diyanet İslâm Ansiklopedisi, 6, s.179. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• McGowan, B. (2004). Ayanlar Çağı 1699-1812. H. İnalcık & D. Quartert (Eds.), Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi Cilt II 1600-1914 (ss.759-885). İstanbul: Eren Yayıncılık.
• Neumann, C. K. (2009). Birey Olmanın Alameti Olarak Tüketim Kalıpları: 18. Yüzyıl Osmanlı Meta Evreninden Örnek Vakalar. Tarih ve Toplum Yeni Yaklaşımlar, 8, ss.7-47.
• Özcan, T. (2005). Muhallefat. Diyanet İslâm Ansiklopedisi, 30, ss.406-407. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Öztürk, T. (2012). Osmanlı İmparatorluğu’nda Ambar Muhasebesi: Trabzon Örneği (1724-1729). Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (3), ss.165-181.
• Pamuk, Ş. (2017). Osmanlı İmparatorluğu'nda Paranın Tarihi (1. Baskı). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Sahillioğlu, H. (1995). Emin. Diyanet İslâm Ansiklopedisi, 11, ss.111-112. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Tabakoğlu, A. (2016). Osmanlı Mali Tarihi (1. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları. Telci, C. (2007). Osmanlı Devletinde 18. Yüzyılda Muhallefat ve Müsadere Süreci. Tarih İncelemeleri Dergisi, 22(2), ss.145-166.
• Tomar, C. (2006). Müsadere. Diyanet İslâm Ansiklopedisi, 32, ss:65-67. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Türkhan, M. S. (2006). 18. Yüzyılın İkinci Yarısında İstanbul’un Et İaşesinin Temini: Hassa Kasabbaşılık Kurumu. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Uzun, A. (2020). İktisadi ve Mali Yönleriyle Istabl-ı Amire (1500-1900) (1. Baskı). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Uzunçarşılı, İ. H. (1988). Osmanlı Devleti’nin Merkez ve Bahriye Teşkilatı (3. Baskı). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.