Investigation of Factors Causing Deferred Taxation: An Application in Banking Sector

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 7, 67 - 81, 26.12.2017

Selim Cengiz , Büşra Tosunoğlu

https://doi.org/10.23834/isrjournal.343060

Öz

The difference between the aims of
International Accounting Standards and the of tax legislation has an effect on
the reporting of the calculation of the taxes based on companies’ winnings.
Reflecting the taxes which are defined according to Tax legislation, and which
are to be paid to the government, with the tax expenditures which are defined
according to Accountancy Standards to the financial statements at the same time
is only possible by reporting of deferred tax. In the income tax standard
TMS-12, Accounting for the income taxes which are calculated on the earnings of
the corporation is held and it is given to the provisions relating to deferred
tax. According to these standards, the situations emerged between tax laws and
accounting standards and make up temporary differences are to reveal the true
rue financial status of the business by reflecting as deferred tax liability
and tax receivables to financial statements. TMS-12 Income Tax Standard, is
essential in terms of displaying the real financial status of business. In this
direction the aim of this study is to determine the factors that cause deferred
tax. Firstly in the study, financial statement and independent audit report
between years 2010-2015 of 15 firms’ which are operating in Istanbul Stock
Exchange is examined. Afterward the factors that cause deferred tax in 15
firm’s financial statement  has been
examined detail.  Finally a examination
is conducted to determine the position of financial reporting of deferred
taxes. According to survey result, deferred tax assets and liabilities have
significant influence on financial statement of business. Also it is found that
deferred tax originated from financial instruments, reserves, tangible and
intangible assets, tax advantages, stocks, revenue and derivate financial
instruments.

Anahtar Kelimeler

Deferred Tax, Content Analysis, TMS-12 Income Tax Standard

Ertelenmiş Vergiye Neden Olan Faktörlerin İncelenmesi: Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama

Öz

Uluslararası Muhasebe Standartları ile
vergi mevzuatının amaçlarının farklı olması, işletmelerin kazançları üzerinden
hesapladıkları vergilerin raporlanmasında etkili olmaktadır. Vergi mevzuatına
göre devlete ödenecek vergi borcu ile muhasebe standartlarına göre ödenecek
vergi borcunun aynı anda finansal tablolara yansıtılabilmesi ancak ertelenmiş
vergilerin raporlanması ile mümkün olmaktadır. TMS-12 Gelir Vergileri
standardında, kurumların kazançları üzerinden hesaplanan vergilerin
muhasebeleştirilmesini düzenlenmekte ve ertelenmiş vergilerle ilgili hükümlere
yer verilmektedir. Bu standartta göre vergi mevzuatı ile muhasebe standartları
arasında ortaya çıkan ve geçici fark oluşturan durumlar, finansal tablolara
ertelenmiş vergi varlığı veya yükümlülüğü ile ertelenmiş vergi geliri veya
gideri olarak yansıtılıp işletmenin gerçek finansal durumu ve faaliyet sonucu
ortaya konmaktadır. Bu kapsamda TMS-12 Gelir Vergileri Standardı işletmelerin
gerçek finansal durumunun ortaya konulması açısından önem arz etmektedir. Bu
çalışmanın amacı ertelenmiş vergiye neden olan faktörlerin incelenmesidir.
Çalışmada ilk olarak Borsa İstanbul’da işlem gören 15 bankanın 2010-2015
yılları arasındaki finansal tabloları ve bağımsız denetim raporları incelenmiştir.
Daha sonra ise söz konusu bankaların finansal tablolarındaki ertelenmiş vergiye
neden olan faktörler içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Son olarak
ertelenmiş vergilerin finansal raporlanmasının ülkemizdeki durumunun tespitine
yönelik bir inceleme yapılmıştır. İnceleme sonuçlarına göre, ertelenmiş vergi
varlığı ve borcunun işletmelerin finansal tabloları üzerinde önemli bir etkiye
neden olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca ertelenmiş vergiye neden olan
faktörlerin finansal araçlar, karşılıklar, maddi ve maddi olmayan duran
varlıklar, vergi avantajları, stoklar, hasılat ve türev araçlar olduğu
belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ertelenmiş Vergi, İçerik Analizi, TMS-12 Gelir Vergileri Standardı, TMS-12 Gelir Vergileri Standardı

Kaynakça

• Akdoğan, N. (2006). UMS-12 Gelir Vergileri Standart Hükümlerine Göre Dönem Kârından İndirilecek Vergi Giderinin Hesaplanması ve Ertelenmiş Vergilerin Muhasebeleştirilmesi. Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 17.
• Arslan, E. (2008). TMS-12: Gelir Vergileri, Türkiye Muhasebe Standartları Uygulaması (Yorum-Açıklama-Örnekler). Ankara: Maliye ve Hukuk Yayınları.
• Bayazıtlı, E., Çelik, O. ve Üstündağ, S. (2006). Türkiye Muhasebe Standartlarına Genel Bakış. Ankara: Tesmer Yayın.
• Demir, Ş. (2001). IAS 12 (Uluslararası Muhasebe Standardı 12). Yaklaşım Dergisi, 104. Demir, V. (2007). Kobi’ler için UFRS’nin Son Taslağı ve Değerlendirmeler. Mali Çözüm Dergisi, 80.
• Ergin, N. E., ve Ayanoğlu, Y. (2015). “Ertelenmiş Vergilerin Finansal Tablo Kullanıcıları Açısından Önemi.” Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 1, 77-104.
• Ferhatoğlu E. ve Köse T. (2009). “AR-GE İndiriminin Gelir Vergilerine İlişkin Türkiye Muhasebe Standardı (TMS-12) Bakımından Değerlendirilmesi.” Mali Çözüm Dergisi, 94, 33-58.
• Göğüş, Sümer, H. (2010). “Ertelenmiş Vergi ve Muhasebeleştirilmesi.” Mali Çözüm Dergisi, 101, 13-30.
• Hopkinks, Daniel J. ve King Gary. (2010). “A Method of Automated Nonparametric Content Analysis for Social Science.” American Journal of Political Science, 54 (1), 229–247.
• Kavak, A. (2008), “TMS 12 Gelir Vergileri Standardı Uygulaması ve Vergi Değeri ile Muhasebe Değeri Arasındaki Farklılıkların Analizi”, Muhasebe Uygulamaları ve Vergi Sempozyumu, 2-6 Mart, Antalya.
• Örten, R., Kaval, H. ve Karapınar, A. (2008). Türkiye Muhasebe- Finansal Raporlama Standartları (TMS-TFRS) Uygulama ve Yorumları. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Özdemir, E. (2015). TMS-12 Gelir Vergileri Standardı Kapsamındaki Ertelenmiş Verginin Borsa İstanbul’da İşlem Gören Ve BIST 30 Endeksine Dâhil Şirketlerin Dönem Karına Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Sayar, Z. (2013). “UMS 12 Gelir Vergileri Standardı Kapsamında Mali Kar ve Ticari Kar ile Ertelenmiş Vergiler.” Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, Sayı 41.
• Süer, A.,Z. ve Şenyiğit, Y., B. (2006). “Amortisman Uygulamasının Ertelenmiş Vergiler Üzerindeki Etkisi ve Finansal Tablolara Raporlanması.” Mali Çözüm, İSMMMO Yayınları, 74, 199-213.
• Şen, G., F. (2009). “Uluslararası Muhasebe Standartlarının Vergisel Açıdan İncelenmesi Ve Ertelenmiş Vergi Uygulaması.” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Tekşen, Ö. (2010). “TMS-12 Gelir Vergileri Standardına Göre Ertelenmiş Verginin İncelenmesi Ve Muhasebeleştirilmesi.” Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 15(2): 297-317.
• Ümit, G. ve Aylin P. A. (2007). “Vergilerin Muhasebeleştirilmesi, Ertelenen Vergi Varlık ve Yükümlülükleri.” Muhasebe ve Denetime Bakış, Sayı:21.
• Yereli, A., Kayalı, N. ve Yeğinboy, Y. (2012). “TMS-12‐Gelir Vergileri Standardına Göre, Ertelenmiş Vergi Varlığı ile Yükümlülüklerinin Muhasebeleştirilmesi ve Mali Tablolar Üzerindeki Etkisi.” Dayanışma Dergisi, Sayı 114.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.