İnsan Mekân İlişkisi Ölçeğinde Kent Kimliği ve Gümüşhane Örneği

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 4, 221 - 239, 03.01.2019

Sevil Sargın Şule Demir

https://doi.org/10.23834/isrjournal.476849

Cited By: 3

Öz

The characteristics of the geographical
environment are dominant and decisive factor for the concept of urban identity,
which emphasizes the diversity of the attributes of cities. Physical geography
characteristics of cities, geological and geomorphological structure, climate,
vegetation, feasibility of hydrography; population, agriculture, industry,
tourism, mining, education, health, transportation, trade, marketing, land use
and management, social, cultural and administrative structure, security, identity
directly or indirectly related to functional properties. Functional function in
the location where the cities are founded, cities as a rapid development
process, such as losing the importance of these functions can stop or even
reduce the development. This situation may change depending on the venue as
well as within the framework of the selection of humanfactors. From the early
ages of urbanization to the presentday, the social and cultural functioning of
cities symbolizes the geographical character of cities. When human beings load
the space character in tothephysical environment they choose for settlement,
they build it with their understanding, perception and expertise. Cities can be
the most magnificent work of the period and the living society and civilization,
as well as the cultural, social and psychological problems of the people who
have göne away from their past and their values. Identity is important in this
respect, living city phenomenon, living organism, space and social environment
compatible with the integrity of the human explains. Gümüşhane was founded in a
geography bounded by physical geography, but has important natural, cultural
heritage and tourism potential. Inorderto be a city with a natural and human
structure, harmonious with its natural and human structure, with its past, and
aware of its potential for development and development, investments and
incentives must be realized in line with the sepotentials. The city, where
silver and Gold mines and Silk Road trade were passed in the past, today the
production of Pestyl-köme, historical kale Tower, ruins, bridges, mansions,
University, transportation is still an important position and accordingly the
“tunnelscity” title deserved, natural and cultural values of lakes, water fall
sand caves, plateausand spider forests, flower rooms, such as the identity
element of many tourism The richness of these elements is perceived by the
people from Gümüşhane and it is important for the development of the city
identity and attractiveness of Gümüşhane to be perceived, realized and valued
by the other people.

Anahtar Kelimeler

Gümüşhane, Geography, Urban Identity, Urban Identity Elements

İnsan Mekân İlişkisi Ölçeğinde Kent Kimliği ve Gümüşhane Örneği

Öz

ntlerin özniteliklerinin
farklılığını vurgulayan kent kimliği kavramı için, coğrafi ortamın özellikleri
baskın ve belirleyici unsurdur. Kentlerin fiziki coğrafya özellikleri olarak
jeolojik ve jeomorfolojik yapısı, iklim, bitki örtüsü ve hidrografyasının
elverişliliği kadar; beşeri özellikleri olarak nüfus, tarım, sanayi, turizm,
madencilik, eğitim, sağlık, ulaşım, ticaret, pazarlama, arazi kullanımı ve
yönetimi, sosyal, kültürel ve idari yapı, güvenlik gibi fonksiyonel özellikleri
de kimlikle doğrudan veya dolaylı ilişkilidir. Kentlerin kuruldukları mekânda
işlevsel özellikler kazanması, hızlı bir gelişim sürecine girmesinde etkili
olurken, bu işlevlerin önemini kaybetmesi gelişimini durdurmakta hatta
geriletebilmektedir. Bu durum mekâna bağlı gerçekleştiği gibi beşeri
faktörlerin seçiciliği çerçevesinde de değişebilir. Kentleşme olgusunun
başladığı ilk çağlardan günümüze, kentlerdeki sosyal ve kültürel işleyiş
kentlerin coğrafi karakterini simgeler. İnsanoğlu yerleşim için seçtiği fiziki
ortama mekân karakterini yüklerken, onu anlayış, algılayış ve uzmanlığıyla inşa
eder. Kentler var olduğu döneminde yaşayan toplum ve uygarlığın en görkemli
eseri olabildiği gibi, geçmişinden ve sahip olduğu değerlerden uzaklaşmış,  yaşayanlarıyla kültürel, sosyal ve psikolojik
açıdan uyumsuz bir yapıda da olabilmektedir. Kimlik, bu açıdan önemli olup,
canlı bir organizma olan yaşayan kent olgusu, mekân ve sosyal ortamla uyumlu insanın
bütünlüğünü açıklar. Gümüşhane konumu itibarı ile fiziki coğrafya şartları ile
sınırlandırılmış bir mekan üzerinde kurulmuştur. Bu manada olumsuz bir takım
sınırlayıcılara karşılık önemli doğal, kültürel miras değerleri ve turizm
potansiyeline sahiptir. Bu bağlamda doğal ve beşeri yapısıyla uyumlu,
geçmişiyle bağlarını koparmayan, gelişim ve kalkınması için, var olan
potansiyelinin farkında, kimlikli bir kent olabilme şansı vardır. Bunun
gerçekleşebilmesi için yatırımların ve teşviklerin bu potansiyeller
doğrultusunda değerlendirilmesi gerekir. Geçmişte gümüş ve altın madeni ile
ipek yolunun üzerinden geçtiği kent, günümüzde pestil-köme üretimi, tarihi
kale, kule, harabe, köprüleri, konakları, üniversitesi, ulaşım açısından halen
önemli bir konumda oluşu ve buna bağlı olarak “tüneller kenti” unvanını hak
etmesi, doğal ve kültürel miras değerlerinden göller, şelale ve mağaraları,
yaylaları ve örümcek ormanları, çiçek odaları gibi birçok turizm potansiyeli
ile dikkat çekmektedir. Bu özellikleri kentin kimlik unsurunun
belirginleşmesinde de etkili olacaktır. Bu unsurların zenginliğinin
Gümüşhanelilerce algılandığı ve değer bulduğu kadar Gümüşhaneli olmayanlarında
algıladığı, fark ettiği ve değer verdiği bir yapıya dönüşmesi, Gümüşhane kent
kimliğinin ve çekiciliğinin gelişmesi açısından önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Gümüşhane, Coğrafya, Kent Kimliği, Kent Kimliği Unsurları

Kaynakça

• Zaman, M, Doğanay, S. (2011). Şehir Coğrafyası Açısından Bir İnceleme: Gümüşhane. Doğu Coğrafya Dergisi, 6 (3), . http://dergipark.gov.tr/ataunidcd/issue/2446/31053
• Çiğdem, S., Emir, O. (2016). Gümüşhane Tarihi, Gümüşhane Üniversitesi Yayınları No: 33 İl Oluşunun 85. Yılında Gümüşhane Tarihi ve Ekonomisi Sempozyumu Tarih Bildirileri, 25-26 Mayıs 2010. Sayfa 11-34.
• Tuncel, M.,(1996). Gümüşhane. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 14,s:273, İstanbul.
• Evliya Çelebi, Evliya Çelebi Seyahatnamesi II, İstanbul 1335, s.213.
• Çöl-Demirseren, Ş. (1999).Kent Kimliğini Oluşturan Faktörler ve Günümüz Kentlerini Kimlikli Kılmak İçin Bir Sistem. Mimar Siman Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Kentsel Tasarım Dalı Doktora Tezi, İstanbul. http://www.solencol.com/b18.htm.
• Kalkışım, Ö., Özdemir, M. (2012).Pestil ve Köme Teknolojisi. Afşar Matbaası, Ankara.
• Kılıçarslan, A.( 1991), Trabzon’daki Gümüşhaneliler. Geçmişte ve Günümüzde Gümüşhane Sempozyumu(13-17 Haziran 1990),s:201, Ankara.
• Özkan, H. (2009),Gümüşhane’de Osmanlı Dönemi Türbeleri, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi Sayı; 41- Sayfa 145-171, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/33473
• Saylan, K., (2014). Gümüşhane(İdari, Sosyal ve Ekonomik Tarih,1850- 1918.Gümüşhane Üniversitesi Yayınları, Rıhtım Dijital Matbaa,s:205,İstanbul.
• Tuncel, M., 1996, Gümüşhane, Türkiye Diyanet vakfı İslam ansiklopedisi, cilt: 14; sayfa: 274 http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c14/c140181.pdf
• Tandoğan, A., 1989, Türkiye’de 1975- 1980 Döneminde İller Arası Göçler. KTÜ. Genel yaya. No:5 sayfa 10, Trabzon.
• Gümüşhane İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü 2017 Brifingi.
• http://www.gumushane.gov.tr
• Gümüşhane Ticaret ve sanayi Odasıhttps://www.haberturk.com/yerel-haberler/14409379-mehmetcike-1071-kilo-pestil-ve-kome-gonderdilerhttp://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/resources/temp/F6C5F80F-F5B3-4B8C-A2E3-19E7D49A8664.pdf;jsessionid=608B865650A45C5B501E8BA575548960