Okul Öncesi Eğitimdeki 6 Yaş Çocukların Çizdikleri Çevre Resimlerinin ve Çevre Kavramını Algılayışlarının Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 1, 30 - 44, 30.06.2012

Medera Halmatov Hakan Sarıçam Sultanberk Halmatov

Öz

Bu araştırma, okul öncesi eğitime devam eden 6 yaş grubu çocukların çizdikleri çevre resimlerinin ve çevre kavramını algılayışlarının yaşadıkları yerleşim yerleri ve ailelerinin sosyo-ekonomik durumlarına göre farklılık gösterip göstermediğini incelemektedir. Araştırma, İstanbul, Kilis ve Ağrı illerinde farklı yerleşim yerlerinde bulunan ve farklı sosyo-ekonomik düzeylere sahip üç anasınıfında 80 çocukla yürütülmüştür. Araştırma nitel araştırma tekniğine dayalı olup araştırmada, yarı yapılandırılmış ve odak grup görüşmeleri kullanılmıştır. Araştırmanın birinci aşamasında, katılımcı çocuklara çevrelerinde neler gördükleri ve nasıl bir çevrede yaşamak istedikleri sorulmuştur. İkinci aşamada nasıl bir çevrede yaşamak istediklerini resmetmeleri ve çizdikleri çevre resimlerini anlatmaları istenmiştir. Resimler ve bulgular içerik analizi çerçevesinde 1 psikolog, 1 psikolojik danışman ve 1 çocuk gelişimi uzmanı tarafından çocukların öğretmenleri yardımıyla irdelenmiştir. Araştırma sonucunda; a) İstanbul, Kilis ve Ağrı illerinde okul öncesi çocuklarının çevre kavramını algılayışlarında farklılıklar bulunmuştur. b) Farklı sosyo-ekonomik düzeyden gelen okul öncesi çocuklarının çevre kavramını algılayışlarında farklılıklar bulunmuştur. c) Farklı yerleşim birimlerinde yaşayan altı yaş grubu çocuklarının çevre kavramını algılayışlarında farklılıklar bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çevre, Çevre Kavramı, Okul Öncesi Eğitimi, Çocuk Resimleri, Çocuk

Research on 6 Ages Children’ Drawing Environment Picture and Perception on the Environment Concept While Taking Pre-school Education Accordıng to Different Variables

Öz

In this research, 6 ages children’s, taking pre-school education, perception on the concept of environment and their drawing enviroment is examined in order to understand whether their settlements and socio-economic conditions affect their perception. Research is held in Istanbul Kilis and Ağrı on 80 children from different residential areas and socio-economic status was conducted in three kindergartens. Research is based on qualitative research techniques while semi-structured interviews and focus groups were used. In the first stage of the study, participants are asked to answer the questions what they see around them and what is the environment they want to live like. In second stage, they are asked to draw the environment they want to live in and asked to describe their drawings. Images and content analysis of the findings are examined by a psychologist, a counselor and a specialist in child development with the help of teachers. As a result, a) in Istanbul, Kilis and Ağrı provinces, children taking pre-school education have different perception on the concept of environment. b) Pre-school children from different socio-economic status have different perception on the concept of environment. c) Six year old children living in different settlements have different perception on the concept of environment.

Anahtar Kelimeler

Environment, Concept Of Environment, Pre-school Education, Children's Pictures, Children

Kaynakça

• Avcı, N. ve Dere H. (2002, Eylül). Okul öncesi eğitim kurumlarında fen doğa çalışmaları. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.İnternet’ten 9 Ağustos 2006’da. http://www.fedu.metu.edu.tr/ufbmek5/b_kitabi/PDF/OkulOncesi/Minisempozyum/t261d.pdf adresinden alınmıştır.
• Ayvacı, H. Ş., Devecioğlu, Y. ve Yiğit, N. (2002, Eylül). Okul öncesi öğretmenlerinin fen ve doğa etkinliklerindeki yeterliliklerinin belirlenmesi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara. İnternet’ten 9 Ağustos 2006’da http://www.fedu.metu.edu.tr/ufbmek-5/bkitabi/PDF/OgretmenYtistirme/Bildiri/t277d.pdf adresinden alınmıştır.
• Bahar, M., Cihangir, S. ve Gözün, Ö. (2002). Okul öncesi ve ilköğretim çağındaki öğrencilerin canlı ve cansız nesneler ile ilgili alternatif düşünce kalıpları. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi’nde sunulan bildiri, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara. İnternet’ten 9 Ağustos 2006’da http://www.fedu.metu.edu.tr/ufbmek-5/b_kitabi/PDF/Fen/Bildiri/t65d.pdf adresinden alınmıştır.
• Basile, C. G. (2000). Environmental education as a catalyst for transfer of learning in young children. The Journal of Environmental Education, 32(1), 21–27.
• Boyes, E. ve Stanisstreet, M. (1994). Children's ideas about radioactivity and radiation. Research in Science and Technological Education, 12(2), 145-160. Boyes, E. ve Stanisstreet, M. (1997). Children's models of understanding of two major global environmental issues (ozone layer and greenhouse effect). Research in Science and Technological Education, 15(1), 19-28.
• Boyes, E. ve Stanisstreet, M. (1998). High school students' perceptions of how major global environmental effects might cause skin cancer. Journal of Environmental Education, 29(2), 31-36.
• Dinçer, Ç. (2005). Okul öncesi dönem çocuklarının çevresel farkındalıklarını artırma yolları. İnternet’ten 9 Temmuz, 2010’da alınmıştır. http://www.egitim.com/egitimciler/0753/0753.3/0753.3.okuloncesi.cevrefarkindaligi.asp
• Erten, S. (2005). Okul öncesi öğretmen adaylarında çevre dostu davranışların araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 91-100.
• Gülay, H., Ekici, G. (2010). MEB Okul Öncesi Eğitim Programı’nın Çevre Eğitimi Açısından Analizi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 74
• Gülay, H., Öznacar, M. (2010). Okul Öncesi Dönem Çocukları İçin Çevre Eğitimi Etkinlikleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Jeffries, H., Stanisstreet, M. ve Boyes, E. (2001). Knowledge about the “greenhouse effect”: Have college students improved? Research in Science and Technological Education, 19(2), 205-221.
• Kandır, A. (2001). Çocuk gelişiminde okul öncesi eğitim kurumlarının yeri ve önemi. Milli Eğitim Dergisi, (Temmuz, Ağustos, Eylül Temmuz, Ağustos, Eylül), 151.
• Kandır, A., Alpan, Y. (2008). Sosyal Duygusal Değerlendirme Aracının (ITSEA) Farklı Sosyo-Ekonomik Düzeylerde Uygulanması.Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (1), 41-61
• Littledyke, M. (2004). Primary children’s views on science and environmental issues: examples of environmental cognitive and moral development. Environmental Education Research, 10(2), 217–235.
• Loughland, T., Reid, A. ve Petocz, P. (2002). Young people’s conceptions of environment: A phenomenographic analysis. Environmental Education Research, 8(2), 187–197.
• Loughland, T., Reid, A., Walker, K. ve Petocz, P. (2003). Factors influencing young people’s conceptions of environment. Environmental Education Research, 9(1), 3–20.
• Smith, A. (2001). Early childhood a wonderful time for science learning. Australian Primary and Junior Science Journal, 17(2), 18-20.
• Taşkın, Ö. (2005a). Biology education in the U.S.A: Recommendations for these similar problems in Turkey. Eğitim ve Bilim, 30(135), 83-87.
• Taşkın, Ö. (2005b). An evaluation of the studies on environmental attitude and knowledge. Eğitim ve Bilim,30(138), 78-85.
• Temel, Z. F. (2005). Okul öncesi eğitimde yeni yaklaşımlar. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, Nisan, 62.
• Tuncer, G., Ertepinar, H., Tekkaya, C. ve Sungur S. (2005). Environmental attitudes of young people in Turkey: effects of school type and gender. Environmental Education Research, 11(2), 215-233.
• Uzun, N. ve Sağlam, N. (2005). Sosyo-ekonomik durumunu çevre bilinci ve çevre akademik başarısı üzerindeki etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 194-202.
• Wilson, R. A. (1996). Environmental education programs for preschool children. Journal of Environmental Education, 27(4), 28-33.
• http://www.pozitifgazete.com/agri-ili-tanitimi-no-04.html
• http://www.kiliskulturturizm.gov.tr/belge/1-65007/cografya.html
• tr.wikipedia.org/wiki/İstanbul
• tr.wikipedia.org/wiki/İstanbul