Çocuk Kitaplarında Tasarım

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 1, 121 - 146, 30.06.2023

Gültekin Erdal , Kelime Erdal

https://doi.org/10.47615/issej.1260142

Öz

Arka Plan: Çocuk kitaplarının tasarım ürünü olması gerektiği ve bu tasarımda yazar, illüstratör, tasarımcı ile yayıncının ekip çalışması yapması gerektiği vurgulanmıştır.
Amaç: Bu araştırma ile çocuk kitaplarının tasarım özellikleri araştırılmış ve Bursa Uludağ Üniversitesi Grafik Tasarım Programı öğrencilerinin konuyla ilgili tasarımları incelenmiştir. Bu araştırma ile çocuk kitaplarındaki tasarımın önemini vurgulamak amaçlanmıştır.
Yöntem: Bu makalede Bursa Uludağ Üniversitesi TBMYO Tasarım bölümü öğrencilerinin, illüstrasyon dersinde dönem ödevi olarak hazırladıkları çocuk kitapları “görsel doküman” (sak, 2020:231) olarak değerlendirilmiş ve incelenmiştir. Nitel araştırma yönteminin önemli veri kaynaklarından doküman analizi içinde sınıflandırılan görsel dokümanlar, incelenmiş, çizimler renkler ve yaratılan kitap karakterleri değerlendirilmiş ve teoriler oluşturulmuştur.
Bulgular: Çocuk kitaplarında resim dili ile metin dilinin büyük oranda örtüşmediği görülmüş, tasarım dersi öğrenci uygulamalarında bu sorun giderilmeye çalışılmıştır.
Sonuç: Resimli çocuk kitapları sadece bir kitap değil, organize bir tasarım işidir.

Son zamanlarda çocuk kitaplarının niteliği sıkça tartışılmaktadır. Çocuk kitapları yazar, çizer, tasarımcı ve eğitimcilerin tamamlayıcı çalışmalarını kapsar. İyi tasarlanmış çocuk kitapları, erken yaşlardan yetişkinliğe ve ötesine kadar geniş bir okuyucu yelpazesine sahiptir. İyi tasarlanmış ve illüstre edilmiş çocuk kitapları, daha ilk görüşte görsel yapısıyla okuyucuyu cezbedip kendine çekebilir.
Çocuk kitabı illüstratörünün, grafik tasarımcı ile karıştırılıyor veya birlikte düşünülüyor olması, bu konudaki endişeleri arttırabilir. İyi bir çizerin, iyi bir tasarımcı olabileceği inancı, birçok nitelikli ressama, çocukların mutlu olmadıkları kitaplar ürettirebilir. Bu kudretli ressamları çocukların da tanıyıp saygı duymasını beklemek doğru değildir. Çünkü çocuk çizenle değil, çizilenle ilgilenir. Bu anlamda iyi bir çizer ya da ressam olmak, çoğu zaman iyi bir kitap tasarımcısı olmak anlamına gelmez. Ressam, çizer ya da sanatçı hayalindekileri görselleştirirken, tasarımcı o görsele anlam verir. Dolayısıyla çocuk kitapları resimlerinin sadece sanat endişesi taşımasını beklemek, her zaman doğru olmayabilir. Bu beklenti resimlerin anlaşılırlığını ve metinle olan bütünlüğünü olumsuz etkileyebilir. Bazen sanat, herkes için anlaşılır değildir. Oysa çocuk kitapları ve bu kitaplardaki resimler, her zaman anlaşılabilir olmalıdır. Resimler kitabı sadece eğlenceli kılmak için değil, anlaşılır yapmak için de kullanılmalıdır. Zira anlaşılır her resim, aynı zamanda çocuğun hayal kurduğu, düşündüğü, eğlendiği, mutlu olduğu, öğrendiği ve kendi dünyası ile gerçek dünya arasında kurduğu bir köprüdür.
Bu makalede, Bursa Uludağ Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Grafik Tasarım Programı öğrencilerinin hikâyesini yazıp, karakter ve sahnelerini çizdiği ve tasarladığı çocuk kitapları, çocuk kitapları tasarımı açısından değerlendirilmiştir. Bu örneklerde karakter yaratılması, sahnelerin çizilmesi, sayfa ve kitabın tasarlanması aşamaları dikkate alınmıştır. Metnin çizilenler ile örtüşüyor olması iyi bir çocuk kitabının önemli göstergelerindendir. Araştırmaya konu olan kitaplar, nitel araştırma yöntemlerinden belge analizi yöntemi ile incelenmiştir. Doküman incelemesi, araştırılması hedeflenen olgu veya olgular hakkında bilgi içeren yazılı materyallerin analizini kapsar.

Anahtar Kelimeler

Çocuk kitapları, illüstrasyon, tasarım

Design In Children's Books

Öz

Background: It was emphasized that children's books should be a product of design and that the author, illustrator, designer, and publisher should work as a team in this design.
Objectives: With this research, the design features of children's books were investigated, and the designs of Bursa Uludağ University Graphic Design Program students were examined. This research aims to emphasize the importance of design in children's books.
Methods: In this article, the children's books prepared by Bursa Uludağ University TBMYO Design Department students as term papers in the illustration class were evaluated and examined as "visual documents". Visual documents classified in document analysis, one of the important data sources of qualitative research method, were examined, drawings, colors, and created book characters were evaluated, and theories were formed.
Findings: It has been observed that the language of pictures and the language of the text in children's books do not overlap to a large extent, and this problem has been tried to be solved in student applications of design courses.
Results: Children's picture books are not just a book but organized works of design.
Conclusions: Recently, the quality of children's books has been frequently discussed. Children's books cover the complementary work of writers, illustrators, designers, and educators. Well-designed children's books appeal to many readers, from early childhood to adulthood and beyond. Well-designed and illustrated children's books can attract the reader with their visual structure at first sight.
The fact that the children's book illustrator is confused with or considered together with the graphic designer may increase the concerns on this issue. The belief that a good illustrator can be a good designer can make many qualified painters produce books that children are not happy with. It is wrong to expect children to recognize and respect these mighty painters. Because the child is not interested in what is drawn but in what is drawn. In this sense, being a good illustrator or painter often does not mean being a good book designer. While the painter, illustrator, or artist visualizes their dreams, the designer gives meaning to that visual. Therefore, it may not always be right to expect children's book illustrations to have only artistic concerns. This expectation can negatively affect the clarity of the images and their integrity with the text. Sometimes art is not understandable to everyone. However, children's books and the pictures in these books should always be understandable. Pictures should be used not only to make the book fun but also to make it understandable. Because every clear picture is also a bridge that the child dreams, thinks, has fun with, learns, and builds between his world and the real world.
In this article, the children's books that Bursa Uludağ University Technical Sciences Vocational School Graphic Design Program students wrote, drew, and designed the characters and scenes were evaluated regarding children's book design. In these examples, the stages of creating characters, drawing scenes, and designing the page and the book are considered. The fact that the text overlaps with the drawn ones is one of the important indicators of a good children's book. The books that are the subject of the research were examined with the document analysis method, one of the qualitative research methods. Document analysis includes the analysis of written materials containing information about the case or cases that are aimed to be investigated.

Anahtar Kelimeler

Children, illustration, design

Kaynakça

• Çiftçi, F. (2013). Çocuk Edebiyatında Yaş Gruplarına Göre Kitaplar ve Özellikleri. Muş Alparslan Ünniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt 1, Sayı 1, 125-137.
• Anonim. (2022). Raise a Reader With Booka. Appbooka: https://appbooka.com/what-makes-a-good-childrens-book/ adresinden alındı
• Aydin, I., & Uzun, M. (2020). Çocuk kitaplarının taşıması gereken özellikler: Cemil Kavukçu’nun Bir Öykü Yazalım Mı? ve Masal Anlatma Oyunu adlı eserlerine eleştirel bir bakış. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (Ö7), DOI: 10.29000/rumelide.808713, 315-340.
• Erdal, G. (2017). Milli Eğitim Bakanlığı Çocuk Kı̇taplarının Resı̇mlemelerı̇ne Genel Bakış. Uluslararası İnsan ve Sanat Araştırmaları Dergisi , 2017 Ek Sayı, 14-20
• Erdal, K. (2008). Çocuk Edebiyatı ve Çocuk Kitapları. Milli Eğitim, S. 178, Bahar, 156-165.
• F. Darton, J. H. (2011). Children's Books in England: Five Centuries of Social Life (Cambridge Library Collection - Literary Studies). Cambridge : Cambridge University Press, Reissue edition.
• Gönen, M. U. (Güz/2012, Sayı 196). Resimli Çocuk Kitaplarının Fiziksel, İçerik ve Resimleme Özellikleri. Millî Eğitim, 258-272.
• Harari, Y. N. (2017). Hayvanlardan Tanrılara Sapiens, İnsan Türünün Kısa Bir Tarihi. İstanbul: Kolektif Kitap. 40. Baskı.
• Hunt, P. (1999). Introduction: The World of Childrenís Literature Studies. P. Hunt içinde, Understanding Childrenís Literature (s. 1-14). New York: Routledge.
• Lesnik-Oberstein, K. (1999). Essentials: What is Childrenís Literature? What is Childhood? K. Lesnik-Oberstein içinde, Understanding Childrenís Literature (s. 15-30). New York: Routledge.
• Martinez, T. (2020, 01 01). How to Illustrate a Great Children’s Book Character. Domastika: https://www-domestika-org adresinden alındı
• Nodelman, P. (2008). Defining Children’s Literature. Baltimore, Maryland: The Johns Hopkins University Press. isbn-13: 978-0-8018-8979-0 .
• Northrup, M. (2012). Picture Books for Children : Fiction, Folktales, and Poetry (E-Book). United States: ALA Editions.
• Nur, H. (2013). Membangun Karakter Anak melalui Permainan Anak Tradisional. Jurnal Pendidikan Karakter, Tahun III, Nomor 1, Februari , 87-94.
• Roven, F. (2020, 03 20). Design a children’s picture book. Book Design Made Simple: https://www.bookdesignmadesimple.com adresinden alındı
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç., & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-250. doi.org/10.33400/kuje.843306
• Sınar, A. (2006). Türkiye’ de Çocuk Edebiyat› Çal›flmalar›. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 175-225.
• Sayer, I. M. (2018). Fairy Tale as a Medium for Children’s Character Cooperation Building. Al-Ta Lim Journal, 25(2). doi: http://dx.doi.org/10.15548/jt.v25i2.458, 108-116.
• Sever, S. (2008). Çocuk ve Edebiyat. İzmir: Tudem.
• Strouse GA, N. A. (2018). The Role of Book Features in Young Children’s Transfer of Information from Picture Books to Real-World Contexts. Front. Psychol. 9:50. doi: 10.3389/fpsyg.2018.00050, 1-14.
• Uğur, E. (2007). Renk Bilgisi ve Renk Yönetimi. İstanbul: Kuşbakışı Yayınevi.
• Violetta-Eirini (Irene), K. (2016). The Child and the Fairy Tale: The Psychological Perspective of Children’s Literature. International Journal of Languages, Literature and Linguistics, Vol. 2, No. 4, December , 213-218.
• Yılmaz, O. (2016). Çocuk Kitaplarında Bulunması Gereken Özellikler. T. Şimşek içinde, Okul Öncesinde Çocuk Edebiyatı ve Medya El Kitabı (s. 61-108). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Görsel Kaynaklar:
• Resim 1: Zeynep Tunç, “Rehber Arkadaşım”. B.U.Ü. TBMYO Tasarım Bölümü Grafik Tasarım Programı, Bursa.
• Resim 2: Güllü Kütük, “İki Arkadaş ve Kar Beyazı”. B.U.Ü. TBMYO Tasarım Bölümü Grafik Tasarım Programı, Bursa.
• Resim 3: Tekin Yılmaz, “Tilki ile Karga”, “Tilki ile Keçi”, Yazar, Yahya Türkeli., MEB Yayınları.
• Resim 4: Aleksandra Szmıdt, “How To Hug A Cactus”. https://appbooka.com/what-makes-a- good-childrens-book.
• Resim 5: Muna Açık, “Bilginler Sınıfı”. B.U.Ü. TBMYO Tasarım Bölümü Grafik Tasarım Programı, Bursa.
• Resim 6: Beril Üçgardaş, “Aylanto”. B.U.Ü. TBMYO Tasarım Bölümü Grafik Tasarım Programı, Bursa.
• Resim 7: Kevser Başol, “Aliş ve Renkli Kutular”. B.U.Ü. TBMYO Tasarım Bölümü Grafik Tasarım Programı, Bursa.
• Resim 8: Meryem Akdağ, “Moli”. B.U.Ü. TBMYO Tasarım Bölümü Grafik Tasarım Programı, Bursa.
• Resim 9: Oğulcan Fatih Demirkese, “Aslan ve Tilki”. B.U.Ü. TBMYO Tasarım Bölümü Grafik Tasarım Programı, Bursa.