Scholarly Relations between India, Sindh, Punjab and Hijaz in the Mamluk Period (648-922/1250-1517)

Yıl 2023, , 239 - 260, 31.12.2023

Abdur Rahman Fuad

https://doi.org/10.31591/istem.1359671

Öz

The history of thought and science of every nation reflects its glory, greatness and power. During the reign of Mamluk Sultans, great importance was attached to science and scholars in Egypt and Damascus. They encouraged science and supported the scholars. They had established various charitable institutions and encouraged science. They spent their wealth on the construction of schools, lodges, mosques and madrasas. These institutions hosted many scholars distinguished in different fields. The steps taken in this direction were followed by the rulers of contemporary states, especially in India. The process that began with the conquest of India resulted in the continuation of Muslim rule and the conversion of Indians to Islam. Thus, India became a country overflowing with scholars, jurists and muhaddithis. These scholars were also encouraged by their leaders and sultans. At that time, some scholars travelled in search of knowledge. They learnt and taught different sciences. As a result of these journeys, the Hijaz region became an important region where schools, foundations and dargahs were established by Indian scholars and their own governments. These activities were carried out in order to gain the pleasure of Allah and to fulfil the Prophet's words, "When a person dies, his deeds cease, but three things continue: Sadaqah al-jâriya, knowledge that people benefit from, and a righteous son who prays for him".

Anahtar Kelimeler

Mamluk period, India, Sindh, Hijaz Region, Scientific Relations

Memlükler Döneminde Hint, Sind, Pencap ve Hicaz Arasındaki İlmî İlişkiler (648-922/1250-1517)

Öz

Her ümmetin düşünce ve ilim tarihi, onun şanını, büyüklüğünü ve gücünü yansıtır. Memlük Sultanları döneminde Mısır ve Şam’da ilme ve âlimlere büyük önem verilirdi. Onlar ilmî teşvik edip ulemâya destek vermişlerdi. Değişik hayır kurumları tesis edip, ilmî teşvik etmişlerdi. Servetlerini; okullar, dergâhlar, câmiler ve medreselerin inşası için harcadılar. Bu kurumlar farklı alanlarda temayüz eden birçok âlimi barındırdı. Bu yönde atılan adımlar, çağdaş devletlerin hükümdarları tarafından özellikle Hindistan’da takip edildi. Hindistan’ın fethiyle başlayan süreç, Müslüman hâkimiyetinin sürmesi ve Hintlilerin İslâm’a girişi ile sonuçlandı. Böylece Hindistan âlimler, fıkıhçılar ve muhaddislerle dolup taşan bir ülke haline geldi. Bu âlimler, kendi liderleri ve sultanları tarafından da teşvik edildi. O dönemde bazı âlimler ilim arayışı için seyahatte bulundular. Değişik ilimleri tahsil edip tedris ettiler. Bu yolculuklar sonucunda Hicaz bölgesi, Hintli âlimlerin ve kendi hükümetlerinin kurduğu okulların, vakıfların ve dergâhların kurulduğu önemli bir bölge haline geldi. Bu faaliyetler Allah’ın rızasını kazanmak ve Peygamber’in “Bir insan ölünce, onun işlediği ameller kesilir; ancak üç şey devam eder: Sadaka-i câriye, insanların faydalandığı bir ilim ve kendisi için dua eden sâlih bir evlat” şeklindeki sözünü yerine getirmek amacıyla gerçekleştirildi.

Anahtar Kelimeler

Memlükler dönemi, Hint, Sind, Hicaz bölgesi, İlmî ilişkiler

Kaynakça

• Belâzürî. Fütuhu'l Büldân. Maktabatü’l İmân, Kahire, 1993.
• el-Bağdâdî. Tarihi Bağdâdî. Dârü'l Kütübi'l İlmiyye, Beyrut, 1992.
• el-Bekrî. Mü’cem mâ İste’cem. Maktabetü Dârü'l Kütübi'l İlmiyye, Beyrut, 2008.
• el-İstahrî. el-Mesâlik ve'l-memâlik. Leiden, 1906.
• el-Kalkaşendî. Ṣubḥu'l-Aʿşâ fî Ṣınâʿati'l-İnşâ. Dârü'l Kütübi'l Mısriyye, Kahire, 1977.
• es-Semhûdî. Vefâü'l-Vefâ. Muhammed Muhiyuddin (thk.), Dârü İhyâ-üt Türâs, Beyrut, 1987.
• Fâsî. el-Ekdü’s Semîn fî Tarihi’l Beled’il Emîn. Ömer Tedmîri (thk.), Dârü’l Kütübü’l Arabî, 1985.
• Hümeyrî. er-Revzü’l Mü’târ. Cilt-II, Dârüs Sirâc, Beyrut, 1980.
• İbn Âsim Kûfî. el-Futûh. Dâru'n-Nedvetî Cedide, Beyrut, y.y.
• İbn Ebû Usaybia. Uyunü'l-Enba fi Tabakati'l-Etıbba. Dârü’s Sekâfat, Beyrut, 1981.
• İbn es-Sîrufi. Nüzhetü’n Nüfûsî ve’l Ebdâni fî Tavârî hi’z Zamân. Hasan Hâbeşî (thk.), Dârü'l Kütübi'l Mısriyye, Kâhire, 1970.
• İbn Fahad. İthâfu’l Varî bi-İhbâri Ummü’l Kurâ. Abdülkarim Ali (thk.), Mekke, 1919.
• İbn Hacer el- Askalânî. İnbâʾü’l-gumr bi-ebnâʾi’l-ʿumr. Dârü'l Kütübi'l Mısriyye, Kahire, 1988.
• İbn Hallikân. Vefayâtü'l A'yân. İhsân Abbâs (thk.), Dârü İhyâ-üt Türâs, Beyrut, 2006.
• İbn Havkal. Ṣûretü'l-arż. Leiden, 1906.
• İbn Kesîr. el-Bidâye ve’n-Nihâye. Dârü’l Hadîs, Kahire, 1411.
• İbn Salâh. Muḳaddimetü İbni'ṣ-Ṣalâḥ. Maktabatü’l Mütenevvi, Kahire, yy.
• İbn Tegzî Verdî. el-munhil'us safi ve’l Mustevfî b’dal Vefî. Dârü'l Kütübi'l Mısriyye, Kahire, 1971.
• İbn Übeyk ed-Devdâr. Kenzü’d Durari ve Câmi’ul Gurari. Dârü'l Kütübi'l Mısriyye, Kahire, 1972.
• İbnü’l Esîr. el-Kâmil fi't-Tarih. Dârü'l Kütübi'l İlmiyye, Beyrut, 1997.
• İbnü’l İmâd el-Hanbelî. Şecerât’üz Zeheb fî Ahbârı Min Zeheb. Maktabatü’l Kuds, Kahire, yy.
• Makdisî. Aḥseni't-teḳāsîm fî maʿrifeti'l Ekâlim. Beyrut, 1906.
• Makrîzî. es-Sülûk li-maʿrifeti düveli'l-mülûk. Dârü'l Kütübi'l Mısriyye, Kahire, 1326.
• Mesûdî. Murûc ez-Zeheb. Dârü Sadr, Beyrut, yy.
• Naîmî. ed-Dârisü fî Târihi’l Madârisi. Cafer Hüseynî (thk.), Maktabatül’ Enver, Dimeşk, 1980.
• Râci Sühreverdî. Avarifü'l-Maarif. Maktabatü Sekâfati Diniyye, Kahire, 2008.
• Sahâvî. ed-Devu’l Lâmi’i. Dârü Maktabatü’l Hayât, Beyrut, 1987.
• Suyûtî. Buğyetü’l Vuât. Muhammed Ebu’l Fazl İbrahim (thk.), Kahire, 1971.
• Sübkî. Tabakatü'ş-Şafiiyyeti'l-Kübra. Dârü’s Sekâfati Diniyye, Kahire, 2008.
• Taberî. Tarîhu'r Rusûl ve'l-Mulûk. Muhammed Ebu’l Fazl İbrahim (thk.), Dârü’l Ma’arîf-Mısır, Kahire, 1977.
• Utbî. Tarih el-Yemenî. Maktabatü Sekâfati Diniyye, Kahire, 2006.
• Yâkût el-Hamevî. Muʿcemü'l-Büldân. Dârü Sadr, Beyrut, yy.
• Zehebî. Siyeru aʿlâmi’n-nübelâ. Dârü’l Hadîs, Kahire, 1411.
• Yorum Kaynakçaları
• Abdül Munîm en-Namar. el-Müslimûna fi’l Hindî. Dârü Beyne Küteybe, Kahire, 1971.
• Ahmed Fuad el-Ahvâni. et-Terbiyet’ü fî’l-İslâm. Dârü’l Ma’arîf-Mısır, Kahire, yy.
• es-Sâmırânî. Ulamâ-il Arabi fî Şibhi Kârretü’l Hindiyye. Vizâretü’l Evkâf el-İrâkiyye, Bağdad, yy.
• Hasan Ahmed Mahmûd. el-İslâmü fî Âsiye’l Vesâtî Baynel Fütûhaynil Arabî ve’t Türkî. Kahire, 1975. Hasan İbrahim. Tarih’ül İslâmi es-Siyâsî ve’d Dinî ve’s Sekâfî ve’l İctim’a. Maktabtü’n Nahda el-Misriyye, Kahrie, 1987.
• İsâm Abdurrauf el-Fakî. Tarih’ül İslâmi fî Cunûbi Âsiye fi’l Asr et-Türkî. Dârü’l Fikri’l Arabî, Kahire, 1975.
• Muhammed Abdülazim Ebu Nasr. ed-Devletü'l-Abbâsiye. Maktebetü Nevâbigül Fikrî, Kahire, 2009.
• Muhammed Abdülazim Ebu Nasr. Tarih’ül Müslimîn ve Hadâ ratuhum fî Bilâdil Hindi ve’s Sindi ve’l Pencap. Dârü’l Âin, Kahire, 2002.
• Muhammed Câfer Hüseyin. Bahrül-Ensâb. Haydarâbâd, 1404.
• Muhammed Mahmûd Ebû Zehra. Tarihü’l Mezâhib’il İslâmiyye. Kahire 1971.
• Muhammed Said Kâsım. Muʿcemü'l-Büldân el-Hindiyye ve’s Sindiyye. Dârü’s Sekâfat, Kahire, 2015.
• Mübârekpûrî. Ricâlü’s Sindî ve’l Hindî. Dâü’l Ensâr, Kahire, yy.
• Münir Uddin Ahmed. Tarih-üt Ta’lim inda’l Müslimîn. Riyad, 1981.
• Nebîh Nâkel. Devleti-i Benî Ümeyye, Dârü İbn Haldûn. Beyrut, 1997.
• Rahman Ali Merhum. Tezkîret’ü Ulamâ-il Hind. Matbaatü İ’sa’l Bâbi el-Halebî, Kahire, 1950.
• Rahman Ali Sâhib. Tezkîret’ü Ulamâ-is Sind. Haydarâbâd, 1411.
• Tomas Arnold. ed-Davetu ilal İslâm. Hasan İbrahim Hasan (çev.), Dârü’n Nahdati Misriyye, Kahire, 1971.