EMEVÎLER DÖNEMİNDE ABDULLAH B. ÖMER

Yıl 2006, Sayı: 8, 21 - 42, 01.12.2006

Ahmet Turan Yüksel

Öz

Bu makalede, Hz.Peygamber’in sünnetine bağlılığı, ilmi yönü ve zahidane yaşayış tarzıyla Ashâb-ı Kirâm arasında dikkat çeken Abdullah b. Ömer’in, Emevîler döneminde siyasî, idarî ve askerî hayattaki faaliyetleri üzerinde durulacaktır. Bu bağlamda Abdullah b. Ömer, Emevîler döneminde Muâviye b. Ebî Süfyân, Yezîd b. Muâviye ve Abdülmelik b. Mervân’ın hilâfetine şahit olmuştur. Bu münasebetle burada Muâviye döneminden başlayarak İbn Ömer’in hayatı söz konusu açılardan ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Abdullah b. Ömer, Emeviler, Ashab

Abdullah b. Umar at the Time of the Umayyad Period

Öz

In this article, Abdullah b. Umar who was known with his adherence to the Prophte’s sunnah and also known with his scholarly character and ascetical way of life, has been studied in terms of his political, administrative and military activities in this period. In this context, he witnessed the caliphate of Muawiya b. Abi Sufyan, Yazid b. Muawiya and Abd al-Malik b. Marwan. So, Ibn Umar’s life has been examined from the time of Muawiya onwards

Anahtar Kelimeler

Abdullah b. Umar, Umayyad, Ashab

Kaynakça

• » Aycan, İrfan, Saltanata Giden Yolda Muaviye b. Ebî Süfyân, Ankara, 1990.
• » Belâzurî, Ensâbu’l-Eşrâf, Thk.Süheyl Zekkâr-Riyâd Ziriklî, 1.bsk., Beyrut, 1996.
• » Demircan, Adnan, İslâm Tarihinin İlk Asrında İktidar Mücâdelesi, İstanbul, 1996.
• » Dîneverî, el-Ahbâru’t-Tıvâl, Thk.Ömer Ferrûh et-Tabbâh, Beyrut, Trs.
• » Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Tarihi, Konya, 1994.
• » el-İmâme ve’s-Siyâse (İbn Kuteybe’ye nispet edilir), Thk.Taha Muhammed ez-Zeynî, Beyrut, Trs.
• » Eşref Edip, Büyük İslâm Tarihi Asrı Saadet Peygamberimizin Ashabı, İstanbul, 1383/1964.
• » Fâkihî, Ahbâru Mekke fî Kadîmi’d-Dehr ve Hadîsihî, Thk. Abdülmelik Abdullah Düheyş, 2.bsk., Beyrut, 1414/1993.
• » Halîfe b. Hayyât, Târîhu Halîfe b. Hayyât, Thk.Ekrem Ziya el-Umerî, 2.bsk., Dımaşk, 1397/1976.
• » Isbahânî, Hılyetü’l-Evliyâ ve Tabakâtu’l-Esfiyâ, Beyrut, 1405/1984.
• » İbn A’sem, el-Fütûh, 1.bsk., Beyrut, Trs.
• » İbn Abdi Rabbih, el-Ikdü’l-Ferîd, Thk. Müfîd Muhammed Kamiha-Abdülmecid et-Terhînî, Beyrut, 1407/1987.
• » İbn Abdilber, el-İstîâb fî Ma’rifeti’l-Ashâb, Thk.Ali Muhammed el-Becâvî, 1.bsk., Beyrut, 1412/1992.
• » İbn Habîb, Kitâbu’l-Münemmak fî Ahbâri Kureyş, Thk.Hurşid Ahmed Faruk, 1.bsk., Beyrut, 1405/1985.
• » İbn Hacer, el-İsâbe fî Temyîzi’s-Sahâbe, Kahire, 1328.
• » İbn Hacer, Tehzîbu’t-Tehzîb, Beyrut, Trs.
• » İbn Hallikân, Vefeyâtu’l-A’yân ve Enbâu Ebnâi’z-Zaman, Thk. İhsan Abbas, 2.bsk., Kum, 1342/1963.
• » İbn Kesîr, el-Bidâye ve’n-Nihâye, 2.bsk., Beyrut, 1990.
• » İbn Kuteybe, el-Maârif, Thk.Servet Ukkâşe, 4.bsk., Kahire, 1987.
• » İbn Kuteybe, Uyûnu’l-Ahbâr, Thk.Muhammed el-İskenderânî, Beyrut, 1416/1996.
• » İbn Manzûr, Lisânu’l-Arab, 1.bsk., Beyrut, Trs.
• » İbn Muflih, el-Muksidü’l-Erşad fî Zikri Ashâbi’l-İmâm Ahmed, Thk.Abdurrahman b. Süleym el- Useymîn, Riyâd, 1990.
• » İbn Sa’d, et-Tabakâtü’l-Kübrâ, Beyrut, Trs.
• » İbn Tağriberdî, en-Nucûmu’z-Zâhire fî Mulûki Mısır ve’l-Kâhira, Mısır, Trs. ————
• Rib’î, Vasâya’l-Ulemâ ınde Huzûri’l-Mevt, Thk. Abdulkadir el-Arnavut-Salâh Muhammed el
• Haymî, Beyrut, 1406/1985, s. 63; Kandemir, “Abdullah b. Ömer”, DİA, I, 126.
• Bkz. Ahmet Turan Yüksel, “Dört Halife Dönemi Olayları Karşısında Abdullah b. Ömer”, İSTEM,
• Yıl: 3, Sayı: 6, 2005, s. 85-86.
• » İbnü’l-Adîm, Buğyetü’t-Taleb fî Târîhi Haleb, Thk.Süheyl Zekkâr, Beyrut, 1988.
• » İbnü’l-Arabî, Kâdî Ebû Bekr, el-Avâsım mine’l-Kavâsım, Thk.Muhammed Cemil Ğâzî, 2.bsk., Beyrut, 1407/1987.
• » İbnü’l-Cevzî, el-Muntazam fî Târîhi’l-Ümemi ve’l-Mulûk, Thk.Muhammed Abdülkâdir Atâ-Mustafa Abdülkâdir Atâ, Beyrut, 1.bsk., 1412/1992.
• » İbnü’l-Cevzî, Sıfatu’s-Safve, Thk.İbrahim Ramazan-Saîd Lahhâm, Beyrut, 1409/1989.
• » İbnü’l-Esîr,el-Kâmil fî’t-Târîh, Beyrut, 1965.
• » İbnü’l-Esîr,Üsdü’l-Ğâbe fî Ma’rifeti’s-Sahâbe, Thk.Muhammed İbrahim el-Bennâ-Muhammed Ahmed Âşûr-Mahmud Abdülvehhâb Fâyed, Kâhire, 1970.
• » İbnü’l-Imâd, Şezerâtu’z-Zeheb fî Ahbâri Men Zeheb, Beyrut, Trs.
• » Kandemir, M.Yaşar, “Abdullah b. Ömer b. Hattâb”, DİA, İstanbul, 1988, I, 126.
• » Kapar, Mehmet Ali, Halifeliğin Emevilere Geçişi ve Verasete Dönüşmesi, İstanbul, 1998.
• » Kapar, Mehmet Ali, İslâm’ın İlk Döneminde Bey’at ve Seçim Sistemi, İstanbul, 1998.
• » Kılıç, Ünal, Tartışmaların Odağındaki Halife Yezid b. Muaviye, İstanbul, 2001.
• » Küçük, Raşit, “Abâdile”, DİA, İstanbul, 1988, I, 7.
• » Makdisî, Kitâbu’l-Bed’ ve’t-Târîh, Kâhire, Trs.
• » Mustu, Muhyiddin, Abdullah b. Ömer es-Sahâbiyyü’l-Mü’tesî bi-Rasûlillah, 4.bsk., Dımaşk, 1407/1987.
• » Râfiî, et-Tedvîn fî Ahbâri Kazvîn, Thk.Azîzullah el-Atâridî, Beyrut, 1987.
• » Rib’î, Târîhu Mevlidi’l-Ulemâ ve Vefeyâtihim, Thk.Abdullah Ahmed Süleyman el-Hamîd, Riyâd, 1410/1989.
• » Rib’î, Vasâya’l-Ulemâ ınde Huzûri’l-Mevt, Thk. Abdulkadir el-Arnavut-Salâh Muhammed el- Haymî, Beyrut, 1406/1985.
• » Sehâvî, et-Tuhfetü’l-Latîfe fî Târîhi’l-Medîneti’ş-Şerîfe, 1.bsk., Beyrut, 1993.
• » Suyûtî, Târîhu’l-Hulefâ, Thk.Muhyiddin Abdülhamîd, 4.bsk., Kahire, 1979.
• » Taberî, Târîhu’t-Taberî, Thk.Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim, 4.bsk., Kahire, 1977.
• » Vaglieri, “Abd Allah b. Umar b. al-Khattab”, The Encyclopaedia of Islam, New Edition, E.J.Brill, Leiden, 1986, I, 54.
• » Varol, Mehmet Bahaüddin, Ehl-i Beyt Gerçeği, İstanbul, 2001.
• » Ya’kûbî, Târîhu’l-Ya’kûbî, Beyrut, Trs.
• » Yaman, Ahmet, İslam Hukukunun Oluşum Süreci ve Sonrasında Siyaset-Hukuk İlişkisi, İstanbul, 1999.
• » Yıldız, Hakkı Dursun, “Abdullah b. Zübeyr b. Avvâm”, DİA, İstanbul, 1998.
• » Yüksel, Ahmet Turan, “Dört Halife Dönemi Olayları Karşısında Abdullah b. Ömer”, İSTEM, Yıl: 3, Sayı: 6, 2005.
• » Yüksel, Ahmet Turan, İhtirastan İktidara...Kerbelâ Emevî Valisi Ubeydullah b. Ziyâd Döneminin Anatomisi, Konya, 2001.
• » Zehebî, Siyeru A’lâmi’n-Nübelâ,, Thk.Şuayb el-Arnavut-Huseyn el-Esed, 3.bsk.,Beyrut, 1405/1985.
• » Zehebî, Târîhu’l-İslâm ve Vefeyâtu’l-Meşâhir ve’l-A’lâm, Thk.Ömer Abdüsselâm Tedmürî, 2.bsk., 1410/1990.
• » Zemahşerî, el-Fâik fî Ğarîbi’l-Hadîs, Thk.Ali Muhammed el-Becâvî-Muhammed Ebu’l-Fadl İbra- him, Lübnan, Trs..
• » Zettersteen, K.V., “Abd Allah b. Omar b. al-Hattâb”, İA, İstanbul, 1978.
• » Ziriklî, A’lâm, 5.bsk., Beyrut, 1980.
• » Zübeyrî, Kitâbu Nesebi Kureyş, Tsh. ve Ta’lîk: E. Levi Provençal, 3. bsk., Kahire, 1953.