ABBÂSÎLER DÖNEMİNİN İLK ASRINDA AZERBAYCAN (132-232/750-847)

Yıl 2008, Sayı: 12, 153 - 173, 01.12.2008

Abbas Gurbanov

Öz

İslâmi fetihlerin sonucu olarak Arab orduları tarafından ele geçirilen Azerbaycan toprakları, Emevîlerîn Abbâsîlerle yer değişmesinden sonra buranın yönetimi de otomatik olarak el değiştirmiştir. Hakimiyyete geçmeden önce bölge insanları ile sıkı alakada olan ve onların da yardımları ile idareyi ele geçiren Abbâsîler, zamanla verdikleri sözlerini tutmamış ve hatta onlara ikinci sınıf muamelesi yapmaya başlamışlardır. Bu da özellikle Emevîler devrinden başlayan fikirsel öfkenin Abbâsîler zamanında itiraz ve isyan haline dönüşmesine neden olmuştur. Abbâsî yönetiminin idarî, siyasî, iktisadî, sosyal ve vergi sahalarında yaptığı yanlışlar ise bu isyanları daha da güçlü ve etkili hale getirmiştir

Anahtar Kelimeler

Azerbaycan Tarihi, Abbâsîler Dönemi, Vergi Siyaseti, Ticaret ve Ticaret Yolları, Toprak Siyaseti

Azerbaijan in the First Century of the Abbasid Period (132-232/750-847)

Öz

Azerbaijan, captured by the Arabian army as a result of Islamic conquests,
was governed by the Umayyads and then the Abbasids. Before coming to power
the Abbasids were in a very close connection with people and sometimes
people supported the Abbasids to come sovereignty. Later, the Abbasids broke
their words after coming to sovereignty and sometimes treated them as a
second class people. This was a reason of revolt and objection which was a
result of anger began at the time of the Umayyads. Misapplications of the
Abbasids in the fields of administration, politics, economy, social life and
taxation have strenghthened these revolts and made them more influential.

Anahtar Kelimeler

Azerbaijan History, Period of Abbasids, Tax Policy, Trade and Trade Routes, Land Policy

Kaynakça

• Kaynaklar: Kaynaklar: Kaynaklar: » Alihanova, Paula, Darband-Name, Tiflis, 1898 » Astarciyan, K.L., Târîhu’l-Ümmeti’l-Ermeniye, Musul, 1951 » Aşurbeyli, Sara, İstoriya Qorada Baku, Bakü, 1992 » Azimli, Mehmet, Abbâsîler Dönemi Bâbek İsyanı, Ankara, 2004 » Bakıhanov, Abbaskulu Ağa, Gülüstan-ı İrem, nşr., Abdülkerim Alizâde ve diğerleri, Bakü, 1970 » Balayev, Aydın, Azerbaycan Tarihi, Bakü, 1993 » Barthold, Vassiliy Vladimiroviç, “Halifa Omar II i Protivoreçivıy İzvestiya o evo Liçnosti”,
• sılmamış Doktora Tezi, Danışman, Doç.Dr. İsmail Hakkı Atçeken), S.Ü.S.B.E., Konya, 2007 » Hasan İbrahim Hasan, İslâm Tarihi, trc., heyet, I-XII, İstanbul, 1985 » Hammâş, Necdet, el-İdâre fi’l-Asri’l-Emevî, Beyrut, t.y. » Hodgson, Marshall, İslâm’ın Serüveni, trc., Heyet, I-III, İstanbul, 1993 » İbn A’sem, el-Kûfi Ebû Muhammed (ö.314/926), Kîtabu’l-Futûh, Beyrut, 1990 » İbn Havkal, Ebû’l-Kasım Muhammed (ö. 367/977), Kitâbu Sureti’l-Arz, I-II, Leiden, 1939 » İbn Hurdâzbih, Ebû’l-Kasım Ubeydullah b. Abdullah (ö. 300/912), el-Mesâlik ve’l-Memâlik,
• nşr., M. J. De Goeje, Leiden, 1889 » İbn Hübeyş, Ebu’l-Kâsım Abdurrahman İbn Muhammed el-Ensârî (ö. 584/1188), Kitâbu’l
• Gazavât, nşr. Süheyl Zekkâr, I-II, Beyrut, 1412/1992 » İbn Miskeveyh, (ö.421/1030), Tecâribu’l-Ümem, Oxford, 1920–21 » İbnü’l-Esîr, İzzuddîn Ebu’l-Hasen (ö. 630/1232), el-Kâmil fi’t-Târîh, I-XI, Beyrut, 1995 » İstahrî, Ebû İshak İbrahim b. Muhammed el-Fârisî (ö. 346/957), Mesâlikü’l-Memâlik, Bey- rut, 1997 » Kallek, Cengiz, “Haraç”, DİA, İstanbul, 1997, XVI, 71 » Karakuş, Nadir, Ebû Müslim Horasanî Kişiliği ve Faaliyetleri, (Basılmamış Doktora Tezi),
• Ya’kûbi, I-II, Beyrut, 1993 » _______, Kitâbu’l-Buldân, nşr, M.J. De Goeje, Leiden, 1892 » Ya’kût, el-Hamevî, Şihabuddin b. Abdullah er-Rûmî el-Bağdadî (ö. 626/1228–1229),
• Mu’cemu’l-Buldân, I-V, Beyrut, 1990 » Yakubovskiy, A. YU., Ob İspolnıh Arendah v İrake v VIII v., Moskova, 1947 » Yazıcı, Tahsin, “Merzübân”, DİA, Ankara, 2004, XXIX, 255 » Yeniçeri, Celal, “Bac”, DİA, İstanbul, 1991, IV, 411–12 » Yörükân, Yusuf Ziya, Müslüman Coğrafyacılarının Gözüyle Ortaçağda Türkler, İstanbul, 2004 » Zahoder, B.N, İz İstorii Voljsko-Kaspiyskih Svyazey Drevney Rusi, Sang-Petersburg, 1955 » Zeynaloğlu, Cihangir, Şirvanşahlar Yurdu, İstanbul, 1931.