OSMANLI MUHADDİSLERİNDEN YÛSUF BAHRÎ’NİN (ö.1245/1830) ÇALIŞMALARI

Yıl 2009, Sayı: 13, 157 - 180, 01.12.2009

Mehmet Eren

Öz

Çok yönlü, muhakkik-müdekkik bir Osmanlı âlimi olan Vezirköprülü Yûsuf Bahrî, tahsilini Amasya ve İstanbul’da tamamlayarak memleketine dönmüş ve birkaç yıl o bölgede ilim ve irşat faaliyetlerinde bulunmuştur. Sonra Mısır’a giderek, altı yıl boyunca hocası Zebîdî’nin (ö.1205/1790) derslerine devam edip kendisinden çeşitli icazetnameler almıştır. Böylece, bilhassa Hadis, Fıkıh ve Tasavvuf gibi İslâmî ilimlerde büyük bir âlim olarak vatanına dönmüştür. Kâdî Iyâz’ın (ö.544/1149) Şifâ’sının ilk bölümünü şerh ettiği Atâü'l-kâdiri’l-feyyâz adlı yarım kalmış eseri, onun İslâmî ilimlerdeki üstün derecesini ispata tek başına yeterli sayılabilecek özellikte bir çalışmadır. Mısır dönüşünde, Çorum’daki Feyziyye Medresesi’ne müderris tayin edilen ve orada bulunan kütüphanenin yönetimini üstlenen Yûsuf Bahrî, kırk yılı aşkın bir süre Çorum’daki ilmî hayatın içinde bulunmuştur. Ayrıca, el yazısı oldukça güzel ve okunaklı olduğu için, Yûsuf Bahrî’nin istinsah ettiği yazma eserlerin nüshalarının kıymetli olduğunu özellikle belirtmeliyiz. Muhtelif İslâmî ilimlere dair istinsah ettiği kitapların nüshalarının neredeyse tamamı Çorum Hasan Paşa Kütüphanesi’nde bulunmaktadır

Anahtar Kelimeler

Yûsuf Bahrî, Atâü'l-kâdiri’l-feyyâz, Osmanlı muhaddisleri

The Works of the Ottoman Muhaddith Yusuf Bahri (d. 1254/1830)

Öz

Yusuf Bahri of Vezirköprü, who is a polymath and fastidious Ottoman scholar, after completing his education in Amasya and Istanbul, returned to his homeland Vezirköprü where he taught and preached for a couple of years. Afterwards, he traveled to Egypt where he for six years attended the scholarly sessions of al-Zabidi (d. 1205/1790) from whom he also obtained many ijazas. Then he went back to his homeland as a great scholar well-versed especially in such Islamic sciences as Hadith, Islamic Law and Sufism. His work entitled Atau’l-Qadir al-Fayyaz, an unfinished commentary on the first chapter of Shifa by Qadi Iyaz (d. 544/1149) is a sufficient evidence testifiying to his high position in the Islamic sciences. After returning from Egypt, he was appointed as professor in the Fayziyya Madrasa in Çorum and was put in charge of the supervising the library therein. So he spent over forty years in the scholarly life and activities in Çorum. In addition, we should point out that the copies of the manuscripts scribed by him are quite valuable because his handwriting is pretty nice and legible. Almost all the copies of the books that were copied by him in different Islamic disciplines are in the Çorum Hasan Pasha Library

Anahtar Kelimeler

Yusuf Bahri, Atau’l-Qadir al-Fayyaz, Ottoman Muhaddiths, the Çorum Hasan Pasha Library

Kaynakça

• Kaynaklar: Kaynaklar: Kaynaklar: » Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992. » Ahmed et-Trabzonî, Tuhfetü’l-ahbâb li’s-sülûk ilâ tarîki’l-ashâb, nr. 788/3, istinsah tarihi:
• (ö.1245/1830)”, Uluslararası Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Çorum Sempozyumu, 23-25
• Kasım 2007, I, 413-437, Çorum, 2008. » Erkoç, Ethem, Fahru’l-Muhaddisîn Yûsuf Bahrî Efendi, Çorum 2003. » ----------------, Yirmi birinci Yüzyılda Çorum İli ve İlçeleri, Çorum, 2001. » el-Hâkim en-Neysâbûrî, el-Müstedrek ale’s-Sahîhayn, Haydarâbâd Dekken1334 baskısın
• , varak: 1a-4a. » Uludağ, Süleyman, “Kâşânî, Abdürrezzâk”, DİA, Ankara 2002, XXV, 5-6. » Yardım, Ali, “Hasan Paşa Kütüphanesinin Çorum Kültüründeki Yeri”, Osmanlı Döneminde
• Çorum Sempozyumu, 01-03 Ekim 2004, Tebliğler-Müzakereler, Çorum, 2006, s. 339- 347. » Yûsuf Bahrî, Atâü’l-kâdiri’l-feyyâz alâ Şifâi’l-Kâdî ‘Iyâz, nr. 363, müellif hattı, telif tarihi: yok, 406 varak. » Diğer nüsha: nr. 9242, Ahmed Hâlid el-Çorumî el-Yesârî hattı, istinsah tarihi: 1360, 597 va- rak. » Zebîdî, Ebü’l-Feyz Muhammed Murtazâ, İthâfü ehli’d-dîn bi’l-hadîsi’l-müselsel bi’l
• Muhammediyyîn, nr. 976/3, istinsah tarihi: 1231, varak: 19a-21a. » --------, Laktu’l-leâli’l-mütenâsire fi’l-ehâdîsi’l-mütevâtire, nr. 976/2, istinsah tarihi: 1231, va- rak: 4b-18b.
• * Milli Kütüphane’deki iki kitabın dışında bütün yazma eserler Çorum Hasan Paşa Kütüp- hanesi’ndedir.