ENDÜLÜS EDEBİYATI ELEŞTİRMENLERİNE GÖRE ŞİİR İLE NESİR ARASINDA ÜSTÜNLÜK MESELESİ

Yıl 2009, Sayı: 14, 435 - 448, 01.12.2009

Şerîf Râgıb ‘alâvine Murat Sula

Öz

Bu makale, eski Arap tenkîdinin konularından Endülüs edebiyatı eleştirisine göre şiir ile nesir arasındaki üstünlük meselesini konu edinmektedir. Bir taraftan Endülüs eleştirmenlerinin görüşlerine açıklık getirmek diğer yandan bunların seleflerinden ne derece etkilendiklerini açıkça ortaya koyabilmek amacıyla bazı doğulu tenkidçilerin görüşlerine özet olarak yer verilmiştir. Hicrî beşinci mîlâdî on birinci asrın başlarından Müslümanların Endülüs’teki hâkimiyet sürecinin sonuna kadarki zaman diliminde yaşamış olan Endülüslü eleştirmen ve edebiyatçıların görüşleri kronolojik sıraya göre verilmiştir. Çalışmada sadece konuyla ilgili görüşlerin aktarılmasına değil, aynı zamanda bu görüşlerin tahlîline, açıklanmasına dikkat edilmesinin yanında sebeplerin irdelenmesine de önem verilmiştir

Anahtar Kelimeler

Endülüs, Şiir, Nesir, es-Serakustî, Üstünlük

The Supremacy Issue between Poetry and Prose According to the Andalusian Literature Critics

Öz

This paper deals with the issue of supremacy between poetry and prose in Andalusian reprehensible culture, which is one of the old Arabian criticism problems. In this article, in order to clarify the views of the critics of Andalusia and show in which degree they were affected from their predecessors there were briefly mentioned the views of some critics from the East. In addition, the views of critics and writers of Andalusia have been presented according to the sequence of their times, from the beginning of the fifth century of the Hegira up to period of Arab-Muslim in Andalusia. Not only were presented the views of critics and writers of Andalusia in this matter, but rather were dealt with analysis, commentaries and reasons about these subjects

Anahtar Kelimeler

Andalusia, Poetry, Prose, es-Sarakusti, Supremacy

Kaynakça

• Kaynaklar: Kaynaklar: Kaynaklar:
• » Ali b. Muhammed, İbn Bessâm ve Kitâbu’z-Zehîre, Cezayir 1989.
• » ed-Dâye, Muhammed Rıdvân, Târihu’n-nakdi’l-edebî fi’l-Endelüs, Beyrut 1981.
• » Ebû Nasru’l-fethayn Muhammed b. Hâkan, Matmahu’l-enfus ve mesrahu’t-teennus fî mulahi ehli’l-Endelüs, thk.: Muhammed Ali Şevâbike, Beyrut 1983.
• » el-Hâtemî, Muhammed b. el-Hasen, Hilyetu’l-muhâdara, thk.: Hilâl Nâci, Bağdat 1878. ————
• İbnu’l-Ahmer, Nesîru’l-cumân, s. 61.
• İbn Reşîk, el-‘Umde, I/19-52.
• » İbn Hazm, Abû Muhammed Ali b. Ahmed el-Endelüsî, Resâilu İbn Hazm el-Endelüsî, thk.: İhsan Abbas, Beyrut 1938.
• » İbn Reşîk, Ebû Ali el-Hasan el-Kayravânî, el-‘Umde fî mehâsini’ş-şi‘r ve âdâbihi, thk.: Mu- hammed Muhyiddin Abdulhamîd, Beyrut 1981.
• » İbn Sa‘îd el-Endelüsî Ebu’l-Hasan Ali b. Musa, el-Muğrib fî hile’l-Mağrib, thk.: Şevkı Dayf, Kahire 1964.
• » -------------, el-Murakkısât ve’l-mutarribât, Dâru Hamd ve Mahyu 1973.
• » İbn Şüheyd el-Endelüsî, Ebû Âmir Ahmed b. Mervan, Risâletu’t-tevâbi‘ ve’z-zevâbi‘, thk.: Butrus el-Bustânî, Beyrut 1951.
• » İbnu’l-Ebbâr Ebû Abdullah Muhammed el-Kuzâ‘î el-Endelüsî, et-Tekmile li-Kitâbi’s-Sıla, thk.: İzzet el-‘Attar, Kahire 1955.
• » İbnu’s-Serrâc, Ebû Bekr Muhammed b. Abdulmelik eş-Şenterînî, el-Mi‘yâr fî evzâni’l-eş‘âr, thk.: Muhammed Rizvân ed-Dâye, Beyrut 1986.
• » İhsan Abbas, Târihu’l-edeb el-Endelüsî (Asru’t-Tavâ’if ve’l-Murâbitîn), Beyrut 1985.
• » ----------, Târihu’n-nakdi’l-edebî ‘inde’l-Arab, Beyrut 1971.
• » İsmail b. Yusuf b. el-Ahmar, Nesîru’l-cumân fî şi‘ri men nazzamanî ve iyyâhu’z-zamân, thk.: Muhammed Rızvân ed-Dâye, Beyrut 1976.
• » el-Kartacanî, Ebu’l-Hasen Hâzim b. Muhammed, Minhâcu’l-buleğâ ve sirâcu’l-udebâ, thk.: Muhammed el-Habîb b. el-Havce, Beyrut 1986.
• » el-Kulâ‘î, Ebu’l-Kasım Muhammed b. Abdulgafûr, İhkâmu san‘ati’l-kelâm, thk.: Muhammed Rızvân ed-Dâye, Beyrut 1958.
• » el-Makkarî, Ahmed b. Muhammed, Nefhu’t-tîb min gusni’l-Endelüsi’r-ratîb, thk.: İhsan Ab- bas, Beyrut 1968.
• » el-Merzûkî, Ebû Ali Ahmed b. Muhammed, Şerhu Dîvâni’l-Hamâse, thk.: Ahmed Emin ve Abdusselam Harun, Beyrut 1991.
• » es-Serakustî, Ebu’-Tâhir Muhammed b. Yusuf, el-Makâmâtu’l-luzûmiyye, thk.: Bedr Ahmed Dayf, Kahire 1982.
• » eş-Şenterînî, Ebu’l-Hasan Ali b. Bessâm, ez-Zehîre fî mahâsini ehli’l-Cezîre, thk.: İhsan Ab- bas, Beyrut 1951.
• » et-Tevhîdî, Ebû Hayyân Ali b. Muhammed, el-Hevâmil ve’ş-şevâmil, nşr.: Ahmed Emin ve Ahmed Sakr, Kahire 1951.
• » ----------, el-İmtâ‘ ve’l-muânese, tsh.: Ahmed Emin ve Ahmed ez-Zeyn, Beyrut trs.
• » ----------, el-Mukâbesât, thk.: Hasen es-Sendevî, Tunus 1991.