ŞİFÂ-İ ŞERÎF LİTERATÜRÜ

Yıl 2009, Sayı: 14, 353 - 370, 01.12.2009

Murat Gökalp

Öz

eş-Şifâ bi-Ta’rîfi Hukûki’l-Mustafa, 476-544/1083-1149 yılları arasında Mağrib ve Endülüs’te hayat sürmüş Müslüman bir ilim adamı olarak Kadı Iyâz’ın Allah Rasûlü’ne gösterilmesi gerekli hürmetin nasıl olması lazım geldiğini ortaya koyan eseridir. Eser, yazıldığı günden bugüne değin üzerinde yapılan onlarca çalışma ile hüsnü kabule mazhar olmuştur. Bu çalışmamızdaki amacımız da, esere yönelik bu teveccühün ne boyutta olduğunu gözler önüne sermektir

Anahtar Kelimeler

Mağrib, Endülüs, Şifâ, Şemâil, Delâil, Kadı Iyâz

Literature of al-Shifa al-Sharif

Öz

al-Shifa bi-Ta‘rif Huquq al-Mustafa is a work composed by Qadi ‘Iyad as a
Muslim scholar who lived in Maghrib and Andalusia between 476/1083-544-
1149, which pointed out the way of respect we should show to the Prophet
Muhammad. From the time of its composition to the present day, this work has
received much appreciation through many works done on it. In this paper, we
aimed to show the extent of this favour towards it.

Anahtar Kelimeler

al-Maghrib, Andalusia, al-Shifa, Shamail, Dalail, Qadi Iyad

Kaynakça

• Kaynaklar: Kaynaklar: Kaynaklar:
• » Abdulhay el-Kettânî, Fihrisu’l-Fehâris ve’l-Esbât, nşr. İhsan Abbas, Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî, II. bsk., (I. ve II. ciltler 1982, III. cilt 1986)
• » Abdullah Kenûn, el-Kâdî Iyâz Beyne’l-İlm ve’l-Edeb, Riyad 1983
• » Ahmed el-Kensûsî, “el-Kâdî Iyâz - Lev Lâ Iyâz mâ Zukira’l-Mağrib”, Nedvetu’l-İmâm Mâlik, İmâmu Dâri’l-Hicre - Devratu’l-Kâdî Iyâz, Rabat 1983
• » Akpınar, Cemil, “Hanîf İbrâhim Efendi”, DİA, İstanbul 1997, c. XVI
• » Aksu, Cemal, “İbrahim Hanif Efendi”, Hikmet İlmî Araştırmalar Dergisi, yıl. 2, sayı. 3, Gostivar-Makedonya, 2004/1
• » Altunsu, Abdülkadir, Osmanlı Şeyhülislamları, Ayyıldız Matbaası, I. bsk., Ankara 1972
• » Aydemir, Halis, es-Sehâvî’nin (902/1496) el-Kavlü’l-Bedî’ fi’s-Salâti ale’l-Habîbi’ş-Şefî’ Adlı Eserinin Edisyon Kritiği, Bursa 2004, (Uludağ Ü. Sos. Bil. Ens.), Yayımlanmamış Doktora Tezi
• » Binark, İsmet, “Türkiye’ye Matbaanın Geç Girişinin İçtimaî-Ruhî Sebepleri”, VIII. Türk Tarih Kongresi (Ankara 11-15 Ekim 1976), Ankara 1981, II/1299-1319
• » Brockelmann, Carl, GAL (Geschichte der Arabischen Litteratur), Leiden-Brill 1943
• » ………..GAL Supplementband, Leiden-Brill 1937
• » Bursalı, Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri, I-III, Meral Yayınları, İstanbul, t.y. ————
• Bkz. Gökalp, s. 98-100.
• Zehebî, Siyeru A’lâmi’n-Nubelâ, thk. Şuayb el-Arnavût, Muhammed Naim el-Arkusûsî,
• Muessesetu’r-Risâle, I. bsk., Beyrut 1985, XX/216.
• » Ceyhan, Semih, “Selâvî, Ahmed b. Muhammed”, DİA, İstanbul 2009, c. XXXVI
• » Cîlânî b. Yeşû, “Şi’ru’t-Tevessül inde’l-Kâdî İyâz - Dirâse Lugaviyye”, Mecelletü Havliyyâti’t- Turâs, sy. 1, Cezayir 2004
• » Doğan, Muhammed Nur, İshak Efendi ve Divanı’ndan Seçmeler, Kültür Bakanlığı Yayınları, 1990
• » ………..“İshak Efendi, Ebûishakzâde”, DİA, İstanbul 2000, c. XXII
• » Gökalp, Murat, Kadı Iyâz ve Şifa Adlı Eserinde Peygamber Tasavvuru, (Ankara Ü. Sos. Bil. Ens., 2005), Yayımlanmamış Doktora Tezi
• » http://www.fustat.com/ummah/cont_v4.shtml (30.10.2009)
• » Işık, Emin, “Çantay, Hasan Basri”, DİA, İstanbul 1993, c. VIII
• » İshak Efendi, el-İstişfâ fî Tercemeti’ş-Şifâ, Süleymaniye Kütüphanesi, Lâleli no: 397
• » İsmail Beliğ, Güldeste-i Riyâz-ı İrfân ve Vefeyât-ı Dânişverân-ı Nâdiredân, nşr. Abdülkerim Abdulkadiroğlu, I. bsk. (tıpkı basım), Ankara 1998
• » İsmail Paşa, Hediyyetu’l-Ârifîn Esmâu’l-Muellifîn ve Âsâru’l-Musannifîn, hazırlayan: Kilisli Rifat Bilge, İbnülemin Mahmud Kemal, İstanbul
• » İsmail Paşa, Îzâhu’l-Meknûn fi’z-Zeyl alâ Keşfi’z-Zunûn an Esâmîi’l-Kutub ve’l-Funûn, I-II, İst. 1971
• » Kadı Iyâz, eş-Şifâ bi-Ta’rîfi Hukûki’l-Mustafâ, I-II, thk. Huseyn Abdulhamîd Nîl, Dersaâdet, İstanbul, (Mısır baskısından tıpkı basım)
• » Kallek, Cengiz, “İbn Hacer el-Heytemî”, DİA, İstanbul 1999, c. XIX
• » Kâtip Çelebi, Keşfu’z-Zunûn an Esâmîi’l-Kutub ve’l-Funûn, hazırlayan: Şerafettin Yaltkaya, Kilisli Rifat Bilge, İstanbul 1971
• » Kettânî, Muhammed b. Câfer, er-Risâletu’l-Mustatrafe, (Hadis Literatürü), notlarla çev. Yu- suf Özbek, İz Yay., İstanbul 1994
• » Korkmaz, Şerif, “İbrahim Müteferrika ve İlk Türk Matbaası”, Dinî Araştırmalar (Osmanlı Özel Sayısı), c. 2, sy. 5, Ankara 1999
• » Köse, Saffet, “İbn Merzûk el-Hatîb”, DİA, İstanbul 1999, c. XX
• » Kut, Turgut, “Bulak”- (Bulak Matbaası), DİA, İstanbul 1992
• » Kutlay, Halil İbrahim, el-İmâm Ali el-Kârî ve Eseruhû fî İlmi’l-Hadîs, Dâru’l-Beşâiri’l-İslâmiyye, I. bsk., Beyrut-Lübnan 1408/1987
• » Mehmed Cemâleddin, Osmanlı Tarih ve Müverrihleri - Âyîne-i Zurefâ, hazırlayan: Mehmet Arslan, Kitabevi, İstanbul 2003
• » Öngören, Reşat, “İshak Hocası”, DİA, İstanbul 2000, c. XXII
• » Özdemir, Mehmet, Endülüs Müslümanları II ( Medeniyet Tarihi),. TDV Yayınları, Ankara 1997
• » Özege, M. Seyfettin, Eski Harflerle Basılmış Türkçe Eserler, I-V, İstanbul 1977
• » Refik, Ahmed, Âlimler ve Sanatkârlar, Kültür Bakanlığı Yayınları, I. bsk., Ankara 1980
• » Sehâvî, ed-Dav’u’l-Lâmi’ li-Ehli’l-Karni’t-Tâsi’, I. bsk., Dâru’l-Cîl, Beyrut 1992
• » Tancî, Muhammed b. Tâvît, “Takdîm”, Tertîbu’l-Medârik ve Takrîbu’l-Mesâlik li-Ma’rifeti A’lâmi Mezhebi Mâlik, Rabât
• » Taşköprülüzâde, Ahmed İsâmuddîn, Şakâik-i Nu’mâniye ve Zeyilleri, nşr. Abdülkadir Özcan, I-V, Çağrı Yayınları, İstanbul 1989
• » Telîdî, Muhammed b. Abdillah, Turâsu’l-Meğâribe fi’l-Hadîsi’n-Nebevî ve Ulûmihi, Dâru’l- Beşâiri’l-İslâmiyye, I. bsk., Beyrut-Lübnan 1416/1995
• » Tihâmî Râcî el-Hâşimî, el-Kâdî Iyâz el-Lugavî min Hilâli Hadîs-i Ümmi Zer’ - et-Ta’rîf bi- Kitâbi’ş-Şifâ, Dârulbeyzâ 1985
• » Tillâvî, Ammâr, Delîlu’r-Resâili’l-Câmi’ati fî Ulûmi’l-Hadîsi’n-Nebevî fî Mu’zami’l-Câmi’âti’l- İslâmiyye, Dâru’l-Belhî, Dâru’l-Beyrûtî, Dimaşk 2003
• » Topdemir, Hüseyin Gazi, İbrahim Müteferrika ve Türk Matbaacılığı, I. bsk., Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 2002
• » Turâbî, el-Beşîr Ali Hamd, el-Kâdî Iyâz ve Cuhûduhû fî İlmeyi’l-Hadîs Rivâyeten ve Dirâyeten, I. bsk., Dâru İbn Hazm, Beyrut 1997
• » Uğur, Müctebâ, Hadis İlimleri Edebiyatı, TDV Yayınları, Ankara 1996
• » Ünal, İsmail Hakkı, “İbnü’l-Haydırî”, DİA, İstanbul 2000, c. XXI
• » Zehebî, Siyeru A’lâmi’n-Nubelâ, thk. Şuayb el-Arnavût, Muhammed Naim el-Arkusûsî, Muessesetu’r-Risâle, I. bsk., Beyrut 1985.