ENDÜLÜS’TE TARİH VE KEHHÂLE’YE GÖRE ENDÜLÜSLÜ TARİHÇİLER

Yıl 2009, Sayı: 14, 79 - 100, 01.12.2009

Şaban Öz

Öz

Bu makalede Endülüslü tarihçiler kısa biyografileri ve eserleri ile beraber kronolojik olarak Kehhâle’nin eseri baz alınarak derlenmiştir. Makalenin amacı; söylem olarak sık sık vurgulanan Endülüs’teki İslâm ilim ve kültür seviyesinin ulaştığı seviyeye müşahhas bir örnek vermektir. Başlangıçta Doğu kaynaklı beslenen Endülüs tarihçiliği zamanla kendi kendine yeter hale gelmiş, artık Doğuya seyahat yapılmaksızın da kendi ilim çevresinden yetişen tarihçiler çıkmıştır. Endülüs’te tarihçiliğin gelişmesinde etkin olan bir diğer önemli husus da; siyasî erklerin en sıkıntılı dönemlerinde dahi, ilme büyük bütçeler ayırmış olmalarıdır. Endülüs ilim dünyasının en başta gelen sıkıntısı ise; günümüzde İslâm dünyasının yaşadığı “beyin göçü” olgusunun Endülüs kültür çevresinde yoğun bir şekilde yaşanmış olmasıdır. Zira doğuya giden birçok tarihçi geri dönmemiştir

Anahtar Kelimeler

Endülüs, Tarih, İspanya, Tarihçi, İlim, Medeniyet, Tarihçilik

History in Andalusia and the Andalusian Historians according to Kahhale

Öz

In this article, short biographies and works of the Andalusian historians were
compiled in chronological order based on Kahhale’s book. The purpose of this
article is to give a concrete example concerning the very frequently emphasized
level of Islamic science and culture reached in Andalusia. At the beginning fed
from of the East-source Andalusian historicism has become self-sufficient
without travel to the East and have grown historians from their environments.
Another factor which was active in the development of historiography in
Andalusia is that the political power devoted huge budgets to science even in
the most troubled periods. In this context, the foremost hardship of the scientific
circle in Andalusia is that the “brain drain” phenomenon which the Islamic world
is experiencing today has been heavily experienced in the vicinity of the
Andalusian culture. For the historians who went to the East did not return their
country.

Anahtar Kelimeler

Andalusia, History, Spain, Historian, Science, Civilization, Historiography

Kaynakça

• Kaynaklar: Kaynaklar: Kaynaklar: » Abbâdî, Ahmed Muhtâr, fî Târîhi’l-Abbâsî ve’l-Endelüsî, Dâru’n-Nahdati’l-Arabiyye, Beyrut tz. » -----------, “el-İslâm fî Ardi’l-Endelüs”, Mecelletü Âlemi’l-Fikr, X / 2, (Kuveyt 1979), 59-110 » Abdulfettâh, Abdulfettâh Fethî, et-Târîh ve’l-Müerrihûn fî Mısr ve’l-Endelüs -fî Karni’r-Râbi’
• el-Hicrî-, I-II, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 2004 » Aydın, Mustafa, “Endülüs Edebiyatında Orijinallik Meselesi”, Endülüs’ten İspanya’ya, TDV
• Yay., Ank. 1996, 7-23 » Bebel, August, Hz. Muhammed ve Arap-İslam Kültürü Dönemi, çev: Veysel Atayman, Bordo
• Siyah Yay., İst. 2004 (ilk baskı 1883) » Durant, Will, İslâm Medeniyeti, çev: Orhan Bahaeddin, Elips Yay., Ank. 2004 » Günaltay, Şemseddin, İslam Tarihinin Kaynakları -Tarih ve Müverrihler-, haz: Yüksel Kanar,
• Endülüs Yay., İst. 1991 » Hallâk, Hassân, Dirâsetün fî Târîhi’l-Hadârati’l-İslâmiyye, Dâru’n-Nahdati’l-Arabiyye, II. Bsk., Beyrut 1999 » Hunke, Sigrid, Avrupa’nın Üzerine Doğan İslâm Güneşi, çev: Servet Zengin, Bedir Yay., II.
• Bsk., İst. 1975 » İbn Haldûn, Abdurrahman b. Muhammed b. Haldûn el-Hadramî (1332-1406), Mukaddime,
• I-II, çev: Halil Kendir, Yeni Şafak, İst. 2004 » İbn Hayr, Ebû Bekr b. Hayr b. Ömer İşbîlî (575 / 1179), Fihrist, Müessesetü’l-Hancî, Kahire tz. » İmamüddin, S. Muhammed, Endülüs Siyasi Tarihi, çev: Yusuf Yazar, Rehber Yay., Ank. 1990 » Karlığa, Bekir, İslam Düşüncesinin Batı Düşüncesine Etkileri, Litera Yay., İst. 2004, 190 » Kehhâle, Ömer Rızâ, Mu’cemu Musannifi’l-Kütübi’l-Arabiyye fi’t-Târîh ve’t-Terâcim ve’l
• Cuğrafiyyâ ve’r-Rıhlât, Müessesetü’r-Risâle, I. Bsk., Beyrut 1406 / 1986 » Özdemir, Mehmet, “Endülüs”, DİA, XI, TDV Yay., İst. 1995, 221-224 » -----------, “Endülüs’ün Yıkılış Süreci Üzerine Mülâhazalar”, Endülüs’ten İspanya’ya, TDV Yay.,
• Ank. 1996, 25-48 » -----------, Endülüs Müslümanları -İlim ve Kültür Tarihi-, I-III, TDV Yay., Ank. 1997 » -----------, “İspanya Tarihinde ‘Doğululaşma’ ve ‘Batılılaşma’ Tartışmaları -Tuleytula Örneği”,
• İslâmiyât, 7 / 3, (2004), 11-20 » Şeşen, Ramazan, Müslümanlarda Tarih-Coğrafya Yazıcılığı, İsar Vakfı Yay., İst. 1998 » Şeyban, Lütfi, Reconquista -Endülüs’te Müslüman-Hıristiyan İlişkileri-, İz Yay., İst. 2003 » Yıldız, Şevket, “Endülüs Yahudileri ve İslam Kültür ve Biliminin Avrupa’ya Geçişinde Oyna
• dıkları Rol”, İstem, VII / 13, (2009), 51-68.