HUDEYBİYE ANTLAŞMASI ÖZELİNDE HZ. ÖMER’İN KİŞİLİK TAHLİLİ DENEMESİ

Yıl 2010, Sayı: 15, 43 - 59, 01.12.2010

Mustafa Özkan

Öz

Hz. Ömer genelde sert mizaçlı, fevrî davranabilen, kendisinden korkulan ve aklı duygularına tâbi olan bir insan olarak tanıtılır. Parçacı bir yaklaşımı esas alan ve Hz. Ömer’i doğru yansıtmadığına inandığımız bu tasvirin oluşmasında da, onun Hz. Peygamber’i öldürmeye giderken Müslüman olan kız kardeşine fizikî şiddet uyguladığı, Hz. Muhammed’in ölümü karşısında kendisinden geçtiği ve Hudeybiye Antlaşması’na aşırı tepki gösterdiğine ilişkin haber ve benzeri rivâyetler etkili olmuştur. Makalemizde, Hz. Ömer’in gerçek kişiliğinin tespiti için şu sorunun cevabı aranacaktır: Hz. Ömer duruşuyla korku saçan, duygusal, her an ne yapacağı belli olmayan ve yanlış da olsa fikirlerinden taviz vermeyen biri mi; yoksa o, din ve toplumsal gerçeği iyi bilen, sağlıklı çözümler üretebilen, tenkitçi bir bakış açısını esas alan gerçekçi bir kişilik mi idi?

Anahtar Kelimeler

Ömer b. el-Hattâb, Kişilik, Hudeybiye, Ebû Bekir, Şûra

An Assay on Personality Analysis of Omar in Respect to Hudebia Agreement

Öz

Omar, generally known as strict natured, sometimes in hasty acts, fearsome, and his mind conrolled by his emotions. This decription, which is based on partial chracterization and does not reflecting real Omar in our believe, was born as the result of several messages and hearsays such as physically abusing his own sister who became Muslim before going to kill Mohammed, the death message of Mohammad and faint afterwards, and showed extreme reaction against to Hudebia Agreement. In this article, an answer will be sought for the question of: Was Omar spreading teror as his standing, emotional, unpredictable, and never compensate even if he was wrong, or was he a person who knew the religion and social reality very well, a solution finder, and a realist with a censorious point of view

Anahtar Kelimeler

Omar Ibn al-Hattab, Personality, Hudebia, Abu Bekr, Council

Kaynakça

• müş- İsmail Yiğit), İstanbul, 1985. » HİZMETLİ, Sabri, İslâm Tarihi, Ankara, 1995. » İBN ABDİRABBİH, Ahmed b. Muhammed (Ö. 327/939), el-İkdu’l- Ferîd, I-VII, Beyrut, 1965. » İBNÜ’L-CEVZÎ, Ebû’l-Ferec Cemalettin Abdurrahman b. Ali (Ö. 579/1200), el-Menâkıbu
• Emîra’l-Müminîn Ömer b. el-Hattâb, Kahire, 1997. » İBNÜ’L-ESÎR, İzzuddin Ebû’l-Hasan Ali b. Muhammed (Ö. 630/1232), el-Kâmil fi’t-Târih, I-IX, Mısır, 1348. » AHMET B. HANBEL (ö 241/855), Müsned, I-IV, Beyrut, thz. » İBN HİBBÂN, İbn Ahmed et-Temîmî el-Bustî (ö. 354/965), es-Sîretu’n-Nebeviyye ve
• Ahbâru’l-Hulefâ, Beyrut, 1987. » İBN HİŞÂM, Ebû Muhammed Abdülmelik (Ö. 218/833), es-Sîretu’n- Nebeviyye, I-IV Bey- rut,1936. » İBN İSHÂK, Muhammed (ö. 151/768) Sîre, (thk. M. Hamidullah), Konya, 1981. » İBN KESÎR, Ebû’l-Fidâ (Ö. 746/1345), el-Bidâye ve’n-Nihâye, I-XIV, Beyrut, 1978. » __________, Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azim, I-IV, Dımeşk, 1993. » İBNÜ’L-VERDÎ, Târîhu İbnü’l-Verdî (ö. 769/1348), I-II, 1285. » İBN KUTEYBE, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslîm (Ö. 276/889) (nisbet edilmektedir), el
• Cevher, (thk. M. M. Abdulhamid), I-IV, Mısır, 1964. » MEVDUDÎ, Ebu’l-A’lâ, Tefhîmu’l-Kur’ân, I-VII, (çev. M. Han Kayanî vd.), İstanbul, 1997. » MÜSLÎM, Ebû’l-Hüseyin el-Haccâc (ö. 261/875), Sahîh, I-III, İstanbul, 1992. » en-NEDVÎ, es-Sîretu’n-Nebeviyy, (çev. O. Keskioğlu), İstanbul, 1981. » ÖNKAL, Ahmet, Rasûlullah’ın İslâm’a Davet Metodu, Konya, thz. » er-RÂZÎ, Muhammed b. Hüseyin Fahruddin (ö. 606/1209), Tefsîr-i Kebîr, I-XXIII, (çev. Suat
• Yıldırım vd.), Ankara, 1991. » SAFVET, Ahmet Zeki, Cemheretü Hutabi’l-Arab, Mısır, 1962. » SARIÇAM, İbrahim, Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı, Ankara, 2004. » SUYÛTÎ, Celâleddin Abdurrahman b. Ebî Bekr (ö. 911/1505), Târîhu’l-Hulefâ, Mısır, 1952. » SÜHEYLÎ, (ö. 581/1185), er-Ravzu’l-Unuf, Mısır, 1914. » ŞAHİN, Davut, Hz. Ömer’in Kur’ân Anlayışı, (basılmamış doktora tezi), Ankara, 2009. » TABERÎ, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr (ö. 310/922), Târîhu’t-Taberî, I-XI, (thk. Muham
• med Ebû’l-Fadl İbrahim), Kahire, 1119. » ______, Taberi Tefsiri, I-VI, (çev. Mehmet Keskin), İstanbul, 1995. » VÂKIDÎ, Muhammed b. Ömer (ö. 207/822), Meğâzî, I-III, Beyrut, 1984. » YA’KÛBÎ, Ebû Ya’kûb b. Ca’fer b. Vehb (ö. 297/897), Târih, I-III, Necef, 1358. » YAZIR, M. Hamdi, Hak Dini Kur’ân Dili, I-IX, İstanbul, 1993. » ZEYDAN, Corci, İslâm Medeniyeti Târihi, I-IV, (çev. Z. Meğamiz), İstanbul,1972-1976.