İNCİLLERDE ve İSLAM TEFSİR GELENEĞİNDE YAHUDA İSKARYOT

Yıl 2010, Sayı: 16, 61 - 97, 01.12.2010

Fethi Ahmet Polat

Öz

Bu makale, mevcut İncillerden Matta, Markos, Luka ve Yuhanna İncili ile Barnaba, Aziz Thomas ve Yahuda İncillerini mukayeseli bir şekilde incelemek suretiyle Yahuda İskaryot hakkında Hıristiyan düşüncesinde varolan algıları değerlendirmekte ve bu konuda İslam tefsir kaynaklarındaki bilgileri tahlil etmektedir. Bu çerçevede, İsa’nın çarmıha gerilmesinin, bir havarinin ihaneti sebebiyle mi yoksa ilahi bir görevlendirmeye boyun eğen itaatkar bir havarinin misyonunu icra etmesiyle mi gerçekleştiğine dair kuşkulu sorular sormaktadır. Konu hakkında İslam tarihindeki pek çok rivayet ve anlatı, kanonik ve apokrif İncillerde zikredilen tarihi bilgilerle örtüşmektedir; şu kadar var ki Kuran’da Hz. İsa’nın çarmıha gerildiği iddiası tümüyle reddedilir ve çarmıha gerilenin, İsa’ya benzetilen bir başka şahıs olduğu vurgulanır; oysa eldeki kanonik ve apokrif İncillerde Yahuda İskaryot hem bir hain hem de bir kahraman olarak resmedilmektedir

Anahtar Kelimeler

Yahuda İskaryot, Kanonik İnciller, Apokrif İnciller, Tefsir, Çarmıh, İsa’nın Ref’i

Judas Iscariot in the Gospels and in the Islamic Tradition of Interpretation

Öz

This article attempts to clarify the question of the role of Judas in the gospels and to put forth the information about this issue by comparing the aforementioned gospels and their attempts to challenge the link between these data and the accounts of the crucifixion of Jesus Christ by the betrayal of an apostle, especially within the approaches to crucifixion in Islamic thought. Most of the existing narrations and explanations about the issue appear in the Canonical and Apocryphal Gospels and in the Holy Qur’an. Most of the reports that appear in the books of the interpretation of the Holy Qur’an are in harmony with canonical Gospels to a great extent. The differing point in these resources is the clear Qur’anic information concerning the fact that the person crucified was not Jesus Christ. On the other hand, it is doubtless that one should handle the passages that appear in the canonical and apocryphal Gospels regarding Judas Iscariot’s being either a betrayer or “a hero” with care

Anahtar Kelimeler

Judas Iscariot, Canonical Gospels, Apocryphal Gospels, Exegesis of the Holy Qur’an, Crucifixion, Raising of Jesus to God

Kaynakça

• Kaynaklar: Kaynaklar: Kaynaklar:
• » Abduh, Muhammed (1905)-Reşid Rıza, Muhammed (1935), Tefsîru’l-Menâr, I-XII, Dâru’l- Menâr, Kahire 1373-1380H.
• » Ahmed Emin (1886-1954), Duha’l-İslam, (I-II, el-Hey’e el-Mısriyye el-Âmme, Kahire 1997, 1998), (III, Mektebe en-Nahda), Kahire, ts.
• » ______, Fecru’l-İslam, Dâru’l-Kitâb el-Arabî, Beyrut, ts.
• » Allison, Dale C., “Jesus”, Encyclopedie of Religion (nşr. Lindsay Jones), I-XIV, Thomson and Gale, Washington 2005.
• » Aydın, Mahmut, “Yahuda İskaryot Bir Hain mi, Yoksa Bir Kahraman mı? Yahuda İncili Üzeri- ne Bir Yorum”, Milel ve Nihal, Yıl: 3, Sayı: 1-2, Haziran 2006.
• » Aygün, Abdurrahman, Barnaba İncili (nşr. Osman Cilacı), Tekin, Konya 1989.
• » Bammel, Ernst, “Judas Iscariot”, Encyclopaedia Britannica: a New Survery of Universal Knowledge (nşr. Warren E. Preece), I-XXIV, Encyclopaedia Britannica Inc., USA 1965.
• » Baybal, M. Sami, İbrahimi Dinlerde Mesih’in Dönüşü, Yediveren, Konya 2002.
• » el-Begavî, Ebû Muhammed Muhyissünne Hüseyin b. Mesud (516/1122), Meâlimu’t-Tenzîl (nşr. Muhammed Abdullah Nemr), I-VIII, Dâru't-Tayyibe, Riyad 1993.
• » el-Bikâî, Ebu’l-Hasan Burhanüddin İbrahim b. Ömer b. Hasan (885/1480), Nazmu’d-Dürer fî Tenâsübi’l-Âyât ve’s-Süver, I-XXII, Dâru’l-Kitâbi’l-İslâmî, Kahire 1976.
• » Borges, Jorge Luis (v. 1986), Collected Fictions (Andrew Hurley), Allan Lane, London 1998.
• » Bruce, F. F., New Testament History, a Galilee Book, New York 1980.
• » Cane, Anthony, the Place of Judas Iscariot in Christology, Ashgate Publishing, Surrey 2005.
• » Cheyne, T. K., “Judas Iscariot”, Encyclopaedia Biblica: a Critical Dictionary of the Literary Political and Religious Historyt the Archeology Geography and Natural History of the Bible (nşr. T. K. Cheyne - J. Sutherland Black), I-IV, the Macmillan Company, London
• » el-Furâtî ed-Deyruzzûrî, Abdulkadir Mollahîş el-Ğâzî (1978), Beyânu’l-Meânî, I-VI, Dâru’t- Terakkî, Şam 1382H.
• » Henkey, C. H., “Apocrypha”, New Catholic Encyclopedia (nşr. Berart L. Marthaler), I-XV, Thomson and Gale, Washington 2003.
• » Dante, Alighieri (1265-1321), İlahi Komedya (tr. Rekin Teksoy), Oğlak, İstanbul 2004.
• » ______, The First Canticle, Inferno, of the Divine Comedy of Dante Alighieri (Trans. Thomas William Parsons), Cambridge Press of John Wilson and Son, Boston 1867, pp. 212.
• » Dawkins, Richard, the God Delusion, Houghton Mifflin Harcourt, Boston-New York 2006.
• » Ebu Hayyân el-Endelüsî, Esîruddin Muhammed b.Yusuf el-Ceyyânî (745/1344), el-Bahru’l- Muhît, I-VIII, Matbaatu’s-Seâde, Mısır 1328H.
• » Ehrman, Bart D., the Lost Gospel of Judas Iscariot: A New Look at Betrayer and Betrayed, Oxford University Press, London 2006.
• » Flanagan, N. M., “Judas Iscaroit”, New Catholic Encyclopedia (nşr. Berart L. Marthaler), I- XV, Thomson and Gale, Washington 2003.
• » Macrae, G. W., “Passover, Feast of”, New Catholic Encyclopedia (nşr. Berart L. Marthaler), I- XV, Thomson and Gale, Washington 2003.
• » Harman, “İsa”, DİA, XXII, İstanbul 2000.
• » _______, Ömer Faruk, Metin, Muhteva ve Kaynak Açısından Barnaba İncili (Basılmamış), İstanbul 1994.
• » Gündüz, Şinasi, Pavlus: Hıristiyanlığın Mimarı, Ankara Okulu, Ankara 2001.
• » Harran, Marilyn J., “Suicide”, the Encyclopedie of Religion (nşr. Mircea Eliade), I-XV, Macmillan Publishing Company, New York – Collier Macmillan Publishing, London 1987.
• » Heat, Gordon L., Porter, Stanley E., the Lost Gospel of Judas: Separating Fact from Fiction, William B. Eerdmans Publishing, Wyoming 2007.
• » Hueter, John E., Matthew, Mark, Luke, John: Now Judas and His Redemption: (in Search of the Real Judas), Branden Books, 1983.
• » Huges, Thomas Patrick, Dictionary of Islam, Munshiram Manoharial Publishers, New Delhi 1995.
• » Humbert, A., “Docetism”, New Catholic Encyclopedia (nşr. Berart L. Marthaler), I-XV, Thomson and Gale, Washington 2003.
• » İbn Cüzeyy el-Kelbî, Muhammed b. Ahmed (741/1340), et-Teshîl li Ulûmi’t-Tenzîl, I-II, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1995.
• » İbn Ebî Şeybe, Ebu Bekr Abdullah b. Muhammed (235/849), el-Musannef (nşr. Muhammed Avvâme), I-XXVI, Dâru Kurtuba, Beyrut 2006.
• » İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ İsmail b. Ömer (774/1372), Tefsîru’l-Kur’âni’lAzîm (nşr. Sami b. Mu- hammed Selâme), I-VIII, Dâu’t-Tayyibe li’n-Neşr, Riyad 1999.
• » İbnü’l-Cevzî, Ebu’l-Ferec Cemalüddin Abdurrahman b. Ali (597/1201), Zâdü’l-Mesîr fî İlmi’t- Tefsîr, I-X, el-Mektebü’l-İslâmî, Beyrut 1987.
• » Jeremias, Joachim, New Testament Theology: the Proclamation of Jesus, Macmillan Publishing Company, New York 1988.
• » el-Kâdî el-Beydâvî, Nâsıruddîn Ebî Saîd Abdillah b. Ömer b. Muhammed eş-Şîrâzî (685/1286), Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl, I-II, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1988.
• » el-Kâsimî, Muhammed Cemalüddîn (1914), Mehâsinu’t-Te’vîl, Faysal İsa el-Bâbî el-Halebî, I- XVII, Kahire, ts.
• » el-Kurtubî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed el-Ensârî (671/1273), el-Câmi’ li Ahkâmi’l- Kur’ân, I-XVI, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut, ts.
• » Kerr, C. M., “Judas Iscariot”, International Standard Bible Encyclopedia (nşr. Orr, James), 1915.
• » Kierkegaard, Soren (1813-1855), Journals and Papers (nşr. ve tr. Howard V. Hong, Edna H. Hong), II. Volume, Indiana University Press, Bloomington 1970.
• » Krosney, Herbert, the Lost Gospel: the Quest for the Gospel of Judas Iscariot, National Geographic Society, 2007.
• » Kuzgun, Şaban (2000), Dört İncil Farklılıkları ve Çelişkileri, Ankara 1996.
• » Maclaren, John James,“Jesus Christ”, the International Standard Bible Encycloapedia (nşr. James Orr), I-IV, the Howard-Severance Company, Chicago 1915.
• » McDonald, William, Kutsal Kitap Yorumu (Yeni Antlaşma Serisi), I-III, Yeni Yaşam, İstanbul 2000.
• » el-Merâğî, Ahmed Mustafa (1952), Tefsîru’l-Merâğî, I-XXX, Mektebetü ve Matbaatu Mustafa el-Bâbî el-Halebî, Mısır 1963.
• » Mevdudî, Ebu’l-A’lâ (1979), Tefhîmu’l-Kur’ân (tr. Komisyon), I-VII, İstanbul 1995.
• » Mukâtil b. Süleyman (150/767), Tefsîru Mukâtil b. Süleyman (nşr. Abdullah Mahmud Şahhâte), Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, I-V, Beyrut 2002.
• » Murphy, R.E., “Canon, Biblical”, New Catholic Encyclopedia (nşr. Berart L. Marthaler), I-XV, Thomson and Gale, Washington 2003.
• » Müjde-İncil’in ABC Dizini, Yeni Yaşam Yayınları, İstanbul 1994.
• » en-Nesefî, Abdullah b. Ahmed b. Mahmud (710/1310), Medâriku’t-Tenzîl ve Hakâiku’t- Te’vîl, I-III, Dâru’l-Kalem, Beyrut 1989.
• » Neishtat, Mordkhai, “Qumran”, Encyclopaedia Judaica (ed. Fred Skolnik), I-XXII, Thomson and Gale, USA, ts.
• » Osman, Ahmed, Mahtûtâtu’l-Bahri’l-Meyyit, Dâru’ş-Şurûk, Kahire, ts.
• » Polat, Fethi Ahmet, “İnsan Hakları ve Özgürlükleri Bağlamında Kuran'da Dini Pluralizm”, Bakı Dövlet Universiteti İlahiyat Fakültesinin Elmi Mecmuesi, cilt: 1, sayı: 1, Baku 2004.
• » Rahmetullah Efendi (1306/1889), İzharu’l-Hakk Tercümesi (tr. Ömer Fehmi Efendi, Nüzhet Efendi), Sönmez, İstanbul 1972.
• » er-Râzî, Fahruddin Muhammed b. Ömer et-Temîmî (606/1209), Mefâtihu’l-Ğayb, I-XXXII, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 2000.
• » Rees, T, “Betray; Betrayer; Deliver (up)”, the International Standard Bible Encyclopedia: A-D (nşr. Geoffrey W. Bromiley), William B. Eerdmans Publishing, Wyoming 1995.
• » Reşid Rıza (1935), “Es’ile min Tunus”, Mecelletü’l-Menâr, XXVIII, Mısır 1927.
• » Rhodes, J. N., “Barnabas”, New Catholic Encyclopedia (nşr. Berart L. Marthaler), I-XV, Thomson and Gale, Washington 2003.
• » Robinson, James McConkey, the Secrets of Judas: the Story of the Misunderstood Disciple and His Lost Gospel, HarperCollins, New York 2007.
• » es-Sa’lebî, Ebu İshak Ahmed b. Muhammed b. İbrahim Nîsâbûrî (427/1035), el-Keşf ve’l- Beyân fî Tefsîri’l-Kur’ân (nşr. Seyyid Kesrevî Hasen), I-VI, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 2004.
• » Schirrmacher, Christine, “the Influence of Higher Bible Criticism on Muslim Apologetics in the Nineteenth Century”, Muslim Perceptions of Other Religions: a Historical Survey (nşr. Jcques Waardenburg), Oxford University Press, New York 1999.
• » es-Süyûtî, Celâlüddin (911/1505), ed-Dürru’l-Mensûr fi’t-Tefsîr bi’l-Me’sûr (nşr. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî), I-XVI, Merkezü Hecr li’l-Buhûs ve’d-Dirâsati’l-Arabiyye ve’l- İslâmiyye, Kahire 2003.
• » Şeltut, Mahmûd, “İsâ’nın Ref’i (tr. Ethem Ruhi Fığlalı)”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakülte- si Dergisi, Ankara 1978.
• » The Gospel of Judas (Trans. Rodolphe Kasser, Marvin Meyer, and Gregor Wurst in collaboration with Franchois Gaudard), 2006.
• » Thomas’ın İncili, İsa’nın Gerçek Sözleri (tr. Ergün Arıksal), Ruh ve Madde, İstanbul 1988.
• » et-Tabatabâî, es-Seyyid Muhammed Hüseyn (1981), el-Mîzân fî Tefsîri’l-Kur’ân, I-XXII, Müessesetü’l-A’lemî, Beyrut 1997.
• » et-Taberî, Ebû Cafer İbn Cerîr Muhammed b. Cerîr b. Yezîd (310/923), Câmiu’l-Beyân fî Te’vîli Âyi’l-Kur’ân, I-XXI, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, ts.
• » et-Tabersî, Ebî Ali el-Fadl b. el-Hasen (548/1153), Mecmau’l-Beyân fî Tefsîri’l-Kur’ân (nşr. Komisyon), I-X, Müessesetü’l-A’lemî, Beyrut 1995.
• » Twycross, Meg, “the Theatre”, the Bible and Culture (nşr. F.A. John Sawyer), Blackwell Publishing, Avusturalya 2005.
• » Ünal, Mehmet, “Tefsir Kaynaklarına Göre Hz. İsa’nın Ölümü, Ref’i ve Nüzûlü Meselesi”, İslâmiyât, cilt: III, sayı: 4, Ankara 2000.
• » Wright, A. G., “High Priest”, New Catholic Encyclopedia (nşr. Berart L. Marthaler), I-XV, Thomson and Gale, Washington 2003.
• » Yamauchi, E. M., “Apocryphal Gospels”, the International Standard Bible Encyclopedia: A-D (nşr. Geoffrey W. Bromiley), William B. Eerdmans Publishing, Wyoming 1995.
• » Yazıcı, İshak, “Kur’an’a Göre Hz. İsa’nın Ref’i ve İlgili âyetlerin Yorumlarının Tahlili”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 20-21, Samsun 2005.
• » ez-Zehebî, Muhammed Hüseyn (1977), et-Tefsîr ve’l-Müfessirûn, I-II, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l- Arabî, Beyrut 1976.
• » ez-Zehebî, Şemsüddin Muhammed b. Ahmed (748/1348), Mîzânu’l-İ’tidâl fî nakdi’r-Ricâl (nşr. Adil Ahmad Abdulmevcûd, Ali Muhammad Muavvid), I-VIII, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 1995.
• » ______, Siyeru A’lâmi’n-Nübelâ (Şuayb el-Arnavut başkanlığında bir heyet), I-XXXII, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut, ts.
• » ______, Tezkiratu’l-Huffâz (nşr. Zakeriyya Umeyrât), I-IV, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut
• » ez-Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Mahmud b. Ömer (538/1144), el-Keşşâf an Hakâiki Ğavâmidı’t- Tenzîl ve Uyûni’l-Ekâvîl fî Vucûhi’t-Te’vîl (nşr. Adil Ahmed Abdülmevcûd, Ali Muhammed Muavvıd), I-VI, Mektebetu’l-Ubeykân, Riyad 1999.
• » http://scholar.google.com.tr/scholar?q=The+Passion+of+the+Christ+(2004)&hl=tr&um=1 &ie=UTF-8&oi=scholart (06.02.2009)
• » http://www.abcnews.go.com/Primetime/story?id=1810169&page=1 (10.02.2009)
• » http://www.aprildeconick.com/gospelofjudas.html (10.02.2009)
• » http://www.aprildeconick.com/gospelofjudas.html (10.02.2009)
• » http://www.nytimes.com/2007/12/01/opinion/01deconink.html?ex=1354251600&en= 91c478a2d5fb0116&ei=5124&partner=permalink&exprod=permalink (10.02.2009).
• » http://www.jeffreyarcher.co.uk/gospel.htm (09.01.2009)
• » http://www.judasischariot.com/ (10.02.2009)
• » http://www.nytimes.com/2006/04/06/science/06cnd- judas.html?incamp=article_popular (10.02.2009)
• » http://www9.nationalgeographic.com/lostgospel/ (10.02.2009).