VAKIF KÜLTÜRÜNÜN KUR’ÂN’DAKİ REFERANSLARI

Yıl 2010, Sayı: 16, 143 - 160, 01.12.2010

Mustafa Şentürk

Öz

Vakıf kültürü İslâm medeniyet tarihinde çok önemli bir yer teşkil etmektedir. Bu kültür halen canlılığını sürdürmektedir. Hal böyle olunca gerek ülkemizde ve gerekse İslâm dünyasında konuyla ilgili çok sayıda eser ve makale kaleme alınmıştır. Ancak ilgili eserlerde vakıf konusunun Kur’ân dayanakları üzerinde ayrıntılı olarak durulmamış ve sadece birkaç âyete atıfla yetinilmiştir. Ayrıca bize göre bu referanslarla vakıf olgusu arasındaki ilişki yeterince açıklığa kavuşturulmamıştır. Çalışmamız bu konudaki boşluğu doldurma yönünde atılmış bir adımdır

Anahtar Kelimeler

Kur’ân, Vakıf, İyilik, Yardımlaşma, Hayır

The References of the Culture of Waqf in the Qur’an

Öz

The culture of the waqf constitutes a very important place in the history of Islamic civilization. This culture still maintains its popularity, today. Therefore, many books and articles have been written on this topic in our country and Muslim world. Even though there is only a few Qur’anic verses are referred in these works, the references in the Qur’an about the waqf haven’t been structinized in detail. Additionally, according to us, the relationship between the waqf and the Qur’anic references haven’t been clarified sufficiently. Our study might be considered as a step to fill this gap in this issue

Anahtar Kelimeler

Qur’an, Waqf, Kindness, Cooperation, Charity

Kaynakça

• Kaynaklar: Kaynaklar: Kaynaklar: » Ağırkaya, Güven; “Kur’ân-ı Kerim’de Birr”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara
• Ünv. SBE, İstanbul, 2009. » Akgündüz, Ahmed; İslâm Hukukunda Ve Osmanlı Tatbikatında Vakıf Müessesi, OSAV Yay.,
• İstanbul, 1996. » Âlûsî, Ebu’l-Fadl Şihâbüddîn Mahmud (1270/1854); İrşâdü Akli’s-Selîm ilâ Mezâya’l-Kerîm,
• Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut, trs.. » Apaydın, H. Yunus; “Karz”, DİA, İstanbul, 2001. » Atar, Fahrettin; Fıkıh Usûlü, İFAV, İstanbul, 1992. » Aydın, M. Akif; Hamidullah, Muhammed; “Köle”, DİA, Ankara, 2002. » Aydın, Vahdettin; “Türk Yönetim Tarihi Açısından Vakıf Sistemi Ve Eğitim Yönetimine Katkı
• sı”, SDÜ İkt. Ve İd. Bil. Fak. Der., 2003, c.8, sayı: 1. » Baran, Şafak; “Felsefenin Gözüyle Kur’an’da Kölelik Ve Câriyelik” (Basılmamış Doktora Te
• zi), Konya, 2006. » Bardakoğlu, Ali; “Fek”, DİA, İstanbul, 1995. » Berkî, Ali Himmet; “İslâm’da Vakıf Sahîh Ve Gayr-i Sahîh Nev’ileri”, Ankara Ünv. İlâhiyat Fak.
• Der., c. VI, sayı: 1. » Bilmen, Ömer Nasûhî; Hukûk-ı İslâmiyye Ve Istılâhâtı Fıkhıyye Kâmûsu, İst. Ünv. Yay., İstan- bul, 1951. » Buhârî, Muhammed b. İsmâîl (256/869-70); el-Câmiu’s-Sahîh, Çağrı Yay., İstanbul, 1992. » Cessâs, Ahmed b. Ali Ebû Bekr er-Râzî (370/980); Ahkâmü’l-Kur’ân, (Thk. Abdüsselâm Mu
• DU1FwiC/.html (09.06.2010) » Hüseyin, Ahmed Ferac; “Ahkâmü’l-Vakf”, el-Vasâyâ ve’l-Evkâf ve’l-Mevârîs fî’ş-Şerîati’l
• İslâmiyye, (Haz. Abdülvedûd Muhammed Serîtî), Dâru’n-Nehdâti’l-Arabiyye, Beyrut, 1992. » İbn Âşûr, Muhammed Tâhir; et-Tahrîr ve’t-Tenvîr, ed-Dirâsetü’t-Tûnusiyye, Tunus, 1984. » İbn Atıyye, Ebû Muhammed Abdülhak el-Endelüsî (541/1147); el-Muharraru’l-Vecîz fî Tefsîri
• Kitâbi’l-Azîz, (Thk. Abdüsselâm Abdüşşâfî), Dâru'l-Kütübi'l-lmiyye, Beyrut, 2001. » İbn Hanbel, Ahmed (241/855); el-Müsned, Çağrı Yay., İstanbul, 1992. » İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezîd (273/887); es-Sünen, Çağrı Yay., İstanbul, 1992. » İbn Sa’d, Ebû Abdullah Muhammed (230/844); et-Tabakâtü’l-Kübrâ, (Thk. İhsan Abbas),
• Dâru Sâdır, Beyrut, 1968. » İbnü’l-Arabî, Ebû Bekr Muhammed b. Abdullah (543/1148); Ahkâmü’l-Kur’ân, (Thk. Ali Mu
• hammed el-Becâvî), Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut, 1. Bsk.. » İzutsu, Toshihiko; Kur’an’da Dinî ve Ahlâkî Kavramlar, Pınar Yay., İstanbul, 1997. » Kahf, Monzer; http://www.iefpedia.com/english/wp-content/uploads/2009/11/Waqf-A
• Fak. Der. 2007-2008. » Kozak, İbrahim Erol; Bir Sosyal Siyaset Müessesi Olarak Vakıf, Akabe Yay., İstanbul, 1985, s. 47-60. » Köprülü, M. Fuad; İslâm Ve Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları Ve Vakıf Müessesi, Ötüken Yay.,
• İstanbul, 1983. » Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed (671/1272); el-Câmi’ li Ahkâmi’l-Kur’ân, (Thk.
• Hişâm Semîr el-Buhârî), Dâru ilmi’l-Kütüb, Riyad, 2003. » Müslim, Ebu'l-Hüseyin el-Haccâc (261/847); el-Câmiu’s-Sahîh, Çağrı Yay, İstanbul, 1992. » Nîsâbûrî, Ebû Bekr Muhammed b. İbrâhîm İbnü’l-Münzir (318/930); Tefsîru’l-Kur’ân, (Thk.
• ası, İstanbul, 1978. » Sümertaş, Burhan; “Kur’ân-ı Kerîm’de Sıdk Kavramı”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), DEÜ
• SBE, İzmir, 2009. » Şeker, Mehmet, İslâm’da Sosyal Dayanışma Müesseseleri, DİB Yay., Ankara, 1987. » Şenel, Şennur; Tuyan, Zehra; “1926-1967 Yılları Arasında Türkiye Cumhuriyeti’nde Kurulan
• Tesisler (Vakıflar)”, Akademik Bakış, c. 3, s. 5, Kış 2009. » Şeybânî, Ebû Bekr Ahmed b. Ömer; Ahkâmü’l-Evkâf, Mısır, 1904. » Taberî, Muhammed İbn Cerîr (310/922); el-Câmiu’l-Beyân an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân, Thk. Ab
• dullah b. Abdülmuhsin et-Türkî, Merkezü’l-Buhûsi ve’d-Dirâsâti’l-Arabiyye ve’l-İslâmiyye, Kahire, 2003. » Tekiner, Aziz; “Kur’ân’da İnfak” (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Ünv. SBE,
• İstanbul, 2006. » Toksarı, Ali; “Birr”, DİA, İstanbul, 1992. » Urfalıoğlu, Nur; “Sebil”, DİA, İstanbul, 2009. » Yalawae, Asming; Tahir, Izah Mohd; http://www.capabilityapproach.com/pubs/Asming%20
• Yalawae,%20and%20Izah%20TahirWaqfAsmeng.pdf (03.06.2010). » Yediyıldız, Bahaeddin; “İslâm’da Vakıf”, Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Tarihi, Çağ Yay.,
• İstanbul, 1989. » ________; “Vakıf”, MEB İslâm Ans., MEB Yay., İstanbul, trs.. » Yüksel, Ahmet Turan; “Türk-İslâm Medeniyeti’nde Vakıfların Yeri Ve Önemi”, Selçuk Ünv.
• İlahiyat Fak. Der., Sayı: 13, 2002. » Zemahşerî, Mahmûd b. Ömer (538/1143); el-Keşşâf an Hakâikı’t-Te’vîl…, (Thk. Âdil Ahmed
• Abdülmecîd, vd.), Mektebetü’l-Ubeykân, Riyad, 1998. » Zuhaylî, Vehbe; et-Tefsîru’l-Münîr fî’l-Akîde ve’ş-Şerîa, ve’l-Menhec, Dâru’l-Fikri’l-Muâsır, Beyrut, 1997. » ________; İslâm Fıkhı Ansiklopedisi, (Çev. Ahmet Efe, vd.), Risale Yay., İstanbul, 1992.