TÜRK KASİDESİNİN MENŞEİ OLARAK MUALLAKALAR ÖZELİNDE ARAP CAHİLİYE DÖNEMİ KASİDE ÖZELLİKLERİ

Yıl 2011, Sayı: 17, 209 - 240, 01.12.2011

Ayhan Erdoğan

Öz

Bir nazım biçimi olan kaside Türk Edebiyatından çok önce Arap Edebiyatında vardı. Şekil ve içerik olarak bakıldığında Türk Kasidesinin menşeinin Arap Kasidesi olduğu tespit edilir. Bu çalışmada muhtasar olarak Türk Kasidesi, daha ayrıntılı bir şekilde de Arap Kasidesinin şekil ve muhteva yönünden özellikleri ortaya konulmuştur. Arap Kasidesinin özellikleri incelenirken Muallaka olarak bilinen sınırlı sayıdaki kasideler örnek alınmıştır. Bu çerçevede yapmış olduğumuz İmru'u'l-Kays'a ait muallaka çevirisinde, genelde Arap şiir dili, özelde de Muallaka dili ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca muallakalardaki beyitlerde yer alan temalar ve bu temaların işlendiği beyitler gösterilmiştir

Anahtar Kelimeler

Kaside, Muallaka, Arap Şiir Dili

The Characteristics of Pre-Islamic Arabic Qasīdas in the Case of the Mu'allaqāt As the Origin of Turkish Qasīdas

Öz

As a poetic genre, qasīdah had been in Arabic literature long before its existence in Turkish literature. On the basis of the latter's form and contents, the scholars of classic Turkish literature have established that the Turkish qasidah derived from the Arabic qasīdah. The purpose of this article is to expose the characteristics of the Turkish qasīdah in general terms and those of the Arabic qasīdah in detail on the basis of their respective forms and contents. In examining the characteristics of the Arabic qasīdah, I have taken the Mu'allaqāt as sample text. In my Turkish translation of the Mu'allaqah by Imr al-Qais, I have tried to elucidate the characteristics of Arabic poetry in general and of the Mu'allaqāt in particular. In addition, I pointed out the themes of the Mu'allaqāt and showed their places in the lines

Anahtar Kelimeler

Qasīdah, Mu'allaqāt, Arabic poetical language

Kaynakça

• Kaynaklar Kaynaklar Kaynaklar » Ahmed eş-Şenkitî, Şerhu’l-Mu’allakâti’l-Aşr, Dâru’l-Endelus, Beyrut, tarihsiz. » Ahmed Hasen ez-Zeyyat, Tarihu’l-Edebi’l-Arabi, Daru’l-Marife, 3. baskı, Beyrut, 1996. » el-Cahiz, el-Beyan ve’t-Tebyin. Thk. Abdusselam Muhammed Harun, Mektebetu’l-Hancî, 7.
• baskı, Kahire 1998. » Brockelmann, Carl, Tarihu’l-Edebi’l-Arabi, trc. Abdulhalim en-Neccar, Daru’l-Mearif, 4. baskı,
• Mısır, tarihsiz. » Çavuşoğlu, Mehmed, “Kaside”, TDK Türk Şiiri Özel Sayısı, sayı 415, 416, 417/Temmuz,
• Ağustos, Eylül 1986, s. 19. » Ebu Bekr Muhammed b. el-Kasım el-Enbari, Şerhu’l-Kasaidi’s-Seb’i’t-Tivali’l-Cahiliyyat (Mu
• hakkik Abdusselam Muhammed Harun’un yazdığı mukaddimesi), Thk. Abdusselam Mu
• hammed Harun, Daru’l-Mearif, 5. baskı, Mısır, tarihsiz. » Ebu Zeyd Muhammed b. el-Hattab el-Kureşî, Cemheretu Eş’ari’l-Arab, Thk: Muhammed Ali
• el-Haşimi, 2. baskı, Daru’l-Kalem, Şam 1986/1406. » Elmalı, Hüseyin, “Kaside”, DİA, İstanbul, 2001, XXIV, 562. » F. Krenkow, “Kaside”, İA, İstanbul 1993, VI, 388. » Feyruzabadi, el-Kamusu’l-Muhit, Beyrut, 1986. » Haşim Salih Menna’, Fi’l-Edebi’l-Cahili, Daru’l-Menar, 1. baskı, Dubey, 1996. » el-Huseyn b. Ahmed ez-Zevzeni, Şerhu’l-Muallakati’s-Seb’, Thk. Muhammed Muhyiddin Ab
• dulhamid, Beyrut, tarihsiz. » İbn Reşik el-Kayravani, el-Umde fi Mahasini’ş-Şi’ir ve Adabihi ve Nakdihi, thk. Muhammed
• Muhyiddin Abdulhamid, Daru’l-Beyda, tarihsiz. » İbrahim Enis ve diğerleri, el-Mu’cemu’l-Vasit, 2. baskı, Kahire, 1972. » Muhammed b. Sellam el-Cumahi, Tabakat Fuhuli’ş-Şuara, Kahire, tarihsiz. » Pala, İskender, “Kaside-Türk Edebiyatı”, DİA, İstanbul, 2001, XXIV, 564.