ŞAKKI SADR HADİSESİNE DAİR RİVAYETLERİN KRİTİĞİ

Yıl 2013, Sayı: 21, 11 - 38, 01.12.2013

İsrafil Balcı

Öz

Hz. Peygamber‘in göğsünün yarılıp kalbinin çıkarılarak temizlendiği anlamında kullanılan şakkı sadr hadisesi, onun peygamberlik öncesi hayatına dair anlatılan en önemli olaylar arasında gösterilir. Kimi yorumlarda bu olay onun ileride peygamber olacağının delili olarak sunulur ve bu anlamda mucizelerinden birisi olarak nitelenir. Kaynaklarda bu hadisenin dört ayrı zamanda meydana geldiğine ilişkin rivayetler bulunmaktadır. Ancak klasik âlimlerin çoğu bu olayın iki kez yaşandığını ve maddi olarak gerçekleştiğini kabul ederler. Bazı yorumlarda ise bu hadisenin ruhani olarak yaşandığından söz edilmiş ve rivayetlerdeki kimi çelişkilere yer verilmiştir. Her ne kadar farklı görüşler dile getirilip kimi haklı eleştiriler yapılmışsa da, rivayetlerin tamamı dikkate alınmadığı için yapılan yorumlar eksik kalmıştır. Bu makale şakkı sadr hadisesiyle ilgili en erken döneme ait rivayetleri ve bu rivayetlerin muhtevalarını ele alarak böyle bir olayın gerçekleşipgerçekleşmediğini, bu hadisenin risaletin bir parçası olup olamayacağını ve Kur‘ân‘a göre konumunu irdeleyip bu hususları aydınlatmayı hedeflemektedir

Anahtar Kelimeler

Hz. Muhammed, göğüs yarılması, şakkı sadr, şerhi sadr, peygamberlik öncesi

The Critiques of Narrations Concerning the Event of Şakkı Sadr

Öz

The event of şakkı sadr which means that the Prophet Muhammad‘s chest was cut and his heart was taken from it and then was cleaned shown as the most important events about his prior to life of prophethood. In some interpretations, this event was accepted as a proof that he would be a prophet in the future and in this respect it was described as one of the miracles. There are some narrations in the classical Islamic sources that this event occurred in four different times. However, while most of the classical Muslim scholars accept that this event occurred just two times and it became physically, the other narrations claim that this event happened as spiritually and there are some contradictions in those narratives. Although there are different views and there are some right critiques done about this matter, since all of the narrations are not taken into consideration, the interpretations are still lack. This article examines whether this event happened or not, whether it is a part of prophethood or not by examining the earliest sources and their contents in relation to the event of şakkı sadr. In addition, it aims at clarifying this event in the light of the Quranic verses

Anahtar Kelimeler

The Prophet Mohammad, split of chest, şakkı sadr, şerhi sadr, prior to prophet hood

Kaynakça

• » Abdurrezzâk, Tefsîru‟l-Kur‟âni‟l-âzîm, thk. A. Emîn Kal‘âcî, Beyrut 1991.
• » Abdurrezzâk, el-Musannef, nşr. Habîburrahmân el-Azâmî, Beyrut 1970.
• » Ahatlı, Erdinç, „Şakkı sadr‟, DİA, XXXVIII, İstanbul 2010.
• » Avcı, Casim, Muhammedü‘l-Emîn; Hz. Muhammed‘in Peygamberlik Öncesi Hayatı, hayyki- tap, İstanbul 2008.
• » Aydar, Hidayet, ‗Hz. Muhammed‘in Bazı Rüyaları ve Yaptığı Rüya Yorumlarından Örnekler‘, EKEV Akademi Dergisi, (yıl: 9, sayı: 25 Güz-2005).
• » Aydemir, Abdullah, Tefsirde İsrailiyyat, Beyan Yay., İstanbul 1992.
• » Azimli, Mehmet, Siyeri Farklı Okumak; Mekke Yılları, Ankara Okulu, Ankara 2008.
• » Balcı, İsrafil, İsrâ ve Mi‟râc Gerçeği, Ankara Okulu yay., Ankara 2012.
• » el-Beğâvî, Tefsîru‟l-Beğavî; Me‟alimu‟t-tenzîl, thk. M. Abdullah ve diğl., Dâru Taybe, Riyad h. 1411.
• » el-Bezzâr, Müsnedü‟l-Bezzâr, thk. Mahfûzurrahmân Zenullah, el-Mektebetu‘l-ulûm ve‘l- hikem, Medine 1992.
• » el-Buhârî, es-Sahîh, İstanbul 1992.
• » Certel, Hüseyin, ‗Hz. Peygamber‘in Risalet Görevine Hazırlanması Çocukluk ve Gençlik Dö- nemi Yaşantıları‘, EKEV Akademi Dergisi, (yıl: 8, sayı: 19, Bahar 2004).
• » ed-Dârimî, es-Sünen, İstanbul 1992.
• » Ebû Dâvûd, es-Sünen, İstanbul 1992.
• » Efendioğlu, Mehmet, ‗Müdrec‘, DİA, XXXI, İstanbul 2006.
• » Elmalılı, M. Hamdi Yazır, Hak Dini Kur‟an Dili, sad., İsmail Karaçam ve diğl., Feza Gazeteci- lik A. Ş., İstanbul, t.y.
• » Erul, Bünyamin, ‗Hz. Muhammed‘in Risalet Öncesi hayatına Farklı Bir Yaklaşım‘, Diyanet İlmi Dergi; Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.s) Özel Sayı, Ankara 2003.
• » el-Fâkihî, Ebû Abdillah Muhammed b. İshâk el-Abbâs, Ahbâru Mekke fî kadîmi‟d-dehr ve hadîsih, thk. Abdulmelik Abdullah Dehîş, Beyrut 1414.
• » Gatalar, Zerdüşt‘ün Öz Şiiri, Avestanın Manzum, Lirik Parçaları, çev. Ali Nihad Tarlan. Suhûlet Matbaası, İstanbul 1935.
• » Güzel, Yüksel, Şakku‟s-Sadr Rivayetinin Tahlili (Hz. Peygamber‟in Göğsünün Yarılması), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Ankara 2007.
• » Hamidullah, Muhammed, İslâm Peygamberi, çev. Salih Tuğ, İrfan Yayınları, İstanbul 1993.
• » Heysemî, Mecmuu‟z-zevâid ve menbau‟l-fevâid, thk. Abdullah Muhammed ed-Dervîş, Dâru‘l-fikr, 1994.
• » İbn Abdilberr, el-İstî‟âb fî ma‟rifeti‟l-ashâb, nşr. Ali Muhammed Becavî, Kahire, t.y.
• » İbn Dihye el-Kelbî, el-İbtihâc fî ehâdîsi'l-mi‟râc, thk. Rifat Fevzi Abdülmüttalib, Mektebetü'l- Hanci, Kahire 1996/1417.
• » İbn Ebî Şeybe, el-Musannef li İbn Ebî Şeybe, thk., Muhammed Avvâme, Müessesetu Ulûmu‘l-Kur‘ân, Beyrut 2006/1426.
• » İbn Hacer el- Askalânî, (852/1449), Fethu‟l-bârî bi şerhi sahîhi‟l-Buhârî, Dâru‘l-ma‘rife, Bey- rut 1379.
• » İbn Hanbel, Müsned, thk. Şuayb Arnaûd ve diğl., Müessesetu risale, 1999.
• » İbn Hişâm, es-Sîretü‟n-nebeviyye, thk. Mustafa Sakkâ ve diğl.. Beyrût, t.y.
• » İbn İshâk, Sîretu İbn İshâk, thk. Muhammed Hamidullah, Konya 1981/1401.
• » İbn Kesîr, el-Bidâye ve‟n-nihâye, thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî, 1. Baskı 1997.
• » İbn Kesîr, Tefsîru‟l-Kur‟âni‟l-azîm, thk. Sâmî b. Muhammed Sellâme, Dâru Taybe, 1999. İbn Kesîr, Hadislerle Kur‟an-ı Kerîm Tefsîri, çev. Bekir Karlığa-Bedrettin Çetiner, Çağrı y.y., İs- tanbul 1991.
• » Moğlatay b. Kılıc b. Abdillah el-Bekcerî el-Mısrî (762h), es-Zehru‟l-Bâsim fî Siyeri Ebî‟l- Kâsım, thk. Ahsen Ahmed Abduşşekûr, Dâru‘s-selâm, Kahire 2012/1433.
• » Muhammed Gazalî, Fıkhu‟s-sîre; Resulullah‟ın Hayatı, Risale, İstanbul 2008.
• » Müslim, es-Sahîh, İstanbul 1992.
• » Özdemir, Mehmet, ‗Peygamberlik Öncesinde Bir İnsan Olarak Muhammed b. Abdillah‘, Ca- hiliye Toplumundan Günümüze Hz. Muhammed, (Sempozyum, Tebliğ ve Müzakereler, 13-15 Nisan 2007, Konya), Fecr Yayınevi, Ankara 2007.
• » Sarıçam, İbrahim, Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı, Ankara 2003.
• » Sarmış, İbrahim, Hz. Muhammed‟i Doğru Anlamak, Düşün Yayıncılık, İstanbul 2009.
• » es-Suyûtî, Celâleddin, ed-Dürru‟l-mensûr fî tefsîri‟l-me‟sûr, thk. Abdullah b. Abdulmuhsin, Kahire 2003.
• » es-Suyûtî, Celâleddin, el-İsra' ve'l-mi‟râc, thk. Muhammed Abdülhakim Kâdî, Dârü'l-Hadis, Kahire 1989.
• » Şulul, Kasım, Hz. Peygamber Devri Kronolojisi, İnsan Yayınları, İstanbul 2008.
• » et-Taberî, Târîhu‘l-ümem ve‘l-mülûk, Beyrut, t.y.
• » et-Tatlı, Bekir, Âyet ve Hadiselerde İsrâ ve Mi‟râc Olayı, Çukurova Üniv. Basımevi, Adana 2008.
• » Tayâlisî, Süleyman b. Dâvud el-Cârud, Müsnedü Ebî Dâvud et-Tayâlisî, thk. Muhammed b. Abdulmuhsin, Hicruttıbae ve‘n-neşr, Birinci baskı, Basım yeri yok 1419/1999.
• » Yaşaroğlu, Kâmil, ―İnşirâh Sûresi‖, DİA, XXII, İstanbul 2000.
• » Yücel, Ahmet, Hadis Usulü, İfav, İstanbul 2012.