TARİHTE İSLAM DÜNYASINI HEDEF ALAN VİKİNG SALDIRILARI

Yıl 2015, Sayı: 25, 111 - 124, 01.12.2016

Ali Dadan

Öz

Vikingler Ortaçağ tarihinde büyük bir rol oynamışlardır. VIII. yüzyılın sonlarında anavatanları İskandinavya’dan çıkan Vikingler tüm Avrupa’yı yağmalamaya ve yakıp yıkmaya başladılar. Vikinglerin yağma ve istilalarına İslam dünyası da maruz kalmıştır. Bu nedenle Endülüs üzerine Vikinglerin bir takım istila hareketlerinde bulundukları görmekteyiz. Nitekim Vikinglerin İslam dünyasına beş kez saldırı düzenlediklerini tespit edebildik. Bunların dört seferi Endülüs üzerine bir seferi Hazar Denizi ve çevresine yapılmıştır. İslam Tarih kaynaklarında Vikingler için Mecûs ve Rûs ifadelerinin kullanıldığını görmekteyiz. İki farklı kullanılışın sebebi Normanlar ile Varegler’i birbirinden ayırmak olmalıdır. Normanlar söz konusu edilirken Mecûs kullanılırken, Varegler’den bahsedilirken Rûs kullanıldığını görürüz. Bu makalede Vikinglerin İslam dünyasına düzenlemiş olduğu beş saldırının üzerinde durularak ayrıntılarla bahsedilecektir

Anahtar Kelimeler

Viking Çağı, Vikingler, Norman, Varyeg, Endülüs

The Viking Attacks on Islamic Lands in History

Öz

The Vikings have played a major role in the history of the middle Ages. At the end of the 8th century the Vikings left their homeland Scandinavia and began to plunder and devastate the whole Europe. The Vikings pillage and invasion has also reached the Islamic world. We see a number of invasion attempts by Vikings on Andalusia. We were able to identify five attacks on the Islamic world organized by the Vikings. Four of them were on the Andalusian lands and one was took place around the Caspian Sea. We see that the expression used for the Vikings in Islamic History sources are “majus” and “rus”. The reason for the use of two different words must be the aim to distinguish between the Normans and Varangians. We see that “majus” is used when referring to Normans and “rus” is used when referring to Varangians. This article will deal with the five attacks of the Vikings on the Islamic world and will analyze them in detail

Anahtar Kelimeler

Viking Age, Vikings, Norman, Varangian, Andalus

Kaynakça

• » Abdülvahid Zennun Taha, Halil İbrahim Samerrai, Natık Salih Matlub, Tarihü’l-Arab ve Hada- retuhum fi’l-Endelüs, Beyrut, 2000
• » Allen, Maver, The Vikings, Cambridge, 1913.
• » Androshchuk, Fjodor, “Vikingler Doğuda”, Viking Dünyası, ed. Stefan Brink-Neil Price, çev. Ebru Kılıç, İstanbul, 2015, s. 653-684.
• » Bauduin, P., Vikingler, çev. İsmail Yergüz, İstanbul, 2004.
• » Bekrî, Ebû Ubeyd Abdullah b. Abdülaziz el-Endelüsî (ö. 487/1094), el-Mesâlik ve’l-Memâlik, thk. Cemal Talebe, Beyrut, 2003
• » Brink, Stefan, “Vikingler Kimdi?”, Viking Dünyası, ed. Stefan Brink-Neil Price, çev. Ebru Kılıç, İstanbul, 2015, s. 16-20.
• » Ebu’l-Fidâ’, İmâdüddîn İsmail b. Ali (ö. 732/1331) Muhtasaru Ahbâri’l-Beşer, Kahire, tsz.
• » Egil, Meikkelsen, “Vikingler ve İslam”, Viking Dünyası, ed. Stefan Brink-Neil Price, çev. Ebru Kılıç, İstanbul, 2015, s. 685-693.
• » Himyerî, Muhammed b. Abdülmü’min (ö.727/1327), er-Ravdu’l-Mi’târ fî Haberi’l-Aktâr, thk. İhsan Abbas, Beyrut, 1984.
• » Holman, Katherine, The A to Z of the Vikings, Polymouth, 2009.
• » İbn Fadlan, Ahmed b. Fadlan (ö. 310/922), İbn Fadlan Seyahatnamesi, çev. Ramazan Şe- şen, İstanbul, 2010.
• » İbn Haldûn, Abdurrahmân b. Muhammed (ö. 808/1406), Kitâbü’l-İber ve Dîvânu’l-Mübtedei ve’l-Haber fî Eyyâmi’l-Arabi ve ‘l-Acemi ve ‘l-Berber ve Men Âsârahum min Zevi’s-Sultâni’l- Ekber, Beyrut, 2010
• » İbn İzârî, Kitâbu’l-Beyâni'1-Muğrib fi Ahbâri Endelüs ve’l-Mağrib, thk. G.S.Colin-I. Lewi Pro- vençal, Beyrut, 1983, II/96
• » İbn Kesîr, Ebû’l-Fidâ’ İsmail b. Ömer ed-Dımeşkî (ö. 774/1372), el-Bidâye ve’n-Nihâye, Bey- rut. 2010, XI/247.
• » İbn Saîd el-Mağribî, el-Muğrib fî Hule’l-Mağrib, thk. Şevki Dayf, Kahire, 1955.
• » İbnü’l-Esîr, Ali b. Muhammed b. Muhammed el-Cezerî (ö.630/1232), el-Kâmil fi’t-Târîh, thk. Halil Memun Şiyhâ, Beyrut, 2007.
• » İbnü’l-Kûtiyye, Ebûbekr Muhammed b. Ömer e-Kurtubî (ö. 367/977), Târîhu İftitâhi’l- Endelüs, thk. Abdullah Enis et-Tabba’- Ömer Faruk et-Tabba’, Beyrut, 1994.
• » İbnü’l-Verdî, Ebû Hafs Zeynüddin Ömer b. Muzaffer, el-Kindî (ö. 749/1348), Târîh, Beyrut, 1996.
• » Karagöz, Selim, Vikingler ve Viking İstila Çağı (M.S. 793-1066), Yüksek Lisans tezi, Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014
• » Makkarî, Ebu'l-Abbas Şahabüddin Ahmed b. Muhammed (ö. 1041/1632), Nefhu’t-Tîb min Ğusni’l-Endelüsi’r-Ratîb, thk. İhsan Abbas,Beyrut, 1997.
• » Merrakeşî, el-İstibsâr fî Acâibü’l-Emsâr, Bağdat, 1986.
• » Mes’ûdî, Ebü’l-Hasan Ali b. Hüseyin (ö. 346/957), Murûcu’z-Zeheb ve Me’âdinü’l-Cevher, Beyrut, 2008
• » Montgomery, J.E., “Arapça Kaynaklarda Vikingler”, Viking Dünyası, ed. Stefan Brink-Neil Pri- ce, çev. Ebru Kılıç, İstanbul, 2015, s. 694-707.
• » Nüveyrî, Şihâbüddîn Ahmed b. Abdülvehhâb (ö. 733/1332), Nihâyetü’l-Ereb fî Funûni’l- Edeb, Kahire, 2003, XXIII/383
• » Price, Neil, “İspanya, Kuzey Afrika ve Akdeniz’de Vikingler”, Viking Dünyası, ed. Stefan Brink-Neil Price, çev. Ebru Kılıç, İstanbul, 2015, s. 584-594.
• » Rick Chartrand, Mark Harrison, Keith Durham, Ian Heath, The Vikings: Voyagers of Disco- very and Plunder, Oxford, 2006.
• » S. Muhammed İmamüddin, Endülüs Siyasi Tarihi, çev. Yusuf Yazar, Ankara, 1990
• » Shepard, Jonathan, “Viking Rus ve Bizans”, Viking Dünyası, ed. Stefan Brink-Neil Price, çev. Ebru Kılıç, İstanbul, 2015, s. 626-652.
• » Simpson, J. Everyday Life in the Viking Age, New York, 1967.
• » Ya’kûbî, Ahmet b. İshak b. Ca’fer b. Vehb (ö.292/904),el-Buldân, Beyrut, 1422/2001.
• » Zehebî, Ebu Abdullah Muhammed Şemsüddîn (ö.748/1347), Siyeru A’lâmi’n-Nübelâ, thk: Şuayb Arnavut, Beyrut, 1975.
• » _________, Târîhu’l-İslâm ve Vefeyâtü’l-Meşâhîr ve’l-A’lâm, thk. Ömer Abdüsselam ed- Tedmûrî, Beyrut, 1997