Trt Repertuvarında Yer Alan Dokuz Zamanlı Ölçülmüş Türkülerin Aksak Usûlüne Göre İrdelenmesi ve Aksak Usûlündeki Türkülerin Öğretimine Yönelik Öğretim Modeli Önerisi

Yıl 2019, Sayı: 33, 167 - 188, 30.06.2019

Betül Toprak

https://doi.org/10.31591/istem.544573

Öz

Usûl, müziğin iki temel unsurundan (ses, ritm)
biridir. Köklü geçmişi ile Türk
müziği icrası ve eğitiminde önemli bir yere sahip olmuştur. Notanın mûsikî
dünyasına girmesi ile birlikte usûl uygulamalı eğitim sistemi olan Meşkin
kullanımı giderek azalmış ve Türk müziği eserleri batı nota sistemi esas
alınarak notaya alınan nüshalardan icra edilir olmuştur. Cumhuriyet döneminde
yapılmış olan derleme çalışmalarında, türkülerin notaya alınması da aynı bakış
açısı ile olmuştur. Türkülerin Türk müziği usûl kuramından uzak bir tutum ile
kendi gereklerince irdelenmemesi; türkülerde usûl tespitlerinin yanlış yapılmasına,
türkülerin; okunması zor ve yöre, tür, tavır vb. açıları yansıtmaktan yetersiz
bir şekilde notaya alınmasına sebebiyet vermiştir. Araştırmamıza konu olan
Aksak usûlündeki türkülerin mevcut notalar ile icra edilemediği ve bu notaların
THM eğitiminde kullanılamadığı görülmektedir. Dolayısıyla bu konunun çözüme
kavuşturulması, mevcut âsarın doğru intikal edebilmesi için önemlidir. Bu
araştırmada, TRT THM repertuvarındaki 9 zamanlı ölçülmüş türküler, Aksak
usûlüne göre irdelenmiştir ve Aksak usûlündeki türkülerin öğretimine yönelik
bir öğretim modeli önerilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Usûl, Türk Halk Müziği, Aksak, Notasyon

Kaynakça

• KaynaklarArel, H. Sadettin. Türk Mûsikîsi Nazariyatı Dersleri. İstanbul: İleri Türk Mûsikîsi Konservatuvarı Yayınları , 1968.Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu. “Türk Dil Kurumu”. Erişim: 10 Eylül 2018. http://www.tdk.gov.tr/Behar, Cem. Aşk Olmayınca Meşk Olmaz. 5. Baskı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2014.Aslan, Ferhat. “Âşık Edebiyatı ‘Usta Çırak Geleneği’ile Geleneksel Osmanlı Türk Müziği ‘Meşk Usûlü’nün Karşılaştırılması”. 38. ICANAS Uluslar arası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, (10-15 Eylül 2007 Ankara).Fonton, Charles. “Türk Mûsîkisi ve Nota Yazısı”. Mûsîkiden Müziğe Osmanlı/Türk Müziği: Gelenek ve Modernlik. ed. Cem Behar.152-160. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2008.Gönül, Mehmet. “Türk Mûsikîsi Usûllerinin Gösterimi, İfadesi ve Tasnifine Bir Bakış”. İSTEM 25 (2015): 31-46. http://dergipark.gov.tr/download/articlefile/260971.Gönül, Mehmet. Türk Müziği Solfej-Makam-Usûl-Dikte Alıştırmaları. Ankara: Gece Kitaplığı, 2017.Gündeşli, Ali. Türk Halk Müziği Usûllerine Yönelik Yapılmış Çalışmaların Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, 2017.Gürbüz, Mehmet. “Trt Thm Repertuvarındaki Curcuna Usûlü ile Ölçülmüş Kerkük Türküleri Üzerine Bir İnceleme”. İSTEM 32 (2018): 345-356. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/610490 . Hatipoğlu, Vasfi. Mesleki Müzik Eğitimi Veren Kurumlarda Türk Müziği Usûlleri Öğretiminin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, 2008.Kaçar, Gülçin Yahya. Türk Mûsikîsi Rehberi. Ankara: Maya Akademi Yayın Dağıtım Eğitim Danışmanlık, 2012.Koç, Mehmet. Trt Müzik Dairesi Başkanlı’nın Halk Müziği Repertuvarında Tespit Edilen Sözlü-Sözsüz Ezgilerdeki Usûl Sorunları Üzerine Bir Çalışma. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, 2010.Mûsikî Dergisi. “Geleneksel Müziklerin “Westernizasyonu Binilen Dalın Kesilmesi… Okan Murat Öztürk. Erişim: 10 Eylül 2018. http://www.musikidergisi.net/?p=388.Özkan, İsmail Hakkı. Türk Mûsikîsi Nazariyatı ve Usûlleri. İstanbul: Ötüken Neşriyat A.Ş, 2007.Öztürk, Okan Murat. “Benzerlik ve Farklılıklar: Bütünleşik bir ‘Geleneksel Anadolu Müziği’ Yaklaşımına Doğru”, Pan’a Armağan 20. Yıl Kitabı, 151-188. İstanbul: Pan Yayıncılık, 2006.Öztürk, Serkan. Ses Eğitiminde Türkü Söylemeye Yönelik Öğretim Modeli ve Değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, 2014.Sarısözen, Muzaffer. Türk Halk Mûsikîsi Usûlleri. Ankara: Resimli Posta Matbaası Ltd. Şirketi, 1962.Şimşek, Esma. “Âşık Veysel’in Âşıklık Geleneği İçerisindeki Yeri Üzerine Bir Değerlendirme”. AKRA 9 (2016): 117-126.Tanrıkorur, Cinuçen. “Türk Halk Mûsikîsi ve Klasik Türk Mûsikîsi”. Türk Halk Mûsikîsinde Çeşitli Görüşler. ed. Salih Turhan. 381-385. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1992.Terzi, Cihangir. Türk Halk Müziğinde Metrik Yapı. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Mûsikîsi Devlet Konservatuvarı Yayınları, 2015.Ungay, M. Hurşit. Türk Mûsîkisinde Usûller ve Kudüm. İstanbul: T. M. Devlet Konservatuvarı Yayınları, 1981.Yekta, Rauf. Türk Mûsikîsi. Trc. Orhan Nasuhioğlu. İstanbul: Pan Yay, 1986.Yedinota.com. Erişim: 20 Ekim 2018. www.yedinota.com.