Çinlilerin İslamiyeti Yayma Çabaları: Amiral Zheng He Örneği

Yıl 2019, Sayı: 33, 291 - 312, 30.06.2019

Aziz Musa Parlakyiğit

https://doi.org/10.31591/istem.546961

Cited By: 1

Öz

        Çin’in İslam
ve Müslümanlarla ilişkisi her zaman merak ve tartışma konusudur. Genel olarak
söz konusu ilişkinin düşmanca nitelik taşıdığı kabul edilir. Acaba bu bir olgu
mu algı mıdır? Bunun cevabı İslamın yayılış tarihine yeni boyutlar getireceği
gibi geçmişten günümüze Çin-İslam ilişkilerine de ışık tutacaktır. Bu bağlamda
Çinli amiral  Zheng He’nin faaliyetleri
ilgi çekicidir. Zheng He Ming Hanedanlığı döneminde (1368-1644) Müslüman bir
ailede dünyaya geldi. Yongle imparatoru tarafından donanmaya amiral olarak
atandı. 1405-1433 yılları arasında Hint Okyanusundan Afrika sahiline kadar
filosuyla yedi kez seyahat düzenledi, 36 yeri ziyaret etti. O,’nun mesela
Endonezya’ya olan seferinde önceliği ticaretten çok elçi gibi barış ve Ming
İmparatorluğu'nun hakimiyeti ve gücünü anlatmaktı. Zheng He'nın yolculuklarına
ilişkin Ming tarihi kayıtları ve diğerlerince yazılanlar güvenilir kaynaklardır.
Ancak literatürde İslam'ı Güney Asya'da yaymadaki rolüne ilişkin bilgi yok
denecek kadar azdır. Bununla beraber yerel tarih ve sözlü tarihte bu konuda
birçok rivayet ve menkıbe bulunmaktadır. Zheng He ve yardımcıları başlangıçta
İslamiyeti Java’daki Çin topluluğuna yaymışlardı.  Daha sonra bu Çin kökenli Müslümanlar
İslam’ın Java ve Güney Asya’da yayılmasında büyük roller oynadılar. Bu makale
söz konusu bu olguya ışık tutmayı amaçlayan mütevazı bir girişimdir.

Anahtar Kelimeler:Zheng He, Ming Hanedanlık dönemi,
Çinli Müslüman Amiral, İslamın Güney Asya’ya yayılması.

Anahtar Kelimeler

Zheng He, Ming Hanedanlık dönemi, Çinli Müslüman Amiral, İslamın Güney Asya'ya yayılması

Kaynakça

• Ceylan, Fatma Ecem.’’Müslüman Amiral Zheng He’nın aile tarihine bir bakış,Curr. Res. Soc.Sci. 2(2),(Nisan 2016):37-45.
• Fei, Xin. Denizaşırı ülkelerdeki görevlerin genel Araştırması (星槎胜览), China:Beijing Zhonghua Book Company (中华 书局),1954.
• Graaf, Hermanus Johannes de Graaf- Pigeaud, Th.G.Th.Chinese Muslims in ]ava in the 15th and 16th Centuries: Malay Annals of Semerang and Cerbon, Australia: Melbourne Monash University,1984
• Gong, Zeng.Record of Countries in the Western Oceans (西洋藩国志), China: Beijing Zhonghua Book Company (中华书局),1981
• Hong, Changzuo.’’Hazine gemilerinin kalıntıları ve Hazine gemilerinin büyüklüğü (宝船厂遗址及宝船尺度问题)’’. Zheng He’nın batı okyanuslarına yolculukları hakkında seçilmiş makaleler 1905-2005 (郑 和下西洋研究文选 1905-2005). Ed. Zheng He Batı Okyanuslarına seyahatleri 600. Yıldönümü anısı etkinlik hazırlama grubu(郑和下西洋600周年纪念活动筹备小组编).664-670. China:Beijing Ocean Press,2005
• Hong, Huanchun.’’Zheng He batı okyanusuna yolculukları ve Erken Ming dönemi dış dostane ilişkileri(明初对外友好关系与郑和下西洋)’’.Zheng He üzerine yüzyılın araştırmalarından seçilmiş makaleler (郑和研究百年论文选). Eds. Wang Tianyou - Wan Ming.119-137.China: Beijing University Press,2004.
• Huang, Shengzheng. Batı Okyanusunda Ticaretin listesi(西洋朝贡典录). China: Beijing,Zhonghua Book Company (中华书局),2000
• Joe, Liem Tian.Semerang Tarihçesi:1416-1931(Dari Djamannja Sam Poo Sampai Terhapoesnja Kongkoan). Indonesia:Hasta Wahana,2004
• Leslie, Donald Daniel. Islam In Traditional China: A Short History To 1800.Australia: Canberra College of Advanced Studies,1986
• Levathes, Louis.When China Ruled to the Seas: The treasure fleet of the Dragon Throne . New York:Oxford University Press, 1994
• Ma, Huan.Ying Ya Sheng Lan Okyanusların Genel Araştırması (瀛涯胜览).China: Beijing, Zhonghua Book Company (中华 书局),1985
• Özay, Mehmet.’’Çin donanması’nın Müslüman Türk Amirali: Cheng Ho (1371-1433)’’, Güneydoğu Asya Çalışmaları,( Aralık 2011):5
• Shihou, Li,’’Seyyid Ajall ve Zheng ailesinin şeceresi üzerine yeni araştırmalar(郑氏家谱首序)及(赛典赤家谱)新证)’’. Zheng He üzerine yüzyılın araştırmalarından seçilmiş makaleler (郑和研究百年论文选), Eds. Wang Tianyou - Wan Ming.130-136. China: Beijing University Press,2004.
• Suryadinata, Leo,’’ Zheng He, Semerang and Islamization of Java Between History and Legend.Admiral Zheng He and South East Asia. ed. L.Suryadinata.72-93.Singapore: Seng Lee Press Pte.Ltd.,2005.
• Tingyu, Zhang.Ming Tarihi(明史).erişim:15 Ocak 2019.http://gj.zdic.net/archive.php?aid=784
• Tong, Shuye,’’Zheng He’nın Batı Okyanusuna seyahatlerinin doğasını gözden geçirme (重论“郑和下西洋”事件之贸易性质)’’. Zheng He üzerine yüzyılın araştırmalarından seçilmiş makaleler (郑和研究百年论文选).Eds. Wang Tianyou - Wan Ming.60-67.China: Beijing University Press,2004.
• Viviano, Frank. ‘’China’s Great Armada’’. National Geographic(July 2005):34-36
• Xi, Longfei,’’Nanjing Hazine tersanesi gemi kalıntılarının keşfinden Zheng He’nın hazine gemileri hakkında görüş (从南京宝船厂遗址的发掘成果看郑和的宝船)’’. Zheng He’nın batı okyanuslarına yolculukları hakkında seçilmiş makaleler 1905-2005 (郑 和下西洋研究文选 1905-2005). Ed. Zheng He Batı Okyanuslarına seyahatleri 600. Yıldönümü anısı etkinlik hazırlama grubu(郑和下西洋600周年纪念活动筹备小组编).685-690.China: Beijing Ocean Press,2005.
• Xiang, Da,’’Hadım Sanbao’nun batı denizlerine yolculukları hakkında bazı kaynaklar(关于三宝太监下西洋的几种资料)’’.Zheng He’nın batı okyanuslarına seyahatleri hakkında seçilmiş makaleler1905-2005 (郑和研究百年论文选1905-2005.ed. Zheng He Batı Okyanuslarına seyahatleri 600. Yıldönümü anısı etkinlik hazırlama grubu(郑和下西洋600周年纪念活动筹备小组编).9-31.China:Beijing University Press,2004.
• Yang, Wei.’’Admiral Zheng He’s Voyages to the West Oceans’’. Maritime Asia 19/2 (Fall 2014):26-30.
• Yang, Yi.’’The Global life of Zheng He’’. UNIVERSITÂT WIEN Global History and Global Studies(February 2014):1-22 , erişim:15 Ocak 2019.https://www.academia.edu /6783621/ The_Global_ Life_of_Zheng_He
• Yuanzi, Kong. Çin ve Endonezya arasında kültürel degişim (中国印度尼西亚文流).China: Pekin Üniversitesi yayınları(北京大学出版社),1999
• Zeng, Guoxin. ‘’Zheng He’nın Batı Okyanuslarına seyahatlerinin asıl amacı nedir ( 郑 和 下 西 洋 的 真 正 目 的 是 什 么 )’’.Erişim:15 Ocak 2019. http://blog.sina.com.cn/s/ blog _b3787a830101px3h.html
• Zheng, Hesheng - Zheng, Yijun,’’Zheng He batı okyanusundaki seyahat gemileri hakkında(略论郑和下西洋的船). Zheng He’nın batı okyanuslarına yolculukları hakkında seçilmiş makaleler 1905-2005 (郑 和下西洋研究文选 1905-2005), Ed. Zheng He Batı Okyanuslarına seyahatleri 600. Yıldönümü anısı etkinlik hazırlama grubu(郑和下西洋600周年纪念活动筹备小组编).631-642. China:Beijing Ocean Press,2005
• Zheng, Hesheng-Zheng, Yijun. Zheng He batı okyanusuna seyahatleri bilgilerinin derlemesi ( 郑和下西洋资料 汇编 ) .China:Beijing, Ocean Press (海 洋出版社),2005.
• Zheng, Hesheng - Zheng, Yijun,’’Zheng He batı okyanuslarına seyahat hikayeleri hakkında yeni bulgular (郑和下西洋史事新证)’’. Zheng He’nın batı okyanuslarına yol-culukları hakkında seçilmiş makaleler 1905-2005(郑 和下西洋研究文选 1905-2005). Ed.Zheng HeBatı Okyanuslarına seyahatleri 600.Yıldönümü anısı etkinlik hazırlama grubu(郑和下西洋600周年纪念活动筹备小组编).712-722. China:Beijing Ocean Press,2005