Şanlıurfa Müziğinde Hoyrat ve Hoyratçılık: Yaşar Özden Örneği

Yıl 2019, Sayı: 34, 353 - 362, 31.12.2019

Mehmet Öncel

https://doi.org/10.31591/istem.627366

Öz

Öz:

 Anadolu
coğrafyasında müzik denilince akla ilk olarak gelen yerlerden birisi de
şüphesiz Urfa’dır. Açık konservatuvar olarak tabir edilen Urfa’da halkın büyük
bir çoğunluğu şarkı, türkü, ilahi, kaside, uzun hava, gazel ve hoyratlarla
alakadar olmaktadır. Özellikle düğünlerde, kına gecelerinde, asbap gecelerinde,
mevlitlerde, dağ yatılarında, sıra gecelerinde vb. halkın bir sebeple bir araya
geldikleri mekan ve zamanlarda bu tür müzikler icra edilmektedir. Şanlıurfa’da
yüzyıllardır usta-çırak ilişkisiyle devam eden mûsikî meşk silsilesi, son
dönemlerde kurulan Türk halk müziği korosu, güzel sanatlar fakültesi,
konservatuvar, eğitim fakültelerine bağlı müzik eğitimi anabilim dalları ve
müzik eğitimi veren diğer kurumlar aracılığıyla bilimsel bir hüviyete bürünmeye
başlamıştır. Bu makale nitel araştırma yöntemlerinden doküman taraması, veriler
ise içerik analizi yoluyla ele alınmıştır. Bu çalışmanın evrenini Şanlıurfa
geleneksel müziği ve icracıları oluşturmaktadır. Örneklem grubunu ise Şanlıurfa’da
çokça okunan hoyrat formu ve Şanlıurfalı hoyratçılar oluşturmaktadır. Yukarıdaki
bilgilere ilaveten Şanlıurfa’nın yetiştirmiş olduğu usta hoyratçılardan Yaşar
Özden’in İstanbul İş Sanat Merkezi’inde Oxfordlular Sıra Gecesi Grubu
tarafından icra edilen konserde okumuş olduğu Divan hoyratı ele alınıp
notasıyla beraber analiz edilecektir. Kısaca bu makalede Şanlıurfa müziğinin
genel yapısı, hoyrat formunun tanımı, yapısı, çeşitleri, Yaşar Özden’in hayatı,
müzik geçmişi ele alınacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Müzik, Şanlıurfa, Sıra Gecesi, Türkü, Hoyrat, Yaşar Özden

Kaynakça

• Akpınar, Hüseyin. Şanlıurfa’da Dini Musiki, Ankara: Özkan Matbaacılık, 2011.Akbıyık, Abuzer- Turhan, Salih- Kürkçüoğlu, Sabri- Güzelgöz, Osman- Dökmetaş, Kubilay, Şanlıurfa Halk Müziği, Şanlıurfa: Şanlıurfa Valiliği Yayınları, 1999.Altıngöz, Halil. Darülelhan Urfa Türküleri, Şanlıurfa: Şanlıurfa İli Kültür Eğitim Sanat ve Araştırma Vakfı Yayınları, 2017.Arkın, A. Metin- İmik, Ünal. “Harput Müzik Kültürü”, Sanat Dergisi, Erzurum, 17, (2010): 1-6.Ekici, Savaş. Elazığ Harput Müziği, Ankara: Akçağ Yayınları, 2009.Emnalar, Atınç. Türk Halk Müziği ve Nazariyatı, İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi, 1998.Kaynar, Ümit. Türk Halk Kültürü ve Halk Müziği, İstanbul: Ege Yayıncılık, 1996. Özbek, Mehmet. Türk Halk Müziği El Kitabı I Terim Sözlüğü, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, 2014.