Evaluation of The Rumors about Ali's Reguest to Marry The Daughter of Abu Jahil

Yıl 2021, Sayı: 37, 103 - 124, 30.06.2021

Gencal Şenyayla

https://doi.org/10.31591/istem.957847

Öz

Ali, one of the important figures in the history of Islam, has a extraordinary life that draws attention to his extraordinary life, family life, relations with his environment, and political struggle. Some of his characteristics such as being at the center of political conflicts and being the son-in-law of the Prophet made him different from other people. Therefore, some of his actions caused controversy. One of Ali's most controversial action is his attempt to marry Abu Jahil's daughter Cuveyriye. This attempt has occupied the agenda of the public opinion and caused discussion in his period, and become one of the subjects on which different speculations have been made in the historical process and today. There are rumors about the subject in basic hadith and historical sources. In this article, a detailed evaluation of the subject has been made by analyzing the rumors in the sources. As a result, Ali attempted to marry the daughter of Abu Jahil, but this marriage did not take place due to the Prophet's refusal. It was concluded that the main reason why the Prophet did not allow was Fatima not being sad.

Anahtar Kelimeler

Islamic History, Ali, Fatima, Abu Jahil, Cuveyriye

Hz. Ali’nin, Ebû Cehil’in Kızı İle Evlenme Teşebbüsü Hakkındaki Rivayetlerin Değerlendirilmesi

Öz

İslâm tarihinin önemli simalarından biri olan Hz. Ali, sıra dışı yaşamı, aile hayatı, çevresiyle ilişkileri ve siyasi mücadelesi ile dikkat çeken bir hayat serüvenine sahiptir. Siyasi ihtilafların odağında yer alması ve Hz. Peygamber’in damadı olması gibi bazı özellikleri onu diğer insanlardan farklı kılmıştır. Bundan dolayı bazı eylemleri tartışmalara sebep olmuştur. Hz. Ali’nin en çok tartışılan eylemlerinden birisi de Ebû Cehil’in kızı Cüveyriye ile evlenme teşebbüsüdür. Onun bu teşebbüsü, kendi döneminde kamuoyunun gündemini meşgul edip tartışmaya yol açtığı gibi, tarihi süreçte ve günümüzde de üzerinde farklı spekülasyonların yapıldığı konulardan birisi haline gelmiştir. Temel hadis ve tarih kaynaklarında konu ile ilgili rivayetlere yer verilmiştir. Bu makalede, kaynaklarda yer alan ilgili rivayetler analiz edilerek konunun detaylı bir değerlendirilmesi yapılmıştır. Netice itibariyle, Hz. Ali, Ebû Cehil’in kızı ile evlenmeye teşebbüs etmiş fakat Hz. Peygamber’in müsaade etmemesi üzerine bu evlilik gerçekleşmemiştir. Hz. Peygamber’in müsaade etmemesinin temel sebebinin ise Hz. Fatıma’nın üzülmemesi olduğu şeklinde bir sonuca ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İslâm Tarihi, Ali, Fatıma, Ebû Cehil, Cüveyriye

Kaynakça

• Acar, Halil İbrahim. “Poligami Konusunda Bazı Mülâhazalar”. Ekev Akademi Dergisi 1/2 (Mayıs 1998), 189-220.
• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillah Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî. Fedâilü’s-sahâbe. nşr. Vasiyyullah Muhammed Abbâs. 2 Cilt. Beyrut: Müessesetü'r-Risâle, 1983.
• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillah Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî. el-Müsned. nşr. Şuayb el-Arnavût-Âdil Mürşid. Beyrut: Müessesetü'r-Risâle, 2001.
• Ali el-Kârî, Ebü’l-Hasen Nûrüddîn Alî b. Sultân Muhammed. Mirkâtü’l-mefâtîh şerhu miş-kâti’l-mesâbîh. 9 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 2002.
• Abdürrezzâk es-Sanʿânî. el-Musannef. nşr. Habibü'r-Rahman el-A'zamî. 11 Cilt. Beyrut: el-Meclisü’l-İlmî, h. 1403.
• Aynî, Ebû Muhammed Bedrüddîn. Umdetü’l-kârî şerhu sahîhi’l-Buhârî. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, t.y.
• Belâzürî, Ahmed b. Yahya b. Câbir. Ensâbu’l-eşrâf. nşr. Süheyl Zekkâr-Riyâd ez-Ziriklî. 13 Cilt. Beyrut: Dâru'l-Fikr, 1996.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail. el-Câmiʿu’ṣ-sahîh. nşr. Muhammed Züheyr b. Nasr. 8 Cilt. b.y: Dâru Tavki’n-Necât, 2. Basım, 1422/2001.
• Çubukçu, Asri. “Âtike bint Zeyd”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Erişim 2 Aara-lık 2020. https://islamansiklopedisi.org.tr/atike-bint-zeyd
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. el-Eşʿas b. İshak es-Sicistânî. es-Sünen. nşr. Muhammed Muhyiddîn Abdülhamîd. Beyrut: Mektebetü'l-Asriyye, t.y.
• Ebû Yaʿlâ, Ahmed b. Ali el-Mevsılî. el-Müsned. nşr. Hüseyin Selîm Esed. Beyrut: Dâru’l-Me’mûn li’t-Türâs, 1984.
• Ezrakî, Ebü’l-Velîd Muhammed b. Abdillah. Ahbâru Mekke ve mâ câe fîhâ mine’l-âsâr. nşr. Rüşdî es-Sâlih Melhas. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Endülüs, t.y.
• Hakîm et-Tirmizî, Abu Abdillah Muhammed b. Ali b. Hasen. Nevâdiru’l-usûl fî ehâdîsi’r-resûl. nşr. Abdurrahmân Umeyre. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Cîl, t.y.
• Hâkim en-Nisâbûrî. el-Müstedrek ale’s-sahîhayn. nşr. Mustafa Abdülkadir Atâ. 4 Cilt. Bey-rut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1990.
• Hamidullah, Muhammed. İslâm Peygamberi. nşr. Salih Tuğ. 2 Cilt. İstanbul: İrfan Yayımcı-lık, 1993.
• Humeydî, Ebû Bekr Abdullah b. Zübeyr. el-Müsned. nşr. Hasen Selîm Esed ed-Dârânî. 2 Cilt. Dımeşk: Dâru’s-Sâkî, 1996.
• İbn Abdi’l-Ber, Ebû Ömer Yusuf b. Abdillah. el-İstîâb fî maʿrifeti’l- eshâb. nşr. Ali Muham-med el-Bicâvî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1992.
• İbn Asâkir, Ebü’l-Kâsım Ali b. el-Hasen. Târîhu Dımeşk. nşr. Amr b. Ğarâme el-Amravî Bey-rut: Dâru’l-Fikr, 1995.
• İbn Düreyd, Ebû Bekr Muhammed b. el-Hasen. el-İştikâk. nşr. Abdüsselâm Muhammed Hârûn. Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1991.
• İbn Hacer, Şihâbüddin Ahmed b. Ali el-Askalânî. el-İsâbe fî temyîzi’s-sahâbe. nşr. Âdil Ah-med Abdülmevcûd- Ali Muhammed Muavvid. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1415/1994.
• İbn Hacer, Şihâbüddin Ahmed b. Ali el-Askalânî. Fethu’l-bârî şerhu sahîhi'l-Buhârî. nşr. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. 13 Cilt. Beyrut: Dâru'l-Ma‘rife, 1379/1959.
• İbn Hamza, İbrahim b. Muhammed b. Muhammed el-Hüseynî. el-Beyân ve’t-ta‘rîf fî esbâbi vürûdi’l-hadîs. nşr. Seyfüddîn el-Kâtib. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, t.y.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed Ali b. Ahmed. Cemheretü ensâbi’l-Arab. Beyrut: Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1983.
• İbn Kayyım el-Cevziyye, Muhammed b. Ebî Bekr. Zâdü’l-meâd. 5 Cilt. Beyrut: Müessetü’r-Risâle, 27. Basım, 1994.
• İbn Mende, Ebü’l-Kâsım Abdurrahman b. Muhammed. el-Müstahrec min kütübi’n-nâs li’t-tezkire ve’l-müstetraf min ahvâli’n-nâs li’l-maʿrife. nşr. Âmir Hasen Sabri. 3 Cilt. Bah-reyn: Vizâratü’l-Adl ve Şuûni’l-İslâmiyye, t.y.
• İbn Saʿd, Ebû Abdillah Muhammed. et-Tabakâtü’l-Kübrâ. nşr. Muhammed Abdülkadir Atâ. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1990.
• İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec Cemalüddîn Abdurrahman. Keşfu’l-müşkil min hadîsi’s-sahîhayn. nşr. Ali Hüseyin el-Bevvâb. Riyad: Dâru'l-Vatan. t.y.
• İbnü’l-Esîr, İzzüddin Ebû’l-Hasen Ali b. Muhammed. Üsdü’l-gâbe fî ma‘rifeti’s-sahâbe. nşr. Ali Muhammed Muavvid- Adil Ahmed Abdülmevcûd. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1994.
• İbnü’l-Kayserânî, Muhammed b. Tahir el-Makdisî. Îzâhu’l-işkâl. nşr. Bâsim el-Cevâbira. Ku-veyt: Mektebetü’l-Mu‘allâ, 1408/1988.
• İbnü’s-Salâh, Ebû Amr Takıyyüddîn Osmân b. Salâhiddîn Abdirrahmân b. Mûsâ eş-Şehrezûrî. Mukaddimetü İbnü’s-Salâh. nşr. Abdüllatîf el-Humeym- Mâhir Yâsin el-Fahl. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2002.
• İsfahânî, Ebû Nuaym Ahmed b. Abdullah. Maʿrifetü’s-sahâbe. nşr. Âdil b. Yusuf el-Azâzî. 7 Cilt. Riyad: Dâru’l-Vatan, 1998.
• İsfahânî, Ali b. el-Huseyn b. Muhammed. el-Eğânî. 24 Cilt. Kahire, 1935.
• Kara, Cahit. "Klasik Kaynaklarda İslâm Muhalifleri Hakkındaki Rivayetlerin Değerlendiril-mesi: Ebû Cehil (Ebû'l-Hakem Amr b. Hişâm) Örneği". İstem 11/1 (Haziran 2013), 125-147.
• Kastallânî, Ahmed b. Muhammed b. Ebî Bekr. İrşâdü’s-sârî lişerhi sahîhi’l-Buhârî. nşr. Mu-hammed Fuâd Abdülbâkî. 10 Cilt. Mısır: el-Matbaatü’l-Kübrâ, 7. Basım, 1323/1905.
• Müslim, Ebû’l-Hüseyn Müslim b. Haccâc. el-Câmiuʿs-sahîh. nşr. Muhammed Fuâd Abdül-bâkî. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, t.y.
• Öztürk, Yaşar Nuri. Hz. Fâtıma. İstanbul: Yeni Boyut Yayınları, 6. Basım, 1999.
• Savaş, Rıza. Râşid Halifeler Döneminde Kadın. İstanbul: Ravza Yayınları, 1996.
• Sıbt İbnü’l-Cevzî, Şemsüddîn Ebû’l-Muzaffer. Mirâtü’z-zemân fî tevârîhi’l-aʿyân. nşr. Mu-hammed Berakât- Kâmil el-Harrât- Ammâr Rîhâvî. 23 Cilt. Dımeşk: Dâru’r-Risâleti’l-Âlemiyye, 2013.
• Süheylî, Ebû’l-Kâsım Abdurrahman b. Abdullah b. Ahmed. er-Ravdu’l-unuf. 7 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1412/1991.
• Taberânî, Süleyman b. Ahmed b. Eyyûb. el-Muʿcemu’l-evsat. nşr. Ebû Muâz Târık b. Avzul-lah-Abdülmuhsin b. İbrahim. Kahire: Dâru'l-Harameyn, 1995.
• Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa. Sünenü’t-Tirmizî. nşr. Beşşâr Avvâd Maʿrûf. Beyrut: Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî, 1998.
• Vâkidî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ömer b. Vâkid. Kitâbu’l-meğâzî. nşr. Marsden Jones. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Aʿlemî, 1989.
• Zübeyrî, Ebû Abdillah Musaʿb. Abdillah b. Musaʿb. Nesebu Kureyş. nşr. Levi Provençal. Kahire: Dâru’l-Meârif, 1953.
• Zürkânî, Muhammed b. Abdülbâkî. Şerhu’z-Zürkânî ale’l-mevâhibi’l-ledünniyye. 12 Cilt. Beyrut, 1996.