Ney Sazı Eğitiminde Üslûp/Tavır Oluşturma ve İcâzet Süreci

Yıl 2022, Sayı: 39, 139 - 156, 30.06.2022

Fatma Nur Duran

https://doi.org/10.31591/istem.1134844

Öz

Bu makalede; Türk Mûsikîsinde yazılı icâzetin olmamasının otoriteler tarafından nasıl değerlendirildiğini yansıtmak, geleneğin sürdürülme aşamalarının icâzet ve üslûp/tavır özelinde ne şekilde devam ettirildiği göstermek amaçlanmıştır. Çalışma; Türk mûsikîsinde usta-çırak ilişkisinin, ekol temsilcileri tarafından gelenek temelli öğretimle ney sazı üzerinden değerlendirilmesi açısından ve nasıl aşamalardan geçildiğinin yine ekol temsilcilerinin dilinden yansıtılması bakımından önem arz etmektedir. Bu çalışmada evren; Türk Mûsikîsi’nde icâzet kavramı, örneklem ise ney sazının klasik âsârda önemli temsilcilerinden Kutb-i Nâyî Niyâzi Sayın ve ekolü olarak belirlenmiştir. Niyazi Sayın’ın icâzet seviyesindeki üç öğrencisi sınırlılık oluşturmuştur. Çalışmada kaynak tarama, görüşme/mülâkât yöntemleri kullanılmıştır. Bulgu ve yorumlarda, üslûp-tavır ve icâzet kavramlarının umûmi unsurları üzerinde durulmuştur. Çalışmanın alt problemini oluşturan başlıklara, sınırlılık oluşturan üç kişi ile yapılan görüşmeler sonucunda cevap aranmıştır. Sonuç olarak ise; günümüzde benimsenen icâzet kavramının (icâzet seviyesinde bir eğitimin) geleneği yaşatmak için sürdürülmeye devam edildiği görülmüştür. Ancak sosyo-kültürel etkilerin bu geleneği yaşatmada en büyük etken ya da engel olduğu, mûsikî eğitiminde icâzet sürecinin gerekliliği ve bu eksende eğitim verilmesi mecburiyeti olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İcâzet, Mûsikî İcâzeti, Üslûp, Tavır, Ney

Forming a style in reed flute education (training), and the process of degree of competence

Öz

This study intends to elaborate on how the lack of written degree of competence in Turkish music has been evaluated by the authorities in the music domain and demonstrate how the phases for the continuity of conventions specifically within the degree of competence in music and style/note have been sustained. The present study is of great cruciality since it includes the evaluation of the mentor system in Turkish music by the school representatives through the traditional education, on the basis of reed flute, and additionally what phases are taken in the process are narrated also by the school representatives. In this study, the population is confined to the notion of degree of competence in Turkish music and the sample is confined to one of the prominent figures of reed flute in the classical style, Kutb-i Nâyi Niyazi Sayın and his school. At the level of degree of competence in music, three students of Niyazi Sayın impose limitations on this study. As for methods, literature review and interviews are employed in the study. In the findings and discussions, the main focus is on the general components of the notions “style” and “degree of competence.” The headings, also the secondary problems of this study are interrogated through the interviews with three people who impose limitations on this study. As for the result, it has turned out that the notion of degree of competence adopted currently has been sustained to keep the traditions alive. However, it has been concluded that socio-cultural impacts are the most influential factor and obstacle in keeping the traditions alive and it is necessary to maintain the process for the degree of competence in music education and provide education accordingly.

Anahtar Kelimeler

Ratification, Music Ratification, Style, Methot, Reed Flute (Ney)

Kaynakça

• Akpınar, Cemil. “İcazet”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Erişim 3 Haziran 2020. https://islamansiklopedisi.org.tr/icazet--egitim#1
• Atay, Hüseyin. Osmanlılarda Yüksek Din Eğitimi. Ankara: Atayy Yayınları, 2. Basım, 2018.
• Ayverdi, İlhan. Misalli Büyük Türkçe Sözlük-Kubbealtı Lugâtı. İstanbul: Kubbealtı Yayınları, 3. Basım, 2016.
• Derman, Mustafa Uğur. “Türk Yazı San’atında İcâzetnâmeler ve Taklid Yazılar”. VII. Türk Tarih Kongresi Kongreye Sunulan Bildiriler. 2/717-739. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1972-1973.
• Devellioğlu, Ferit. Osmalıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları, 14. Basım, 1997.
• Ersoy, İlhan. “Üslûp Kavramına Analitik Bir Bakış: Türkiye’de Geleneksel Müziklerde Performans Normları”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 10/49 (Nisan 2017), 302-314.
• Idrız, Mesut. “İslâm Eğitim Yaşamında İcazet Geleneği”, Değerler Eğitimi Dergisi 1/3 (2003), 169-188. İnal, İbnülemin Mahmut Kemal. Hoş Sadâ. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları, 1. Basım, 1958.
• Öncel, Mehmet. “Rauf Yektâ”. Türkiye’nin Birikimi-3 Müzisyenler-Rauf Yektâ Bey. ed. Hüseyin Türkan. 45-54. İstanbul: İlke Yayıncılık, 1. Basım, 2014.
• Özalp, Nazmi. Türk Mûsikîsi Tarihi-II. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1. Basım, 2000.
• Özbolat, Abdullah. “İcazet Merasiminden Mezuniyet Törenine: Bir Geçiş Dönemi Ritüelinde Süreklilik ve Değişim”. Millî Folklor Dergisi 16/121 (Bahar 2019), 102-114.
• Öztuna, Yılmaz. Türk Mûsikîsi Kavram ve Terimleri Ansiklopedisi. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, 1. Basım, 2000.
• Sami, Şemseddin. Kâmus-ı Türkî. Önsöz: Prof. Dr. Ömer Faruk Akün. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım, 1. Basım, 1998.
• Tan, Ali- Çıpan, Mustafa. Ney. Konya: Konya Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 1. Basım, 2013.
• Yahya Kaçar, Gülçin. Türk Mûsikîsi Rehberi. Ankara: Maya Akademi, 2. Basım, 2012.
• Yahya Kaçar, Gülçin. Klasik Türk Mûsikîsi Güftelerinde Osmanlıca Kelime ve Terkîbler. Ankara: Gece Kitaplığı, 2. Basım, 2017.
• Yahya Kaçar, Gülçin. Türk Mûsikîsinde Eser ve İcrâ Tahlîli Yöntemleri. Ankara: Gece Kitaplığı, 1. Basım, 2020.
• Yönsel, Mahpeyker. “Üslûp Oluşumunda San’atçı Davranışlarını Etkileyen Durumlar”. International Socıal Scıences Studıes Journal 5/44 (Eylül 2019), 5048-5063. http://dx.doi.org/10.26449/sssj.1749