Estetik Bağlamında Mimari ve Hukuksal Denetimi

Yıl 2022, Sayı: 39, 115 - 138, 30.06.2022

Yavuz Güloğlu Nur Belkayalı

https://doi.org/10.31591/istem.1134978

Öz

İnsan içinde yaşadığı çevreyi değiştirme kabiliyetine sahip bir varlıktır. İnsanların değer
yargıları, yaşadığı coğrafi ve toplumsal çevre, inancı, dili, kültürü gibi birçok unsur onların
estetik algısında etkili olmaktadır. Daha ziyade güzel ve güzellik kavramlarıyla ilişkili olan
estetik bütünlük, harmoni, simetri ve orantı gibi temel alt niteliklerle ölçülebilir. Mimari
faaliyetlerin özellikle şehirlerde belli bir plan dahilinde yapılmasının zorunlu olmasına yönelik
yasal düzenlemelerin geçmişi Türkiye’de çok fazla eskiye dayanmayışı karşısında şehirler
plansız, çirkin görünümlü yapılarla dolmuş, yeşil alanlar azalmış, gökdelenlerin rastgele
yapılmalarına izin verilmiş, tarihi ve tabi çevreye uygun binalar yapılamamış, kültürel varlıklar
korunamamıştır. Bu çalışmada öncelikle estetik ve estetikle ilişkili yakın kavramlara,
sonrasında ise mevzuatta estetiğin yerine değinilirken insanın oluşturmuş olduğu bu estetik
yapının imar hukuku üzerine etkisine yer verilmiştir. Bu kapsamda yargıya akseden estetik
bağlamlı adli ve idari yargı kararları incelenmiştir. Değerlendirilen yargı kararlarında kötü
uygulamaların, görünüm olarak göze hoş gelmeyen çirkin yapıların estetik açıdan mahzurlu
yapılar olarak ifade edildiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Estetik, Mimari, Hukuk, Suç, İdari Yaptırım

Architectural and Legal Control in the Context of Aesthetics

Öz

Human beings have the ability to change the environment in which they live. There are many
factors such as people's value judgments, the geographical and social environment in which
they live, belief, language and culture that are effective in their aesthetic perception and
perspective. Aesthetic integrity, which is rather related to the concepts of beautiful and beauty,
can be measured by basic sub-qualities such as harmony, symmetry and proportion. Due to the
regulations do not date back too much in Turkey, cities have filled with unplanned, ugly-looking
buildings, green areas have reduced, skyscrapers have allowed to be built randomly, buildings
suitable for the historical and natural environment did not build, cultural assets have not
preserved. In this study, first aesthetics and the close concepts related to aesthetics then, the
place of aesthetics in the legislation is mentioned and the effect of this aesthetic structure created
by human beings on the zoning law is given. In this context, judicial and administrative judicial
decisions with aesthetic context are mentioned. It was determined in the judicial decisions, bad
practices and ugly structures that are not pleasing are expressed as aesthetically objectionable
structures.

Anahtar Kelimeler

Aesthetics, Architectural, Legal, Crime, Administrative Sanction

Kaynakça

• Kant, Immanuel. Güzellik ve Yücelik Duyguları üzerine Gözlemler. çev. Ahmet Fethi, Hil Yayınları, 2010.
• Kant, Immanuel. Katıksız Aklın Eleştirisi. 1969.
• Karadeniz, Mustafa Uğur. İslam Sanatlarında Estetik, Güzeli Anlamak. İstanbul: Ketebe Yayınları, 2020.
• Karev, Yury. “Semerkand Kalesindeki Karahanlı Duvar Resimleri: İlk Rapor Ve İlk İntibalar”. çev: Ahmet Gedik-Baysal, Ali Fuat. İstem 9/18 (2011), 113–160. Koca, Mahmut, Üzülmez, İlhan. Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler. Ankara: Adalet Yayınevi, 2013.
• Koç, Turan. İslam Estetiği. İstanbul: İsam Yayınları, 2009
• Leıbnez, Gottfried Wilhelm Theodicee. çev. Levent Özşar. Ankara: Biblos, 2009.
• Masiero, Roberto. Mimaride Estetik. çev. Fırat Genç. Ankara: Dost Yayınları, 2006.
• Mülayim, Selçuk. İslam Sanatı. İstanbul: İSAM Yayınları, 2013.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. Haccâc. Sahih-i Müslim ve Tercümesi. çev. Mehmed Sofuoğlu. 8 Cilt. İstanbul: İrfan Yayınları,1970.
• Müslim, 147, Sahih-i Müslim ve Tercümesi. çev. M Sofuoğlu. İstanbul: İrfan Yayınları, 1970.