Bengal Bölgesinin İslamlaşmasında Şah Celal’in Rolü

Yıl 2022, Sayı: 39, 95 - 114, 30.06.2022

Abdur Rahman Fuad

https://doi.org/10.31591/istem.1137678

Öz

Bengal bölgesinde 1204 yılında siyasî açıdan İslâm dininin yayılması başlamadan önce Sûfî-dervişlerin faaliyetleri mevcut idi. Daha sonra Sûfî-dervişlerin vasıtasıyla Bengal’in çeşitli bölge-lerinde İslamlaşma faaliyetlerine devam edilirken Müslümanların sayısı gittikçe artmaya başla-mıştır. Bu konuda bir Türk Sûfî olarak Şah Celal’in katkısı da çok önemli idi. Bölgenin İslamlaş-masında Şah Celal’in büyük katkısının olması günümüzde bizim için şaşırtıcı değildir. Çünkü onun gibi bölgedeki İslam dininin öncüleri Bengal’de İslâm’ı kökten başarılı bir şekilde inşa etmeye çalışmışlardır. Bu sebeple imkan ölçüsünde gösterdiği çaba ve gayretleri günümüzde hala Bengal halkı tarafından saygıyla anılmaktadır. Bu çalışmanın asıl amacı- 1. Türkçe’de bu konuda herhangi bir çalışmanın bulunmaması 2. Şah Celal’in bir Türk hanedanına mensup olduğunu ispatlamaktır. Ayrıca bu önemli zatın hayatı, tarihi bilgilere dayandığı için bunları ispatlamak gerekmektedir. Onun doğduğu yer ve yıl, Hindistan’a gitmesi ve İbn Battuta ile Şah Celal-Celal Tebrizi’nin görüşmesi hakkında çıkan tartışmaları da çalışma içinde ele alacağız. Konuyla ilgili kaynaklar konusunda nadir ve eski eserlere mümkün mertebe ulaşılmaya çalışıldığı gibi günümüz kaynaklarından da istifade edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bengal Bölgesi, İbn Battuta, İslâm, Sylhet’in Fethi, Şah Celal

The Contribution of Shah Jalal in the Context of Bengal Islamization

Öz

Although the spread of political Islam in Bengal began in 1204, Sufi-dervishes had been active in Bengal for centuries. Following that, while Islamization activities continued in every corner of Bengal under the guidance of Sufi-dervishes, the number of Muslims progressively increased. As a Turkish Sufi, Shah Jalal’s engagement, in this case, was excessive. For us today, none of his offerings, including his service to Islam in Bengal, come as a surprise. Because Islamic pioneers like him attempted to build Islam in the Bengal in a true manner. In this perspective, his efforts and sacrifices are unquestionably admired by the Bengali people. On the other hand, the primary goal of this research is to fill the gaps of research in Turkish academia and prove that he is a member of the Turk dynasty. In addition, to research historical data regarding his life, we’ll also take into account his arrival in India, as well as the meeting with Ibn Batuta and Jalal Tabrizi. In this context, we attempted to reach out to rare and fundamental accounts in terms of resources. We also used several modern resources in our investigation.

Anahtar Kelimeler

Bengal Region, Ibn Batuta, Islam, The conquest of Sylhet, Shah Jalal

Kaynakça

• » Ahmad, A.K.M. Nazir. Bangladeş’e Islâmer Agoman. Dhaka: Bangladesh Islamic Center, 2013. » Ahmad, Mufti Azhar. The History of Hazrat Shahjalal. ed. Bahauddin Zekeriya. Dhaka: Utso Prokashan, 2011. » Ali, Syed Murtaza. Hazrat Shahjalal O Sylheter Itihas. Dhaka: Utso Prokashan, 2014. » Bangladesh Parjatan. Erişim Tarihi: 07 Nisan 2020. http://bangladeshparjatan.com/sylhet-division/. Banglapedia. Shah Jalal (R. ). Erişim Tarihi: 13 Hazıran 2020. http://en.banglapedia.org/index.php?title=Shah_Jalal_(R
• Eaton, Richard M. The Rise of Islam and the Bengal Frontier (1204-1760). London: University of California Press, 1993.
• Eaton, Richard M., Islam in South Asia in Practice. ed. Barbara D. Matcalf. İngiltere: Princeton University Press, 2009.
• Fazl, Abul. Ain-i Akbari. çev. Jarret ve Blochmann. 2 Cilt. Asiatic Society of Bengal: 1873.
• Hanif, N. Biographical Encyclopaedia of Sufis: South Asia. New Delhi: Sarup & Sons, 2000.
• http://offroadbangladesh.com/places/tomb-of-hazrat-shah-paran-ra/, Erişim Tarihi 16 Hazı-ran 2020.
• Ismail, Muhammad. Development of Sufism in Bengal. Aligarh: Aligarh Muslim Üniversitesi, Doktora Tezi, 1989.
• İbn Battuta, The Travels of Ibn Batuta, çev. Samuel Lee. London: The Public Library of Cambridge, 1829.
• Karim, Abdul. Banglar Musulmander Samajik Itihas. çev. Mukaddesur Rahman. Dhaka: Kakoli Prokashani, 2006.
• Karim, Abdul. Banglar Itihas (1200-1857). Jatiya Sahitya Prakash, Dhaka, 2012.
• Karim, Abdul. Banglar Itihas-Sultani Amal. Dhaka: Jatiya Sahitya Prakash, 2013.
• Karim, Abdul. The Muslim Heritage of Bengal, İngiltere: Kube Publishing, 2013.
• Khan, Muhammad Mojlum. Pioneers of Islam in Bengal: The Early Muslim Saints of Bengal and their Contributions, Bengal Mulim Research Instituate, İngiltere: y.y.
• Nizami, Khaliq Ahmad. “Çiştiyye”. TDV İslam Ansiklopedisi. 8/343-346. İstanbul: TDV Yayın-ları,1993.
• O’ Malley, L.S.S. Bengal District Gazetters: Pabna. Kalküta: Bengal Secretariat Book Depot, 1921.
• Özcan, Azmi. “Nizâmeddin Evliyâ”, TDV İslam Ansiklopedisi. 33/179-180. İstanbul: TDV Ya-yınları, 2007.
• Rahim, M. A. Banglar Samajik O Sangskritik Itihas. çev. Md Asaduzzaman. Dhaka: Bangla Academy, 2008.
• Sachse, F.A. Bengal District Gazzetters: Mymensing. Kalküta, 1917.
• Sattari, Muhammad Gausi. Gulzar-i Abrar. çev. Fazal Ahmad Jeevri. Pakistan: Dâru’n-Nafâis, 2006.
• Sen, Sukumar. Bangla Sahitter Itihas. Dhaka: Ananda Publishers, 2007