ASGARİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMELERİNDE CEZAİ ŞART

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 5, 228 - 255, 15.06.2017

Talat Canbolat Ebru Erener

Öz

Hukukumuzda 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununda düzenlenen cezai şart, karşılıklı edimleri güvence altına almayı amaçlar. Cezai şart iş hukukunda da
sıkça kullanılmaktadır. Özellikle iş sözleşmelerinin haksız feshine karşı bir yaptırım olarak getirilen cezai şart belirli ve asgari süreli iş sözleşmelerinde
söz konusu olmaktadır. Cezai şart özellikle asgari süreli iş sözleşmelerinde sözleşmenin asgari süre boyunca devam edeceğine ilişkin taahhüdü garanti
altına alan önemli bir yaptırım olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak asgari süreli iş sözleşmelerinin niteliği ve asgari süre içinde haksız feshi halinde hangi hukuki rejimin uygulanacağına ilişkin tartışmalar, cezai şartın öngörülüp öngörülemeyeceği hususunu da etkilemektedir. Çalışmamızda, asgari süreli iş sözleşmelerinde cezai şart kararlaştırılması asgari süreli iş sözleşmelerinin niteliği ve haksız feshine ilişkin hususlar çerçevesinde incelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Asgari Süreli İş Sözleşmesi, Fesih Hakkının Sınırlandırılması

Kaynakça

• ALP, Mustafa, “Eğitim Giderleri Karşılığı Cezai Şart ve İş Akdinin Feshi”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S. 19, Eylül 2010, 28-40 (Cezai Şart ve Fesih). ALPAGUT, Gülsevil, Belirli Süreli İş Sözleşmesi, İstanbul 1998 (Belirli Süreli). ALPAGUT, Gülsevil, “4857 Sayılı Yasa Çerçevesinde Belirli Süreli İş Sözleşmesi”, Mercek, Y. 2004, 73-91 (4857 Sayılı Yasa). ALPAGUT, Gülsevil, “Belirli Süreli, Asgari ve Azami Süreli İş Sözleşmelerinin Kurulması ve Hükümleri”, Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi İş Hukukunda Güncel Sorunlar Semineri (1) , İstanbul 2012, 101-135 (Güncel Sorunlar). ALPAGUT, Gülsevil, “İşçinin Ediminin Güvence Altına Alınması Aracı Olarak Asgari Süreli Sözleşme ve Belirsiz Süreli Sözleşmede Cezai Şart”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S. 8, Aralık 2007, 13-21 (Asgari Süreli). ALPAGUT, Gülsevil, “Türk Borçlar Kanunu Hizmet Sözleşmesinin Devri, Sona Ermesi, Rekabet Yasağı, Cezai Şart ve İbranameye İlişkin Hükümleri”, Legal İSGHD, S. 31, Y. 2011, 913-959 (Hizmet Sözleşmesi). ARICI, Kadir, “Hizmet Akitlerine Cezai Şart Konulması”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.1, S.1, Haziran 1997, 31-45 (Cezai Şart). Asgari Süreli İş Sözleşmelerinde Cezai Şart 251 ASTARLI, Muhittin, İş İlişkisinin Kurulması, Hükümleri ve İşin Düzenlenmesi Açısından Yargıtayın 2015 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi, Yargıtay’ın İş Hukuku Ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi Semineri 2015, 25-26 Kasım 2016, İstanbul Yayımlanmamış Tebliğ, (2015 Değerlendirme). AYAN, Serkan, “Belirli Süreli İş Sözleşmesi”, AÜHFD, C. 54, S. 4, 2005. AYDIN, Ufuk, “4857 Sayılı İş Kanununda Çağrı Üzerine Çalışma, Takım Sözleşmesi, Deneme Süreli İş Sözleşmesi ve Mevsimlik İş Sözleşmesi”, 10. Yılında 4857 Sayılı İş Kanunu (Uygulama Sorunları ve Çözüm Önerileri) Sempozyumu, 26-27 Nisan 2013, Ankara 2016, 202-228 (Deneme Süreli). BAŞBUĞ, Aydın, “Tacir İşveren ve İş Hukukunda Cezai Şarttan İndirim”, Kamu-İş, C. 7, S. 2, Y. 2003, http://www.kamu-is.org.tr/pdf/7218.pdf (E. T. 05.01.2017) (Cezai Şarttan İndirim). BİLGE, Necip, “Cezai Şart”, Esat Arsebük’e Armağandan Ayrı Bası, Ankara 1957. BOZKURT GÜMRÜKÇÜOĞLU, Yeliz, Türk İş Hukukunda Belirli Süreli İş Sözleşmesi, İstanbul 2012 (Belirli Süreli). BOZKURT GÜMRÜKÇÜOĞLU, Yeliz, “5580 Sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu Kapsamında Yapılan Zincirleme İş Sözleşmesinin Sona Ermesinde Kıdem Tazminatı (Karar İncelemesi), İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası Prof. Dr. Fevzi Şahlanan’a Armağan , C. I, İstanbul 2016, 223-249 (Özel Öğretim Kurumları). BOZKURT GÜMRÜKÇÜOĞLU, Yeliz/GEMİCİ, Beste, “Yargıtay Kararları Işığında Özel Okul Öğretmenleri İle Yapılacak İş Sözleşmelerinin Türüne İlişkin Bir Değerlendirme”, Prof. Dr. İlhan Ulusan’a Armağan, İKÜHFD, C. 15, S. 2, Y. 2016, 369-401. BÜLBÜL, Şehnaz, “Belirli-Belirsiz Süreli İş Sözleşmeleri ve Uygulamada Doğurduğu Sorunlar”, DEÜHFD, Kudret Ayiter Armağanı, C.3, S. 1-4, Ankara 1988, 307-363. CANBOLAT, Talat, İşçi Buluşları, 1. Baskı, İstanbul 2007. CANBOLAT, Talat, “Mevzuatta Öngörülen Bazı İş Sözleşmesi Türlerinin 4857 Sayılı İş Kanunun Belirli Süreli İş Sözleşmesine İlişkin Esasları Yönünden Değerlendirilmesi”, Legal İSGHD, S. 13, Y. 2007 (Değerlendirme). CANSEL, Erol/ÖZEL, Çağlar, Türk Borçlar Hukukunda Ceza Koşulu, http://journal.yasar.edu.tr/wp-content/uploads/2014/01/19-E.CANSEL-Ç.- ÖZEL.pdf (Erişim Tarihi: 13.01.2017). İş ve Hayat 252 CENTEL, Tankut, İş Güvencesi, İstanbul 2013 (İş Güvencesi). ÇELİK, Nuri, İş Hukuku Dersleri, Yenilenmiş 19. Bası, İstanbul 2006. ÇELİK, Nuri, İş Hukuku Dersleri, Yenilenmiş 24. Bası, İstanbul 2011. ÇELİK, Nuri/CANİKLİOĞLU, Nurşen/CANBOLAT, Talat, İş Hukuku Dersleri, Yenilenmiş 29. Bası, İstanbul 2016. DEMİRCİOĞLU, Murat, “İş Hukukunda Cezai Şart”, Prof. Dr. Ali Güzel’e Armağan, Cilt I, İstanbul 2010, 159-171 (Cezai Şart). DEMİR, Fevzi/DEMİR, Gönenç, “İş Sözleşmesinde Yer Alan Eğitim Karşılığında Çalışma Şartı”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Mart 2010, 111-122. DOĞAN YENİSEY, Kübra, “İş Hukukunda Cezai Şart”, Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi İş Hukukunda Güncel Sorunlar Semineri (1), İstanbul 2012, 21-44 (Cezai Şart). DOĞAN YENİSEY, Kübra, İş Hukukunun Emredici Yapısı, İstanbul 2014 (Emredici Yapı). EKİNCİ, Hüseyin, Doktrin ve Uygulamada Cezai Şart, Ankara 2004. EKONOMİ, Münir, “4857 Sayılı Kanunu Hükümlerine Göre Belirli Süreli İş Sözleşmelerinin Hukuka Uygunluğu (I) -Kavram Süre Ve Yenilenme-“, Legal İHSGHD, 9/2006 (Hukuka Uygunluk I). EKONOMİ, Münir, “Zincirleme Hizmet Akitlerinin Belirsiz Süreli Hizmet Akitlerine Dönüşemeyeceği Haller ve Sonuçları, İHU, İşK. 9, No: 4. EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2015. ERENER, Ebru, Türk İş Hukukunda Asgari Süreli İş sözleşmesi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2016. GÜLER, Mikdat, “Belirli Süreli İş Sözleşmesi”, Legal İHSGHD, 5/2005, 27-82 (Belirli Süreli). GÜNAY, Cevdet İlhan, Cezai Şart (BK m. 158-161), Ankara 2002 (Cezai Şart). GÜZEL, Ali, “İş Sözleşmesinin Sona Ermesi ve Sonuçları, Eleştirel Bir Yaklaşım”, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Akademik Forumu, 15-18 Ekim 2013, Antalya, İstanbul 2014, 237-317 (Akademik Forum). GÜZEL, Ali/ ÖZKARACA, Ercüment/ UGAN, Deniz, “Karşılaştırmalı Hukukta ve Türk Hukukunda Belirli Süreli İş Sözleşmesi Yapılma ve Yenilenme Koşulları”, Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan, Cilt I, İstanbul 2011, 475-566. Asgari Süreli İş Sözleşmelerinde Cezai Şart 253 HATEMİ, Hüseyin/ GÖKYAYLA, Emre, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, 3. Bası, İstanbul 2015. KESER, Hakan, “İş Sözleşmelerinde Kararlaştırılan Cezai Şartlara İlişkin Bir Değerlendirme”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S. 5, Y. 2016, 17-42 (Cezai Şart). KABAKÇI, Mahmut, “Belirli Süreli İş Sözleşmesini Haklı Nedenle Fesheden İşçinin Bakiye Süre Ücreti Talebi”, Karar İncelemesi, Sicil İş Hukuku Dergisi, Mart 2011 (Bakiye Süre Ücreti). KAR, Bektaş, “İş Sözleşmesi Türleri ve Kanunla Getirilen İstihdam Biçimleri”, 10. Yılında 4857 Sayılı İş Kanunu (Uygulama Sorunları ve Çözüm Önerileri) Sempozyumu, 26-27 Nisan 2013, Ankara 2016, 230-276 (İstihdam Biçimleri). KARAGÖZ, Veli, İş Sözleşmesinde Cezai Şart, Ankara 2006. KARAGÖZ, Veli, “İşçinin Mesleki Eğitime Tabi Tutulması Durumunda Eğitim Giderlerinin Geri Ödenmesi”, Karar İncelemesi, http://www.e-akademi.org/makaleler/vkaragoz-1.htm (E. T. 21.01.2017) (Mesleki Eğitim). KAPANCI, K. Berk, “Götürü Tazminat Anlaşması ve Bunun Ceza Koşulundan Ayırt Edilmesi”, Prof. Dr. Mustafa Dural’a Armağan, 2013, 655-684. KOCAAĞA, Köksal, Türk Özel Hukukunda Cezai Şart (BK. m. 158-161), Ankara 2003. MANAV, A. Eda, İş Hukukunda Geçersiz Fesih ve Geçersiz Feshin Hüküm ve Sonuçları, Ankara 2009. MOLLAMAHMUTOĞLU, Hamdi, Hizmet Sözleşmesi (Kuruluş-İçerikSona Erme), Ankara 1995 (Hizmet Sözleşmesi). MOLLAMAHMUTOĞLU, Hamdi/ASTARLI, Muhittin/ BAYSAL, Ulaş, İş Hukuku, 6. Bası, Ankara 2014. NARMANLIOĞLU, Ünal, İş Hukuku, Ferdi İş İlişkileri I, 5. Baskı, İstanbul 2014 (İş Hukuku I). ODAMAN, Serkan/KARAÇÖP, Eda, “5580 Sayılı Yasa Kapsamındaki Personelin İş Sözleşmelerine İlişkin İki Yargıtay Kararının Değerlendirilmesi”, Prof. Dr. Fevzi Demir’e Armağan, Legal İHSGHD, Özel Sayı, İstanbul 2016. OĞUZMAN, Kemal, Hizmet İş Akdinin Feshi, İstanbul 1955 (Fesih). OĞUZMAN, Kemal, Ferdi İş İlişkisinin Sona Ermesi ve Kıdem Tazminatı Açısından Yargıtayın 1992 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi, Yargıtayın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 1992, İstanbul 1994. İş ve Hayat 254 OĞUZMAN, Kemal/ÖZ, Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt 1-2, Gözden Geçirilmiş 13. Bası, İstanbul 2015 (Borçlar Genel I-II). OZAN, Başak, “İş Sözleşmelerinde Kararlaştırılan Cezai Şart”, Legal İSGHD, 25/2010. ÖZDEMİR, Erdem, “İş Hukukunda Cezai Şart”, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, C.XI, S.3-4, Y. 2005 (Cezai Şart). ÖZDEMİR, Erdem, “İş Hukukunda Eğitim Karşılığı Öngörülen Cezai Şart”, Çalışma ve Toplum Dergisi, S.1, Y. 2005 (Eğitim Karşılığı Cezai Şart). ÖZDEMİR, Erdem, “Eğitim Giderlerinin İşçiden Geri İstenebilmesi Konusundaki Temel Esaslara İlişkin Bir Karar İncelemesi”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Haziran 2009, S. 14 (Eğitim Giderleri). ÖZDEMİR, Erdem, “İşe İade Davaları ve Uygulama Sorunları”, İş Hukukunda Güncel Sorunlar Semineri (4) - 22 Şubat 2014, Ankara 2014, 17-91 (İşe İade). ÖZDEMİR, Erdem, “İş Hukukunda Mutlak Emredici Hükümlerin Yeri”, AÜHFD, Y. 2015, s. 95-120 (Mutlak Emredici Hükümler). ÖZKARACA, Ercüment, “Karşılaştırmalı Hukuk Işığında Türk İş Güvencesi Sisteminde Yaşanan Sorunlar ve Yeni Bir Model Önerisi”, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hakemli Hukuk Dergisi, S. 91-92, Mart-Nisan 2012, 78-109. SENYEN KAPLAN, E. Tuncay, “İş Sözleşmesini Fesih Hakkının Sınırlandırılması”, Prof. Dr. Turhan Esener’e Armağan C. I, İKÜ HFD, Özel Sayı, C.15, S.1, İstanbul 2016, 313-353 (Fesih Hakkı). SOYER, Polat “Hizmet Akdinin İşçi Tarafından Feshi İçin Öngörülen Cezai Şartın Geçerliliği Sorunu”, Prof. Dr. Turhan Esener’e Armağan, Ankara 2000 (Cezai Şartın Geçerliliği). SOYER, Polat, “Cezai Şart (Karar İnceleme)”, Çimento İşveren Dergisi, Cilt 14, Sayı 5, Y. 2000, 29-33 (Cezai Şart). SOYER, Polat, “Feshe Karşı Korumanın Genel Çerçevesi ve Yargıtay Kararları Işığında Uygulama Sorunları”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku 2005 Yılı Toplantısı, İş Güvencesi Kurumu ve İşe İade Davaları, İstanbul 2005, 27-69 (Feshe Karşı Koruma). SOYER, Polat “Hizmet Sözleşmesinin Sona Ermesine İlişkin ‘Yeni’ Türk Borçlar Kanunu Hükümleri ve İş Hukuku Bakımından Önemi”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Haziran 2011, Y. 6, S. 22, 12-21 (Sona Erme). Asgari Süreli İş Sözleşmelerinde Cezai Şart 255 SÜZEK, Sarper, İş Hukuku, Yenilenmiş 12. Bası, İstanbul 2016 (İş Hukuku). SÜZEK, Sarper, İş Akdini Fesih Hakkının Kötüye Kullanılması- İş Güvencesi Konusunda Karşılaştırmalı Bir İnceleme, Ankara 1976 (Fesih Hakkı). ŞAHLANAN, Fevzi, “Belirli Süreli İş Sözleşmelerinde Cezai Şart ve Borçlar Kanunu 325 Uygulaması”, Karar İncelemesi, Tekstil İşveren Dergisi, S. 368, Kasım 2010, http://www.tekstilisveren.org/images/stories/dergi/kasim10/ hukukkasim.pdf (E. T. 21.01.2017) (Cezai Şart). TUNÇOMAĞ, Kenan, Türk Hukukunda Cezai Şart, İstanbul 1963 (Cezai Şart). ULUCAN, Devrim, “Belirli Süreli Hizmet Akdinin Sona Ermesi”, Türk-İsviçre Hukukunda Belirli Süreli Hizmet Akitlerinin Hukuki Sorunları, Manfred Rehbinder/ Münir Ekonomi, İstanbul 1979 (Sona Erme). ULUCAN, Devrim, “4857 Sayılı Kanuna Göre İş Sözleşmesi Türleri”, Yeni İş Yasası, İstanbul 2003 (İş Sözleşmesi Türleri). YİĞİT, Yusuf, “Belirli Süreli İş Sözleşmesi Yapma Serbestisi ve Bu Serbestinin Sınırları”, DEÜHFD, C. 14, S. 2, Y. 2012 (Basım Yılı: 2013), 101-166 (Belirli Süreli). YİĞİT, Yusuf, “İş Hukukunda Geçersiz Fesih Kavramı ve Geçersiz Fesih Üzerine İşe İade Başvurusu Üzerine İşe İade Başvurusu Yapan İşçinin İşverence İşe Başlatılmaması ve Sonuçları”, Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan, C. II, İstanbul 2011, 1143-1205 (Geçersiz Fesih). YILDIZ, Gaye Burcu, “İş Güvencesi Hükümlerinin Uygulanmasında Otuz İşçi Ölçütünün Nispi Emredici Niteliği”, Legal İHSGHD, 11/2006, 902-911. YILDIZ, Gaye Burcu, “Güvenceli Esneklik ve 4857 sayılı İş Kanunu”, Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan, İstanbul 2011, 203-231 (Güvenceli Esneklik). YILDIZ, Gaye Burcu, İş İlişkisinin Kurulması, Hükümleri ve İşin Düzenlenmesi Açısından Yargıtayın 2015 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi, Yargıtayın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2015, 25-26 Kasım 2016, Yayımlanmamış Tebliğ (2015 Değerlendirme). YUVALI, Ertuğrul, “4857 Sayılı İş Kanunu’nun Belirli Süreli İş Sözleşmelerinin Geçerli Olarak Yapılabilmesini Objektif Bir Nedenin Mevcudiyetine Bağlaması Karşısında Asgari ve Azami Süreli İş Sözleşmeleri Bakımından Objektif Nedenin Gerekliliği”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. I, S. 2, 2006.