MİLADİ VI. ASRIN SONLARINA KADAR KİNDE KABİLESİ VE SİYASİ TARİHİ

Yıl 2017, Sayı: 2, 63 - 91, 30.12.2017

Ömer Aras

Öz

Kinde kabilesi Yemenlidir. Hem İslam öncesi, hem de İslam
sonrası dönemdeki tarih açısından önemli bir kabiledir. İslam öncesi Arap
yarımadasında, Necd bölgesinde birçok kabileyi yönetimi altında toplayarak bir
siyasi otorite tesis eden tek kabiledir. Bu açıdan “devlet” ve “kabile”
arasında bir siyasi yapı görünümündedir. İslam kaynakları başta olmak üzere
Yemen yazıtları, Bizans kaynakları ve arkeolojik çalışmalar Kinde hakkında
malumata rastlanılan bilgi kaynaklarıdır. Çalışmamızda bu sıra dışı kabilenin
M. VI.  asrın sonlarına kadar siyasi tarihi
incelenmiştir. Yukarıda bahsedilen kaynaklar çerçevesinde ismi, nesebi, alt
kolları ve “kralları” hakkında bilgi verilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Kinde, Orta Arabistan, Güney Arabistan (Yemen) Yazıtları, İmruü’l-Kays, Haris b. Amr

Kaynakça

• Ali, Cevad, el-Mufassal fî Târîhi’l-Arab Kable'l-İslâm, 9c., Beyrut 1968.
• Athamina, Khalil, “İslam Öncesi Arabistan’da Kabile Kralları (Erken Dönem Arap Kaynaklarında Melik veya Zû’t-Tâc Unvanları Üzerine Bir Çalışma)”, Çev. İsrafil Balcı, Celal Emanet, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sa. 18-19, s. 193-212.
• Bafakih, Muhammed Abdülkâdir vd, Muhtârat min Nikâşâti'l-Yemeniyyeti'l-Kadîme, Tunus 1985.
• Bağdâdî, Abdülkâdir b. Ömer b. Bayezid Abdülkâdir (V: 1093/1682), Hizânetü'l-Edeb ve Lübbu Lübâbi Lisâni'l-Arab, 13c., thk. ve şerh Abdüsselam Muhammed Harun, Kâhire 1976.
• Bekrî, Abdullah b. Abdülazîz b. Muhammed Ebû Ubeyd (V: 487/1094), Mu´cemu Me'sta'cem min Esmâi'l-Bilâd ve'l-Mevâzi, 2c., thk. Mustafa es-Sekkâ, Beyrut [t.y.].
• Bekrî, Câhiliye Arapları (Mu´cem), Çev. Levent Öztürk, İstanbul 1998.
• Çağatay, Neşet, İslam Öncesi Arap Tarihi ve Câhiliye Çağı, Ankara 1982.
• Ebû Ubeyde, Ma'mer b. Müsennâ et-Teymî el-Basrî (V: 209/824), Eyyâmü'l-Arab Kable'l-İslâm, 2c (1 ciltte), Adil Câsim Beyâtî, Beyrut 1987.
• Ebû Ubeyde, Ebû Ubeyde et-Teymî el-Basrî Ma'mer b. Müsennâ (V: 209/824), Şerhu Nekâizi Cerîr ve Ferazdak, 3c., thk. Velid Mahmut Halis, Mahmud İbrâhim, Abudabi 1998.
• Enbârî, Ebû Bekr Muhammed b. el-Kâsım b. Muhammed (V: 328/940), el-Mufaddaliyyât li’d-Dabbî Maâ Şerhi’n-Vâfir li’l-Enbârî, Ed. Charles James Lyall, Oxford 1921.
• Ensârî, A. R., Karyetü'l-Fav Sûretün li'l-Hadâreti'l-Arabiyye Kable'l-Islam fî’l-Memleketi’l-Arabiyyeti’s-Suûdiyye = Qaryat Al-Fau a Portrait of Pre-Islamic Civilisation in Saudi Arabia, Riyad 1982.
• Ensârî, Abdurrahman et-Tayyîb, “Edvâun Cedîdetün ala Devlet-i Kinde min Hilâli Âsâri Karyeti’l-Fâv ve Nukûşiha”, Dirâsâtu Târîhi’l-Cezîreti'l-Arabiyye: el-Kitâbü'l-Evvel: Mesâdiru Târîhi’l-Cezîreti'l-Arabiyye: Cüz'ü'l-Evvel ve Sâni = Studies in The History Of Arabia: Vol. I: Sources For The History of Arabia: Part 1-2, Ed. Sâmi b. Seyyid Hammâs es-Sakkâr, Abdülkâdir Mahmûd Abdullah, Richard T. Mortel, Riyad 1984, s. 3-11.
• Günaltay, M. Şemsettin, İslam Öncesi Arap Tarihi, sdl. Mehmet Mahfuz Söylemez, Ankara 2006.
• Hamidullah, Muhammed, el-Vesâiku’s-Siyasîyye: Hz. Peygamber Döneminin Siyâsî-İdarî Belgeleri, Çev. Vecdi Akyüz, İstanbul [t.y.]. HAMZA El-İSFAHÂNÎ, Ebû Abdillâh (Ebû Abdirrahmân, Ebü’l-Hasen) Hamza b. Hasen el-İsfahânî (V: 360/971’den önce), Târîhu Sînî Mülûki'l-Arz ve'l-Enbiyâ, Beyrut [t.y.].
• Hemdânî, Ebû Muhammed Lisânü’l-Yemen Hasan b. Ahmed b. Ya’kub Hemdânî (V: 334/945), Sıfatu Cezîreti'l-Arab, thk. Muhammed b. Ali el-Ekva’ el-Hivalî, Riyad 1977.
• Hoyland, Robert G., Arabıa and The Arabs From Bronze Age to the Coming of Islam, New York 2001.
• İbn Abbas, Ebü'l-Abbas Abdullah b. Abbas b. Abdilmuttalib Kureşî Abdullah b. Abbas b. Abdülmuttalib (V: 68/687), Garibü'l-Kur'ân, tlk. Muhammed İbrâhim Selim, Kâhire [t.y.].
• İbn Abdirabbih, Ebû Ömer Ahmed b. Muhammed el-Kurtubî (V: 328/940), el-Ikdü'l-Ferîd, 7c., haz. Muhammed Fuad Abdülbâkî, Muhammed Reşat Abdülmüttalib, Kâhire 1953.
• İbn Habîb, Ebû Câ'fer İbn Habîb Muhammed b. Habîb b. Ümeyye Bağdâdî Hâşimî Muhammed (V: 245/860), Muhabber, thk. Ilse Lichtenstadter, Beyrut [t.y.].
• İbn Saîd, Ebü'l-Hasan Nureddîn Ali b. Mûsâ el-Mağrîbî (V:685/1286), Neşvetü't-Tarab fî Tarihi Câhiliyyeti'l-Arab, 2c., thk. Nusret Abdurrahman, Amman 1982.
• İbn Haldûn, Ebû Zeyd Veliyyüddîn Abdurrahman b. Muhammed (V: 808/1406), Târîhu İbn Haldun = Kitâbü’l-İber ve Dîvânü’l-Mübtede ve’l-Haber fî Eyyâmi’l-Arab ve’l-Acem ve’l-Berber ve Men Âsârahum min zevi’s-Sultâni’l-Ekber, 6c., Beyrut 1992.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed b. Ali b. Ahmed b. Saîd ez-Zahirî (V: 456/1064), Cemheretu Ensâbi'l-Arab, thk. Abdüsselam Muhammed Harûn, Kâhire 1982.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Cemaleddîn Abdülmelik (V: 218/833), es-Sîretü'n-Nebevî, thk., Mustafa es-Sakkâ, İbrâhim el-Ebyârî, Abdülhafîz eş-Şelebî, Dımaşk 2005.
• İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim (V: 276/889), el-Maârif, thk. Servet Ukkâşe, Beyrut 1981.
• İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim (V: 276/889), eş-Şi'r ve'ş-Şuara, Beyrut 2002.
• İbn Şebbe, Ebû Zeyd Ömer b. Şebbe b. Abide Nemerî (V: 262/876), Târîhü’l-Medîneti'l-Münevvere: Ahbârü'l-Medineti'l-Münevvere, 4c., thk. Fehim Muhammed Şeltût, Cidde 1973.
• İbnü’l-Kelbî, Ebü'l-Münzir İbnü's-Sâib Hişâm b. Muhammed b. Sâib (V:204/819), Nesebü Mead ve'l-Yemeni'l-Kebir, 2c., thk. Naci Hasan, Beyrut 1988.
• İbnü’l-Kelbî, Ebü'l-Münzir İbnü's-Sâib Hişâm b. Muhammed b. Sâib (V:204/819), (V:204/819), İftirâk’u Veled-i Ma´ad, thk. Ahmed Muhammed Ubeyd, Abu Dabi 2010.
• İbnü’l-Kelbî, Ebü-'l-Münzir İbnü's-Sâib Hişâm b. Muhammed b. Sâib (V:204/819), Cemheretü'n-Neseb, thk. Naci Hasan, Beyrut 1986.
• İbnü'l-Esîr, Ebü'l-Hasan İzzeddîn Ali b. Muhammed b. Abdülkerîm (V: 630/1233), İslam Tarihi: el-Kâmil fi't-Tarih Tercümesi, çev. Ahmet Ağırakça, İstanbul 1985.
• İmruü’l-Kays, Ebû Vehb İmruülkays Hunduc b. Hucr b. Hâris Kindî (V: M. 540 dolayları), Dîvân-u İmrii’l-Kays, thk. Hanna Fahûrî, Beyrut 1989.
• İsfahânî, Ali b. Hüseyin b. Muhammed Ebü'l-Ferec (V: 356/967), Kitabü’l-Eğânî, 21c., [y.y] [t.y].
• Jamme, Albert W. F, “Inscriptions Photographed at Qaryat al-Fa’w”, Rivista Degli Studi Orientali, XLI, Roma, 1957, s. 289-301. Jamme, Albert, Sabaean Inscriptions From Mahram Bilqîs (Mârib), Baltimore 1962.
• Kalkaşendî, Ebü'l-Abbas Şehâbeddîn Ahmed b. Ali b. Ahmed (V: 821/1418), Nihâyetü'l-Ereb fî Mâ'rifeti Ensâbi'l-Arab, Beyrut 1984. Kehhâle, Ömer Rızâ, Mu´cemu Kabâ'ili'l-Arabi'l-Kadîme ve'l-Hadîse, 5c., Beyrut 1982.
• Kister, M. J., “Huluban Seferi: Ebrehe'nin Seferi Üzerine Yeni Bir Bakış”, Çev. Fatih Erkoçoğlu, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. XIV, Sa: 2, 2010, s. 575-586.
• Korotayev, Andrey, Vladimir Klimenko, Dmıtry Proussakov, “Orıgıns of Islam: Polıtıcal-Anthropologıcal and Envıronmental Context”, Acta Orientalia Academiae Scientarum Hungaricae, Magyar Tudomanyos Akademia Könyvtara, Sa. 52 (3-4), 1999, 243-276.
• Mustafa Sabri Küçükaşcı, “Kinde”, DİA, Ankara 2002, XXVI, s. 37-38.
• Levçenko, M. V., Bizans Tarihi: Kuruluşundan Yıkılışına Kadar, Çev. Maide Selen, İstanbul 1999.
• Mes'udî, Ebü'l-Hasan Ali b. Hüseyin b. Ali (V: 345/956), et-Tenbîh ve'l-İşrâf, Beyrut 1981.
• Mumâyiz, İbrâhim, “Imru’ al-Qays and Byzantium”, Journal of Arabic Literature, XXXVI, 2, 2005, s. 135-151.
• Olinder, Gunnar, The Kings of Kinda of the Family of Âkîl al-Murâr, C.W.K. Gleerup; Leipzig: Lund 1927.
• Ostrogorsky, Georg, Bizans Devleti Tarihi, Çev. Fikret Işıltan, Ankara, 1981.
• Photius, I Saint (V: M. 893), The Bibliotheca, translated with notes by N.G. Wilson, London 1994.
• Procopius (V: M. 565), History of the Wars, Books I and II, Translated by H. B. Dewing, Cambrıdge 2005.
• Retsö, Jan, The Arabs in Antiquity: Their History From the Assyrians to the Umayyads, London 2004.
• Shahid, Irfan, “Byzantium and Kinda”, Byzantium And The Semitic Orient Before the Rise of Islam, London1988, s. 57-73.
• Suhârî, Ebü’l-Münzir Seleme b. Müslim Avtebî (V: VI. asrın ilk yarısı), el-Ensâb, 2c., thk. İhsan Nas, Amman 2006.
• Süheylî, Ebü'l-Kâsım Abdurrahman b. Abdullah b. Ahmed (V: 581/1185), er-Ravzü'l-Ünüf fî Şerhi's-Sîreti'n-Nebeviyye li-İbn Hişâm, 7 c., thk. Abdurrahman el-Vekil, Kâhire [t.y.].
• Şerefeddîn, Ahmed Hüseyin, Târîhü'l-Yemeni's-Sekafî, 4c., [y.y.] 1967.
• Theophanes, Confessor (V: M. 818), The Chronicle of Theophanes confessor: Byzantine and Near Eastern History, AD 284-813, Translated with introduction and commentary by Cyril Mango, Oxford 1999.