BÜVEYHİLER’İN BAĞDAT HÂKİMİYETİ (334/945 – 447/1055)

Yıl 2018, Sayı: 3, 119 - 130, 31.07.2018

Edip Akyol

Öz

Her
devletin tarihte oynadığı bir rol vardır. Yaşadıkları, hüküm sürdükleri zaman
ve coğrafyada az veya çok tarihin oluşumuna tesir etmişler ve bu çerçevede de
tarihe mâl olmuşlardır. Bu devletlerden birisi de Büveyhîler’dir. Büveyhîler
denince genelde, Halifelere ve Sünni Müslümanlara baskı uygulayıp “Hilafeti”
Fatımîlere devretmeye çalışmış olmalarından dolayı, Abbasi imparatorluğunda
açılmış bir kara sayfa olarak anlatılır. Bu makalede; Abbasi tarihinde 334/945
– 447/1055 yüz on yıllık dönemde hâkimiyet kuran ve bölgedeki iktidar
boşluğundan istifade edip yeni bir güç olarak ortaya çıkan Deylem asıllı Şiî
Büveyhîler’in, Bağdat hâkimiyeti, bütün siyasi ve askeri otoritelerini
ellerinden aldıkları, Abbasi Halifeleri üzerindeki etkileri ve Selçuklular
tarafından Bağdat hâkimiyetlerine son verilmesi kısaca anlatılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Büveyhiler, Abbasiler, Bağdat

Kaynakça

• Referans1 AŞÛR, Said Abdulfettah, Tarihu’l-İslâm ve Hadaratih, 1.baskı, Kahire, 1987.
• Referans2 El-IŞ, Yusuf, Tarihu’l-Asri’l-Hilafeti’l-Abbasîyye, Dımaşk, 1982.
• Referans3 GÜNER, Ahmet, “Büveyhîler Dönemi Çok Seslilik”, Dokuz Eylül Üniversitesi. İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: XII, İzmir, 1999; “Büveyhî Devlet Adamlarının Kitaba İlgileri ve Kütüphaneleri”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, İzmir, 2001, XIII.
• Referans4 HASAN, Hasan İbrahim, İslam Tarihi (Siyasi, Dini, Kültürel, Sosyal), Terc. Komisyon, İst. 1985, En-Nuzumu’lİslâmiyye, Kahire, 1970
• Referans5 HITTI, Philip K. Siyasi ve Kültürel İslam Tarihi. Çev: Salih Tuğ, İst. 1980, III.
• Referans6 İBNÜ’L ESİR, el-Kâmil fi’t-Tarih, çev. Abdülkerim Özaydın, İstanbul, 1987.
• Referans7 İBNÜ’L KESİR, el-Bidâye ve’n-Nihâye, 2.Baskı Beyrut, 1990.
• Referans8 MERÇİL, Erdoğan, “Büveyhîler” DİA, İst. 1992, VI.
• Referans9 MEZ, Adam, Onuncu Yüzyılda İslam Medeniyeti, Çev: Salih Şaban, İstanbul, 2000.
• Referans10 SEVİM, Ali, Anadolu’nun Fethi Selçuklular Dönemi (Başlangıçtan 1086’ya kadar), Ankara, 1987.
• Referans11 ŞAKİR, Mahmut, et-Tarihu’l- İslamiyye, 5. baskı, by.y., 1991.
• Referans12 YETKİN, Şerare, “Abbasîler” DİA, İstanbul, 1988, I.
• Referans13 ZETTERSTEN, K. V. “Büveyhîler”, İ:A., İst. 1961, II
• Referans14 ATEŞ, Ahmet, “Deylem”, İ.A. İst. 1965, III.