HİCRETİN İLK 200 YILINDA KINNESRÎN ŞEHRİNİN İDARÎ VE KÜLTÜREL DURUMU

Yıl 2019, Sayı: 5, 1 - 14, 23.08.2019

İbrahim Konak

Öz

Quveiq Irmağı kıyısında Halep’e yaklaşık 30 km
mesafede olan Chalcis Ad Belum İslam fetihleri öncesi Şam bölgesinin önemli bir
vilayeti idi. Urfa, Antakya, Nusaybin ve Chalcis Ad Belum okulları dönemin
önemli Süryani okulları idi. Şehir aynı zamanda ticaret yollarının kesişme
noktasında olduğundan ticaret merkezi, toprakları münbit olduğu için de bir
tahıl ambarı konumundaydı. Hz. Ömer döneminde Suriye fetihleri kapsamında Halid
bin Velid’in ordusu tarafından fethedilen şehrin adı Kınnesrin olarak değiştirildi.
Emeviler döneminde Halep ve Kınnesrin, Humus Ordugahına bağlı iken Yezid bin
Muaviye Halep’i Kınnesrin Ordugahına bağladı. Abbasi Halifelerinden Harun Reşid
döneminde sınırları daraltılan Kınnesrin Ordugahı bundan sonra büyüyen ve
gelişen Halep’in gölgesinde kaldı. Böylece bölgedeki önemini kaybeden şehir
yavaş yavaş harabeleşip önemini yitirmeye ve nihayet Halep ile birleşip yok
olmaya başladı. Kınnesrin yok olmaya başlayınca onun yerini alan Halep, Doğu
ile Batıyı birbirine bağlayan bir ticaret merkezi haline geldi. Günümüzde ise
şehirden geriye birkaç küçük kalıntıdan başka bir şey kalmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Kınnesrîn, Halep

Kaynakça

• BİBLİYOGRAFYAApak, Adem. “Fethinden Emevilerin Sonuna Kadar Harran". I. Uluslararası Katılımlı Bilim, Din ve Felsefe Tarihinde Harran Okulu Sempozyumu. (Türkiye, Şanlıurfa, 28-30 Nisan 2006). Ed. Prof. Dr. Ali Bakkal. 28-41. Şanlıurfa: Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 2006.Bakkal, Ali. "Medreseleşme Sürecinde Harran Okulu". I. Uluslararası Katılımlı Bilim, Din ve Felsefe Tarihinde Harran Okulu Sempozyumu. (Şanlıurfa, 28-30 Nisan 2006). Ed. Prof. Dr. Ali Bakkal. 249-259. Şanlıurfa: Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 2006.Çakar, Enver. 17. y.y.da Haleb Eyaleti ve Türkmenleri. Elazığ: Fırat Üniversitesi Ortadoğu Araştırmaları Merkezi Yayınları, 2006.Deradike, Salih. Dirasat fi'l-Cuğrafya't-Tarihiyye Li Biladi'ş-Şam. Ürdün: Vezaretüs-Sekafe, 2011.Ebu Cerade, Kemalü'd-din Ömer bin Ahmed. Zübdetü Haleb min Tarih-i Haleb. Thk. Süheyl Zekkar. Beyrut: Darü'l-Kitabi'l-Arabiyye, 1997.Ebu’l-Fida, İmadü'd-din İsmail bin Muhammed bin Ömer. Takvimu'l-Büldan. Beyrut: Dar-ü Sadr, 1860.El-Ğazzî, Kâmil el-Bali el-Halebi. Kitabü Nehri'z-Zeheb Fi Tarihi Haleb. Halep: Darü'l-Kalemi'l-Arabi, 1991.El-Hamevi, Şihabü'd-Din Ebu Abdillah Yakut bin Abdillah er-Rumi. Mu'cemü'l-Büldan. Beyrut: Dar-ü Sadr, 1995.El-Huveylid, Ali Cuma. Min Tarih-i Kınnesrîn. Et-Türasü'l-Arabiyyi. Dimaşk: Et-Türasü'l-Arabiyyi, 1995.N. Elisseeff. “Kınnasrin”. The Encyclopaedia Of Islam. 5:125. Leiden: New Edition, 1979.Fahri, Macit. İslam Felsefesi Tarihi. Trc. Kasım Turhan. İstanbul: İklim Yayınları,1987.Gılson, Etienne. “Şark Filozofları”. Trc. İbrahim Agah Çubukçu. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, 9/1 (1961), 196-206.Himyeri, Ebu Abdullah Muhammed bin Abdu'l-Mun'im. Ravdu'l-Mi'tar fi Haberi'l-Aktar. Thk. İhsan Abbas, Beyrut: Müessesetü Nasir Li’s-Sekafe, 1980.Honigmann, E. “Kınnesrîn”, MEB İslam Ansiklopedisi. 6:711 Eskişehir: MEB, 1997.İbn Şeddad, İzzeddin Muhammed bin Ali bin İbrahim. A'lakü'l-Hatıra fi Zikr-i Ümerai'ş-Şami ve'l-Cezire. Thk. Yahya Zekeriyya Abbare. Dımeşk: Vezaretü’s-Sekafe, 1991.İbn-i Cübeyr, Muhammed bin Ahmed bin Cubeyr el-Kenani el-Endülüsi. Rihletü İbn Cübeyr. Beyrut: Dar-ı Sadr, t.y.Kennedy, Hugh. “The Monuments of Syria”. New York: I.B.Tauris, 2009.Macit, Muhittin, “Tercüme Hareketleri”. TDV İslam Ansiklopedisi. 40:497-504. İstanbul: TDV Yayınları, 2011.Mes’udi, Ebu’l-Hasan Ali bin Hüseyin. Mürucu’z-Zeheb. İstanbul: Selenge Yayınları, 2004.Monceaux, Paul Brosse Leonce. “Chalcis Ad Belum Notes Sur L'histoire et les Ruinesde La Ville”. Syria Archeologie Art Et Histoire 6/4 (1925): 339-350, 1925. https://www.jstor.org/stable/4195293?seq=1#metadata_info_tab_contentsTaberi, Muhammed bin Cerir bin Yezid Ebu Cafer. Târih-ül-Ümem vel-Mülûk. 2. Baskı. Beyrut: Darü’t-Türas, 1968.Tanrıverdi, Eyüp. "Yunanca-Arapça Çeviri Sürecinde Harran Okulu". I. Uluslararası Katılımlı Bilim, Din ve Felsefe Tarihinde Harran Okulu Sempozyumu, Ed. Prof. Dr. Ali Bakkal.176-186. Şanlıurfa: Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 2006.Taşdelen, İskender. Mantığın Gelişimi. Eskişehir: Veb Ofset, 2013.Yiğit, İsmail, “Kınnesrîn”, TDV İslam Ansiklopedisi, 25:419-420. İstanbul: TDV Yayınları, 1994. Zehebi, Şemsü'd-Din Ebu Abdillah Muhammed bin Ahmed bin Osman bin Kaymaz. Siyer-ü A'lami'n-Nübela. 2. Baskı. Beyrut: Müessesetü'r-Risale, 1985.