ABDURRAHMAN B. MUHAMMED B. EŞ’AS İSYANI

Yıl 2019, Sayı: 5, 76 - 99, 23.08.2019

Hüseyin Paça

Öz

Abdurrahman b. Muhammed b. Eş’as isyanı Emevîler döneminde
701-704 (hicrî 81-85) yılları arasında meydana gelmiştir. Irak valisi Haccac b.
Yusuf tarafından Sicistan bölgesine fetih için gönderilen Abdurrahman b.
Muhammed b. Eş’as, Haccac’ın tavırlarına kızarak isyan etmiştir. Bu isyana
dönemin âlimlerinin büyük bir kısmı aktif olarak destek vermiştir. İsyan Emevî
Devletini derinden sarsmıştır. Deyru’l-Cemacim, Zaviya ve Meskin Savaşları
sonucunda vali Haccac b. Yusuf tarafından bastırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İslam Tarihi, İbn Eş’as

Kaynakça

• Bedevi, Abdülmecîd Ebü’l-Fütûh Muhammed. “Safahât min tarihi’l-muâriza fi’l-asri’l-Emevî (Sevratü Abdirrahman b. el-Eş’as)”. Devriyyetü külliyyeti’l-âdâb 9 (1986): 157-186.Belâzurî, Ebü’l-Abbas Ahmed b. Yahya b. Cerîr. Ensâbü’l-eşrâf. Tah. Süheyl Zekkâr. 7-8 Cilt. Beyrut: 1992.Belâzurî, Ebü’l-Abbas Ahmed b. Yahya b. Cerîr. Futûhu’l-buldân. Trc. Mustafa Fayda. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1987.el-Büstânî. “Abdurrahman b. el-Eş’as”, Kitabü dâirati’l-meârif. 11 Cilt. 560-562.Çubukçu, Asri. “Eş’as b. Kays”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 11: 455-456. İstanbul: TDV Yayınları, 1995.ed-Dineverî, Ebû Hanife Ahmed b. Davud. el-Ahbâru’t-tıvâl. Tah. Abdülmun’im Amir. Bağdat: ts.al-Faruque, Muhammad. “The Revolt of Abd al-Rahman Ibn al-Ash’aht its Nature and Causes”, Islâmic Studies 25/3 (1986): 289-304.Halife b. el-Hayyât. et-Tarih. Thk. Ekrem Ziyâ el-Ömerî. Riyad: 1985.İbn Aʻsem el-Kûfî, Ebû Muhammed Ahmed. Kitâbü’l-fütûh. 3, 4 Cilt. Beyrut: 1986.İbnü’l-Esîr, Ebû’l-Hasan İzzeddin Ali b. Muhammed b. Abdülkerim. el-Kâmil fi’t-tarih. 4 Cilt. Beyrut: 1979.İbnü’l-Esîr, Ebû’l-Hasan İzzeddin Ali b. Muhammed b. Abdülkerim. Üsdü’l-ğâbe fi maʻrifeti’s-sahabe. Thk. Halil Me’mun Şihâb. 1 Cilt. Beyrut: 1997.İbn Hacer, Şihâbüddin Ahmed b. Ali. Tehzibü’t-tehzîb. Thk. Ahmed Halcim. 1, 5 Cilt. Beyrut: 1991. İbn Hazm, Ebû Muhammed b. Ali b. Ahmed b. Said el-Endelûsî. Cemheratü ensâbi’l-Arab. Thk. Abdüsselâm Muhammed Harun. Kahire: ts.İbnü’l-İmâd, Ebû’l-Felâh Abdülhay b. Ahmed el-Hanbelî. Şezerâtü’z-zeheb fî ahbâri men zeheb. Tah. Abülkadir Arnavut. 1 Cilt. Beyrut: 1988.İbn Kesir, Ebü’l-Fidâ İmadüddin İsmail b. Ömer. el-Bidâye ve’n- Nihâye. 8, 9 Cilt. Beyrut: 1971.İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim. el-İmâme ve’s-siyâse. Thk. Ali Şeyrî. 2 Cilt. Beyrut: 1990.İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim. el-Meârif. Thk. Muhammed İsmail es-Sâvî. Beyrut: 1935.İbn Saʻd, Ebû Abdillah Muhammed. et-Tabakâtü’l-kübrâ. Thk. İhsan Abbas. 5, 6, 8 Cilt. Beyrut: 1968.Macid, Abdülmun’im. et-Tarihu’s-siyasî li’d-devleti’l-Arabiyye. 2 Cilt. Kahire: 1982.el-Mes’ûdî, Ebü’l-Hasan Ali b. el-Hüseyin b. Ali. et-Tenbîh ve’l-işrâf. Ed. Michael Jan De Goeje. Leiden: 1967.Paça, Hüseyin. Abdurrahman b. Muhammed b. Eş’as ve İsyanı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: 2002.Saffet, Ahmet Zeki. Cemheretü resâili’l-Arab fi usûri’l-Arabiyyeti’z-zâhirati; el-asru’l-Emevî. 2 Cilt. Beyrut: ts.Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr. Tarihu'l-ümem ve’l-mülûk. Thk. Muhammed Ebû’l-Fadl İbrahim. 5, 6 Cilt. Beyrut: 1967.Vaglieri, L. Veccia. “Ibn al-Ash’ath”. El 3: 715-719. Leiden, 1971. Welhausen, Julius. Arap Devleti ve Sukutu. Trc. Fikret Işıltan. Ankara: AÜİF Yayınları, 1963.Welhausen, Julius. Islâmiyetin İlk Devirlerinde Dinî Siyasî Muhalefet Partileri. Trc. Fikret Işıltan. Ankara: TTK Yayınları, 1989.Yaʻkubî, İbn Vâzıh Ahmed b. İshakb. Ca’fer. Tarihu’l-Yaʻkubî. 2 Cilt. Beyrut: ts.Yaşaroğlu, Haşan. Muhtar es-Sakafi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, 1991.Yıldız, Hakkı Dursun. “İbnü’l-Eş’as, Abdurrahman b. Muhammed”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 21: 32-33. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.