Lisansüstü öğrencilerinin bilimsel araştırmalarda teknoloji kullanımı ve etik yeterlilikleri üzerine bir inceleme

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 35 - 52, 30.06.2021

Ayşegül Bozdağ Kasap Kezban Gülşen Eşkil Kübra Bal Çetinkaya Hava Yeşilyurt Sevda Akbulut İnan Akbar Vatankhahı Şahin Gökçearslan

https://doi.org/10.52911/itall.873802

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı lisansüstü öğrenim gören öğrencilerin bilimsel araştırmalarda teknoloji kullanımı ve etik yeterliklerini belirlemektir. Tarama modelinin kullanıldığı çalışmaya, 2019-2020 akademik yılında lisansüstü öğrenim gören öğrenciler (n=192) katılmıştır. Araştırmacılar tarafından geliştirilen “Lisansüstü Öğrencilerinin Bilimsel Araştırmada Teknoloji Kullanımı ve Etik Yeterlikleri” anketi araştırmanın veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, lisansüstü öğrencilerin bilimsel çalışmalarda akademik sosyal ağları, çevrimiçi birlikte çalışma ortamlarını, atıf tarama araçlarını, veri tabanı ve veri analizi araçlarını sıklıkla kullandıkları tespit edilmiştir. Ancak atıf gösterme, benzerlik oranlarını tespit etme, çevrimiçi veri toplama, ses ile veri girişini kolaylaştırıcı araçları daha az kullandıkları görülmüştür. Bilimsel araştırmada kullanılan kaynakların gösterilmesi, katılımcıların rızasının alınması, araştırmaya katkısı olan yazarların isminin yazılması ve atıfların doğru yapılması konusunda lisansüstü öğrencilerin bilgi sahibi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bilimsel araştırma, teknoloji kullanımı, etik, lisansüstü öğrenim, yeterlikler

A review of postgraduate students' technology use and ethical competence in scientific researches

Öz

The aim of this study is to determine the ethical competencies and the use of technology in scientific researches of postgraduate students. Postgraduate students (n=192) in the 2019-2020 academic year participated in the study, in which the survey model was used. “The Use of Technology and Ethical Competencies of Postgraduate Students in Scientific Research” questionnaire developed by the researchers was used as the data collection tool of the research. According to the results of the research, it was determined that postgraduate students frequently used academic social networks, online collaboration tools, citation search tools, database and data analysis tools in scientific studies. However, it was observed that they used less tools that facilitate citation, plagiarism, online data collection, and voice and data entry. It was concluded that postgraduate students have knowledge of providing reference in scientific research, receiving the participants’ approvals, writing the names of the authors who contributed to the research and citing properly.

Anahtar Kelimeler

Scientific research, The use of technology, Ethics, Postgraduate, Competencies

Kaynakça

• Akbulut, Y., Şendağ, S., Birinci, G., Kılıçer, K., Şahin, M. C., & Odabaşı, H. F. (2008). Exploring the types and reasons of Internet-triggered academic dishonesty among Turkish undergraduate students: Development of Internet-Triggered Academic Dishonesty Scale (ITADS). Computers & Education, 51(1), 463-473.
• Akgün, Ö. E., & Güntaş, S. (2018). Lisansüstü öğrencilerinin bilimsel araştırma yeterliliklerinin danışman görüşlerine dayalı olarak incelenmesi: Kuzey Kıbrıs Türkiye Cumhuriyeti örneği. Sakarya University Journal of Education, 8(2), 131-144.
• Apaydın, S. (2016). Bilim insanlarının bilimsel araştırma algılarına dayalı bir ölçme aracı geliştirilmesi ve uygulanması. Doktora Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Ay, G. M. (2017). Akademik araştırmalar için bilişim araçları. Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Yayınları.
• Aydın, İ. (2006). Sosyal bilimlerde araştırmadan yayına etik değerler. I. Ulusal Kurultay Bildirileri. Sosyal Bilimlerde Süreli Yayıncılık. 71-80.
• Balcı, A. (2009). Sosyal bilimlerde araştırma. Pegem Akademi.
• Bryman, A. (2012). Social research methods. (4th ed). Oxford UniversityPress.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2019). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., & Köklü, N. (1999). Eğitim bilimleri alanında öğrenim gören lisansüstü öğrencilerinin araştırma yeterlikleri konusunda öğretim üyelerinin görüşleri. Eğitim ve Bilim, 23(112), 18-28.
• Creswell, J. (2017). Research design. (S. Demir, Çev.) Eğiten.
• Daştan, A., Bayraktar, Y., & Bellikli, U. (2019). Türkiye’de sosyal bilimler alanında bilimsel araştırma ve yayın etiği eğitimi: ideali arayış bağlamında bir araştırma. Global Journal of Economics and Business Studies Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi, 8(15), 21-36.
• Erdem, A. R. (2012). Bilim insanı yetiştirmede etik eğitimi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2(1), 25-32.
• Evci, N., & Aylar, F. (2017). Derleme: Ölçek geliştirme çalışmalarında doğrulayıcı faktör analizinin kullanımı. The Journal of Social Science, 4(10), 389-412.
• Gokcearslan, S., & Seferoglu, S. (2005). Öğrencilerin evde bilgisayar kullanımına ilişkin bir çalışma. Pamukkale: Eğitim Bilimleri Kongresi.
• Gökçeaslan, Ş. (2005). İlk ve ortaöğretim öğrencilerinin evde bilgisayar kullanımına ilişkin öğrenci ve veli görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Habib, S., & Riyaz, A. A. H. (2014). Academic dishonesty on the internet and suggested strategies to be used by academic staff to minimize the trend. International Journal of Information Systems and Engineering, 2(1), 32-40.
• Hamutoğlu, N. B., Yıldız, E. P., & Akgün, Ö. E. (2015). Lisansüstü öğrencilerinin bilimsel araştırma etiği ile ilgili görüşleri: Sakarya üniversitesi örneği. VII. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu Bildiriler Kitabı (ULES-7), 54-62.
• Hatcher, T. (2004). Environmental ethics as an alternative for evaluation theory in for-profit business contexts. Evaluation and Program Planning, 27, 357–363.
• Irzak, G. (2008). Bilimsel araştırma ahlakı. A. Erzan (Ed.) Bilim Etiği el kitabı içinde (15-35) Türkiye Bilimler Akademisi [TÜBA] Yayınları. İstanbul. http://www.tuba.gov.tr/files/yayinlar/raporlar/T%C3%9CBA%20Bilim%20Eti%C4%9Fi%20El%20Kitab%C4%B1.pdf adresinden alınmıştır.
• Işık, D., & Gökkurt Demirtel, Ö. (2020). Bilgi ve belge yönetimi bölümü akademisyenlerinin akademik sosyal ağları kullanım düzeyleri üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 60-71.
• Köklü, N. (2003). Akademisyenlerin araştırma etiği konusundaki görüşleri. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 2(4), 137-151.
• Kurtulmuş, M., & Ardıç, T. (2013). Lisansüstü öğrencilerin bilimsel araştırma sürecine ilişkin gözlemledikleri etik dışı davranışlar. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume, 8(12), s. 831-840.
• Küçük, M. (2003). Bilimsel araştırma ve etik. Kurgu Dergisi, 20, 255-266.
• Newby, P. (2014). Research methods in education. Pearson.
• Öney, C., (2019). Tez yazım sürecinde öğrencinin danışmanı tarafından izlenmesini sağlayan Zotero'nun grup özelliğinin incelenmesi. Asia Minor Studies, 7(2), 265-281.
• Özdamar, K. (2017). Modern bilimsel araştırma yöntemleri (3. baskı). Nisan Kitabevi.
• Özden, M., & Ergin, B. (2013). Lisansüstü öğrencilerinin bilimsel araştırmalarda uygulanan etik kurallara yönelik düşüncelerinin belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(22), 155-169.
• Ross, K. A. (2005). Academic dishonesty and the Internet. Communications of the ACM, 48(10), 29-31.
• Sağkal, A. (2017). Ölçek Geliştirme İlkeleri. R. Devellis içinde, Ölçek Geliştirme Kuram ve Uygulamalar (s. 77). Nobel.
• Schwartz R. S., & Lederman, N. G. (2008). What scientists say: Scientists views of nature of science and relation to science context. International Journal of ScienceEducation, 30(6), 727-771.
• Toplu, M. (2012). Bilim etiği: İnternetin bilim etiği üzerine etkileri. Türk Kütüphaneciliği, 26(4), 654-698.
• Toplu, M , Gökçearslan, Ş . (2012). E-öğrenmenin gelişimi ve internetin eğitim sürecine yansımaları: Gazi üniversitesi örneği. Türk Kütüphaneciliği, 26(3), 501-535. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/tk/issue/48846/622307
• Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu [TÜBİTAK], (2018). TÜBİTAK araştırma ve yayın etiği kurulu yönetmeliği. https://www.tubitak.gov.tr/sites/default/files/3654/277_islenmis_hali.pdf adresinden alınmıştır.
• Uçak, N. Ö., & Birinci, H. G. (2008). Bilimsel etik ve intihal. Türk Kütüphaneciliği, 22(2), 187-204.
• Yıldırım, F., & Orhan, E. (2018). Yükseköğretimde akademik dürüstlüğe ilişkin öğrenci görüşleri, deneyimleri ve önerileri: Bir olgubilim araştırması. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 8(1), 202-210.
• Yılmaz, Y. (2019). Bilimsel çalışmalarda teknoloji kullanımına yönelik lisansüstü öğrencilerin algıları. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 123-134.
• Yükseköğretim Kurulu [YÖK], (2016). Bilimsel araştırma ve yayın etiği yönergesi. https://www.yok.gov.tr/Documents/Mevzuat/yuksekogretim_kurumlari_bilimsel_arastirma_ve_yayin_etigi_yonergesi.pdf adresinden alınmıştır.
• Zhang, Y., Dragga, C., Arpaci-Dusseau, A. & Arpaci-Dusseau, R. (2013). Box: Towards reliability and consistency in dropbox-like file synchronization services. https://www.usenix.org/system/files/conference/hotstorage13/hotstorage13-zhang.pdf adresinden alınmıştır.