SAĞLIK İLETİŞİMİNDE KAMU SPOTU KULLANIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME “Sen de Başarabilirsin” Kamu Spotu Örneği

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 34 - 51, 03.02.2020

Figen Sabırcan İlknur Doğu Öztürk

Öz

Sağlık iletişimi, sağlıkla ilgili sürece dahil olan tüm kamusal ve özel profesyonel hizmet sağlayıcıları ile hedef kitleler arasında gerçekleşen iletişimdir. Bu iletişim, sağlık profesyonelleri ile hasta arasında bireysel düzeyde ya da davranış değişikliği oluşturmak amacıyla uygulanan sağlık iletişimi kampanyaları ile toplumsal düzeyinde gerçekleştirilmektedir. Çalışmada, sağlık iletişimi kampanyaları kapsamında yararlanılan kamu spotlarının izler kitle tarafından nasıl alımlandığını ortaya koymak amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda, Sağlık Bakanlığı’nın 2019 yılında yayımlamaya başladığı “Sen de Başarabilirsin” başlıklı kamu spotu, alımlama analizi yöntemiyle incelenmiştir. İlgili kamu spotunun nasıl alımlandığı, örneklem olarak seçilen on iki katılımcı ile sınırlandırılarak ve yarı yapılandırılmış soru formu kullanılarak derinlemesine görüşme yöntemiyle çözümlenmiştir. Araştırma, kamu yararı ilkesiyle yayınlanan kamu spotunun alımlanmasına yönelik tespitlerde bulunulması, hazırlanacak yeni kamu spotlarının içeriğinin oluşturulması aşamasında değerlendirilecek öneriler ortaya koymasıyla önem taşımaktadır. Sonuç olarak izleyici temelli araştırma kapsamında, yayınlanan kamu spotunun uyuşturucu ile mücadelede önemli olduğu ancak akılda kalıcılık, inandırıcılık, oyuncu ve müzik seçimi açısından yetersiz bulunduğu anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık İletişimi, , kamu spotu, iletişim, alımlama analizi

Kaynakça

• Abısel, N. (1994), Türk Sineması Üzerine Yazılar, Ankara: İmge Yayınları.
• Alasuutari, P. (1999), Rethinking the Media Audience, Introduction: Three Phases of Reception Studies., In: Pertti Alasuutari (Ed.), p.1-21, London:Sage.
• Akova, S. (2017), “Sigarayı Bırak, Hayatı Bırakma’’ Sloganlı Kamu Spotları Örneklemlerinin Alımlama Analizi Yöntemi ile İncelenmesi, Journal of Strategic and Social Researches, V. 1, Issue 2, p.15-36.
• Aytekin, H. (2016), Görsel-İşitsel Medyada Sağlık Güvenlik Halleri: Tartışılması Gereken Bir Alan Olarak Kamu Spotu, Selçuk İletişim Dergisi, 9 (3), 249-275.
• Bahar, A.(2018), Uyuşturucu Madde Kullanımının Nedenleri ve Bağımlılık Oluşum Sürecinde İletişimsel Yaklaşımların Rolü ve Önemi: Polis Kayıtları Üzerinden Olgusal Bir İnceleme, İstanbul University Journal of Communication Sciences, 55:1-36.
• Bilgiç, B. (2016), Türkiye’de Kamu Spotu Oluşum Süreci ve Yayın Politikaları, İstanbul Aydın Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi, Sayı 1, Yıl 2, 25-61. Budak, F. (Ed.), (2019), Sağlık Statüsü Belirleyicileri, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Clift, E. ve Fremuth, V. (1995), Health Communication: What it is and what can it do for you?”, Journal of Health Education, V.26, No:2, 68-74.
• Çınarlı, İ., (2008), Sağlık İletişimi ve Medya, Ankara: Nobel Yayınları.
• Ekiz, T. (2007), “Alımlama Estetiği mi Metinlerarasılık mı?”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Dergisi, 47 (2), 119-127.
• Göçmen, L. ve Meydan, A. N. (2017), Dünden Günümüze Türkiye’de Salığın Geliştirilmesi Serüveni. Sağlık ve Toplum, 27 (3), 14-19.
• Günday, M. (2002), İdare Hukuku, Ankara: İmaj Yayınları.
• Güngör, N. (2011), İletişim, Kuramlar Yaklaşımlar, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Hall, S. (2005), Kodlama, Kodaçımlama, İçinde, Medya ve İzleyici Bitmeyen Tartışma, (Çev. Y. Yavuz), Ankara: Vadi Yayınları.
• Hoijer, B. (2005), İzleyicilerin Televizyon Programlarını Alımlayışı: Kuramsal ve Metodolojik Değerlendirmeler, İçinde, Medya ve İzleyici Bitmeyen Tartışma (Çev. ve Der. Şahinde Yavuz), Ankara: Vadi Yayınları.
• Karagöl, B. (2017), Sosyal Medyanın Sağlık İletişimindeki Yeri, Yüksek Lisans Tezi, Ufuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karasar, N., (2012), Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler ve Teknikler. Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd.
• Kreps, G.L ve Thornton, B.C. (1992), Health Communication: Theory and Practice, Waveland Pr. Inc.
• Lannon, J. (Ed.), (2008), How Public Service Advertising Works, Oxfordshire, UK: WARC.
• Livingstone, S. (Ed.). (2005). “On the relation between audiences and publics”, Audiences and Publics: When Cultural Engagement Matters for the Public Sphere, Bristol: Intellect Press.
• Okay, A. (2014), Sağlık İletişimi, İstanbul: Mediacat Yayınları.
• Ray, B.E. (2005), Health Communication in Practice, A Case Study Approach, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc. Publishers.
• Schiavo, R. (2007), Health Communication: From Theory to Practice, San Francisco: Jossey Bass
• İNTERNET VE RAPOR
• https://www.cdc.gov/healthcommunication/healthbasics/WhatIsHC.html, (Erişim Tarihi: 07.10.2019).
• Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı, (2007), Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Raporu, https://www.egm.gov.tr/kom/raporlarimiz, (Erişim Tarihi: 10.11.2019).
• Newcomb, H. (Ed.), (2013), Encyclopedia of Television, New York: Routledge, https://books.google.com.tr/books?id=NUXIAgAAQBAJ&pg=PA1849&dq=FCC+public+service+announcement+Red+Cross&hl=tr&sa=X&ved=0ahUKEwjBt8HxtKLjAhXD2aQKHSr3DdcQ6AEIKDAA#v=onepage&q=FCC%20public%20service%20announcement%20Red%20Cross&f=false, s.1849. (Erişim Tarihi:05.10.2019)
• RTÜK (2012), Kamu Spotları Yönergesi, https://www.rtuk.gov.tr/kamuspotlari5029/3985/kamu-spotlari-yonergesi.html, (Erişim Tarihi: 28.11.2019).
• RTÜK, (2018), Televizyon İzleme Eğilimleri Araştırması 2018, https://www.rtuk.gov.tr/rtuk-kamuoyu-arastirmalari/3890/5776/televizyon_izleme_egilimleri_arastirmasi_2018.html, (ErişimTarihi 07.07.2019).
• Yüksel, E.; Kaya, A.Y, Koçak, A. ve Aydın, S. (2014), Türkiye’de Sağlık Konulu Yayınların Analizi, http://ekurgu.anadolu.edu.tr/assets/upload/pdf /20160531 150457_ekurgu.pdf, (Erişim Tarihi: 05.06.2019).
• Emniyet Genel Müdürlüğü, (2019), Türkiye Uyuşturucu Raporu, http://www.narkotik.pol.tr/2019-uyusturucu-raporu-yayinlandi, (Erişim Tarihi: 08.02.2020)