BİLİŞSEL DUYGU DÜZENLEME STRATEJİLERİ İLE DEPRESYON VE PSİKOLOJİK YARDIM ALMAYA İLİŞKİN TUTUMLAR ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN İNCELENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 2, 50 - 74, 07.09.2020

Aycan Ötünçtemur Fatma Çam Kahraman

Öz

Bu çalışmanın amacı bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin depresyon ve psikolojik yardım almaya yönelik tutumlara göre nasıl farklılaştığını araştırmaktır. Çalışmaya 18-50 yaş arasında olan 148’i kadın, 84’ü erkek olmak üzere toplamda 232 kişi katılmıştır. Katılımcılara Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği, Beck Depresyon Envanteri ve Psikolojik Yardım Almaya İlişkin Tutum Ölçeği- Kısa Formu verilmiştir. Veriler Mann Whitney- U ve Spearmann Korelasyon Analizi ile değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgulara göre depresyon ile ruminasyon, felaketleştirme, kendini suçlama, diğerlerini suçlama ve kabul stratejileri arasında pozitif yönde anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Psikolojik yardım almaya yönelik tutumlar ile ruminasyon, plana tekrar odaklanma ve olayın değerini azaltma stratejileri arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Ayrıca bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin yaş, cinsiyet ve psikolojik yardım alma deneyimine göre nasıl farklılaştığına da bakılmıştır. Depresif belirtilerin, psikolojik yardım alma tutumlarının ve psikolojik yardım almış olmanın hangi bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin daha sık kullanımı üzerinde özelleştiğini bilmek tedavi sürecine ışık tutacaktır.

Anahtar Kelimeler

bilişsel duygu düzenleme stratejileri, depresyon, psikolojik yardım alma

Kaynakça

• Aldao , A., Hoaksema, S. N. and Scweizer, S. (2010). Emotion-regulation strategies Across psychopathology: A meta-analytic review. Clinical Psychology Review, 30 (2), 217-237.
• Anderson, C. A., Miller, R. S., Riger, A. L., Dill, J. C. ve Sedikides, C. (1994). Behavioral and characterological styles as predictors of depression and loneliness: review, refinement, and test. Journal of Personality and Social Psychology, 66 (3), 549-558.
• Arditte, K. A., Joormann, J. (2011). Emotion Regulation in Depression: Reflection Predicts Recoveryfrom a Major Depressive Episode. Cognitive Therapy and Research, 35(6),536-543.
• Ataman, E. (2011). Stres veren yaşam olayları karşısında bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin depresyon ve kaygı düzeyini belirlemedeki rolü. Yayımlanmış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Beck Aaron. T. (1967). Depression: causes and treatment. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
• Blackledge, J. T. ve Hayes, S. C. (2001). Emotion regulation in acceptance and commitment therapy. Journal of Clinical Psychology, 57 (2), 243-255.
• Carstensen, L.L., Gottman, J.M. ve Levenson RW., (1995), Emotional behaviour in long-term-marriage. Psychology and Aging; 10 (1): 140-149. 86
• Carveer, C.S., Scheier, M.F. ve Weintraub, J.K. (1989). Assessing coping strategies: The oretically based approach. Journal of Personality and Social Psychology, 56 (2), 267-283.
• Cole, P.M., Michel, M.K., Teti, L.O. (1994), The development of emotion regulation and dysregulation: A clinical perspective. Monographs of the Society for Research in Child Development; 59 (2-3): 73-100.
• Crick N. R., & Dodge, K. A. (1994). A review and reformulation of social information-processing mechanisms in children'ssocial adjustment. Psychological Bulletin, 115(1), 74-101.
• Çeçen, A. R. (2002). Duygular insan yaşamında neden vazgeçilmez ve önemlidir? Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (9), 164-170.
• Çelik, H., ve Kocabıyık-Onat, O., (2014). Genç Yetişkinlerin Saldırganlık İfade Biçimlerinin Cinsiyet ve Bilişsel Duygu Düzenleme Tarzları Bağlamında İncelenmesi, Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, 139-155.
• Davidson, R, J., Putman, K.M. and Larson, C.L. (2000). Dsyfunction in the neural circuitry of emotion regulation- A possible prelude to violence. Science, 289 (5479), 591-594.
• Eminoğlu, Z. ve Erden, S. (2020). Bilişsel Davranışçı Temelli Psiko-Eğitim Programının Psikolojik Dayanıklılık ve Duygu Düzenleme Üzerindeki Etkisi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15 (21) , 555-582.
• Erpınar, Z. (2017). Duygu düzenleme, depresyon ve anksiyete arasındaki ilişkiler: Yaş ve cinsiyet farklılıkları. Yayımlanmış yüksek lisans tezi. Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Fischer, E. H. and Farina, A. (1995). Attitudes toward seeking Professional psychologial help: A shortened form and considerations for research. Journal of College Student Development, 36(4), 368–373.
• Garnefski, N., Kraaij, V. and Spinhoven, P. (2001). Negative life events, cognitive emotion regulation and emotional problems. Personality and Invdividual Differences, 30 (8), 1311-1327.
• Garnefski, N., Kraaij, V. and Spinhoven, P. (2002). CERQ: Manual fortheuse of the Cognitive Emotion Regulation Questionnaire. The Netherlands Leiderdorp: Datec.
• Garnefski, N., Legerstee, J., Kraaij, V., Kommer, T. V. and Teerds, J. (2002). Cognitive coping strategies and symptoms of depression and anxiety: A Ccmparison between adolescents an dadults. Journal of Adolescence, 603-611.
• Garnefski, N. and Kraaij, V. (2006). Relationships between cognitive emotion regulation strategies and depressive symptoms: A comparative study of five specific samples. . Personality and Individual differences, 40 (2006), 1659-1669.
• Garnefski, N. and Kraaij, V. (2007). The cognitive emotion regulation questionnaire Psychometric features and prospective relationships with depression and anxiety in adults. . European Journal of Psychological Assessment,, 23 (3), 141-149.
• Gross, J. J. (1998). The emerging field of emotion regulation: An integrative review. Review of General Psychology, 2 (3), 271-299.
• Gross, J. J. (2001). Emotion regulation in adulthood: Timing is everything. Current Directions in Psychological Science, 10 (6), 214-219.
• Gross, J.J. and Thompson, R.A. (2007). Emotion regulation: Conceptual Foundations. J.J. Gross (Ed). The Handbook of Emotion Regulation(1st ed.) (3-27). New York: Guilford Press.
• Gülgez, Ö., ve Gündüz, B. (2015). Diyalektik davranış terapisi temelli duygu düzenleme programının üniversite öğrencilerinin duygu düzenleme güçlüklerini azaltmadaki etkisi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(2), 191-208.
• Hilt, L.M., Hanson, J.L. and Pollak, S.D. (2011), Emotion Dysregulation. Encyclopedia of Adolescence 2011; 3: 160-169.
• Hisli, N. (1988) Beck Depresyon Envanteri'nin geçerliği üzerine bir çalışma. Psikoloji Dergisi, 7 (23): 118-126.
• Horn, A.B., Pössel, P. and Hautzinger, M. (2011) Promoting adaptive emotion regulation and coping in adolescence: A school-basedprogramme. Journal of Health Psychology 16(2): 258–273.
• Joormann, J. and Quinn, M. E. (2014). Cognitive Processes and Emotion Regulation in Depression. Depression and Anxiety, 31(4),308-315.
• Just, N. and Alloy B. L. (1997). The Response Style Theory of Depression: Tests and an Extension Theory. Journal of Abnormal Psychology. 106 (12) ;221-229.
• Kallay, E., Tıncaş, I. and Benga, O. (2009) Emotion regulation, moodstates, andquality of mental life. Cognition, Brain, Behavior; 13 (1): 131-148.
• Kring, A. M., Smith, D. A. and Neale, J. M. (1994). Individual differences in dispositional expressiveness: Development and validation of the Emotional Expressivity Scale. Journal of Personality and Social Psychology, 66(5), 934–949.
• Kring, A. M. and Bachorowski, J. A. (1999). Emotions and psychopathology. Cognition and Emotion, 13 (5), 575−599.
• Kocabıyık, O., Çelik, O. ve Dündar. H. (2017). Genç Yetişkinlerin bilişsel duygu düzenleme tarzlarının ilişkisel bağımlı benlik kurgusu ve cinsiyet açısından incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 45, 79-92.
• Lazarus, R. S. and Folkman, S. (1984). Stress, appraisal and coping. New York, NY: Springer Publishing Company.
• Lei, H., Zhang, X., Cai, L., Wang, Y., Bai, M. and Zhu, X. (2014). Cognitive emotion Regulation strategies in outpatients with major depressive disorder. Psychiatry Research, 218 (1-2), 87-92.
• Martin, R. C. and Dahlen, E. R. (2005). Cognitive emotion regulation in the prediction of depression, anxiety, stress, an danger. Personality and Individual Differences, 11 (4), 1249-1260.
• McLaughlin, K. A. and Nolen-Hoeksema, S. (2011). Rumination as a transdiagnostic factor in depression and anxiety. Behavior Research and Therapy, 49 (3), 186-193.
• Nolen-Hoeksema, S., Wisco, B. E. and Lyubomirsky, S. (2008). Rethinking rumination. Perspectives on Psychological Science, 3(5), 400-424.
• Onat O. ve Otrar M., (2010), “Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları”, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 15 (21), 123-143.
• Özarslan, Z., Fıstıkcı, N., Keyvan, A., Uğurad, Z. I. ve Saygılı, S. (2013). Depresyon hastalarının stres ile başa çıkma stratejileri. Marmara Medical Journal, 26, 130-135.
• Özbay, Y., Terzi, Ş., Erkan, S. ve Çankaya, Z.C. (2011). Üniversite Öğrencilerinin Profesyonel Yardım Arama Tutumları, Cinsiyet Rolleri ve Kendini Saklama Düzeyleri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1 (4), 59-71.
• Özbay, Y., Palancı, M., Kandemir, M., ve Çakır, O.(2012). Üniversite öğrencilerinin öznel iyi oluşlarının duygusal düzenleme, mizah, sosyal öz yeterlik ve başa çıkma davranışları ile yordanması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 325- 345
• Rey L. and Extremera, N. (2012). Physical-verbal aggression and depression in adolescents: The role of cognitive emotion regulation strategies. Universitas Psychologica, 11 (4), 1245-1254.
• Rudolph, S., Flett, G. and Hewitt, P. (2007). Perfectionism and deficits in cognitive emotion regulation. Journal of Rational-Emotive & Cognitive Behavior Therapy, 26 (3), 343-357.
• Rush, A. J., Beck, A. T., Kovacs, M. and Hollon, S. D. (1977). Comparative efficacy of cognitive therapy and pharmacotherapy in the treatment of depressed outpatients. Cognitive Therapy and Research, 38 (1), 17-38.
• Schacter, H. L. and Juvonen, J. (2017). Depressive symptoms, friend distress, and selfblame: Risk factors for adolescent peervictimization. Journal of Applied Developmental Psychology, 51, 35-43.
• Schovers, M., Kraaij, V. and Garnefski, N. (2007). Goaldisturbance, cognitive coping strategies and psychological adjustment to different types ofs tressful life event. Personality and Individual Differences, 43 (2007), 413-423.
• Segerstrom, C. S., Tsao, C. I. J., Alden, E. L. and G. Craske, G. M. (2000). Worry and Rumination: Repetitive Thought as a Concomitant and Predictor of Negative Mood. Cognitive Therapy and Research, 24 (6), 671–688.
• Sullivian, M. J. L., Bishop, S. R. ve Pivik, J. (1995). The Pain Catastrophizing Scale: Development and validation. Psychological Assessment, 7(4), 524–532.
• Temizel, E. A. ve Dağ, İ. (2014). Stres Veren Yaşam Olayları, Bilişsel Duygu Düzenleme Stratejileri, Depresif Belirtiler ve Kaygı Düzeyi Arasındaki İlişkiler. Klinik Psikiyatri, 17 (1), 7-17.
• Thomas, J. and Altareb, B. (2012). Cognitive vulnerability to depression: an exploration of dysfunctional attitudes and ruminative responsestyles in the United Arab Emirates. Psychological Psychotherapy Theory Research Practice, 85,117-121.
• Thompson, R. A. and Goodman, M. (2010). Development of emotion regulation: More than meetstheeye. In A. M. Kring& D. M. Sloan (Eds.), Emotion regulation and psychopathology: A transdiagnostic approach to etiology and treatment (p.38–58). The Guilford Press.
• Topkaya, Nursel (2011). Psikolojik Yardım Alma Niyetinin Sosyal Damgalanma, Tedavi Korkusu, Beklenen Yarar, Beklenen Risk ve Tutum Faktörleriyle Modellenmesi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı, Yayımlanmış Doktora Tezi, İzmir.
• Tuğrul, C.D. (2000). Stres ve depresyon. Psikiyatri Dünyası, 4, 12–17.
• Turan, N. ve Erdur- Baker, Ö. (2014). Attitudes toward seeking psychological help among a sample of Turkish university students: the roles of rumination and internal working models. British Journal of Guidanc eand Counselling, 42(1),86-98.
• Yıldız, M. ve Duy, B. (2014). Ergenler İçin Duygu Düzenleme Ölçeği’nin Türkçe’ye Uyarlanması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5 (41).
• Yöş, Begüm (2018). Üniversite öğrencilerinde bilişsel duygu düzenleme stratejileri ile depresyon ve kaygı arasındaki ilişkinin incelenmesi. İstanbul: Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Zlomke, K.R. and Hahn K.S. (2010). Cognitive emotion regulation strategies: gender differences and associations to worry. Personality and Individual Differences, 48 (2010) ,408-413.