Bir El Yazma Üretim Merkezi Olarak Şiraz ve Resim Üslubunun Türkmen Dönemindeki Dönüşümü

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 1, 82 - 89, 27.07.2020

Derya Aydın

https://doi.org/10.46628/itbhssj.736765

Öz

Önemli bir kültür sanat merkezi olan Şiraz, 14. yüzyıl başlarından 16. yüzyılın ortalarına kadar bu özelliğini korumuştur. İran edebiyatına ait çeşitli eserlerin olduğu, resimli el yazmaları bu kentte, süreklilik içerisinde ve zaman zaman yerel metotlarla hazırlanmıştır. Yerel metotla üretim eserlerin sayı olarak artışına katkı sağlamıştır. El yazmaların sayı olarak arttığı zaman aralığı da Türkmen Dönemine denk gelmiştir. Böylece yeni üretim metodu ve yeni bir dönem ile Şiraz’da yerleşik olan resim üslubu yeniden yorumlanmıştır.
Bu çalışmada, Şiraz kentinin önemli sanat merkezi olmasından bahsedildikten sonra kentte gerçekleştirilen kitap üretimi ve mevcut üretimi şekillendiren unsurlar üzerinde durulmuştur. Üretim ile birlikte Şiraz’da hazırlanan resimli kitaplarda var olan resim üslubu ve Türkmen dönemindeki dönüşümü değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Şiraz, Türkmen, El yazma

Kaynakça

• Aka, İ. (2009). Timurlular. Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 41, s.117-180.
• Akimushkin, O.F. ve Ivanov. A. (1979). The Art of Miniature Painting. B. Gray (Ed.). The Arts of the Book in Central Asia, 14th- 16th Centruies, Shambhala Publications, s. 35 – 59.
• Atılgan, S. (2000). 15. Yüzyıl Karakoyunlu Türkmen Minyatürleri (2 cilt). Yayımlanmamış Doktora Tezi: İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydın, (2019), Şiraz Nakkaşhaneleri ve Resimli Şehnameler (1470-1500). Yayımlanmamış Doktora Tezi: Ankara: Hacettepe Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bağcı, S. (1993). Takdim Minyatürlerinde Yeni bir Konu: Süleyman Peygamber'in Divanı, Sanat Tarihinde İkonografik Araştırmalar Güner İnal'a Armağan, Ankara, s. 35-59.
• Barbaro, J. ve Contarini, A. (1873). Travels Tana and Persia. Lord Stanley of Alderley (Ed.). W. Thomas (Çev.). New York: Burt Franklin Publisher.
• Barhold, W. (1978), Akkoyulunlar, Milli Eğitim Vakfı İslam Ansiklopedisi, I, s. 251- 270.
• Çağman, F. ve Tanındı, Z. (1979). Topkapı Sarayı Müzesi İslam Minyatürleri. Güzel Sanatlar Matbaası.
• Gray, B. (1986). The Pictorial Arts in The Timurid Period. P. Jackson ve L. Lockhart (Ed.). The Cambridge History of Iran, the Timurid and Safavid Period, 6, s. 843 – 876. Cambridge.
• Grube, E. (1963). The Miniatures of Shiraz. The Metropolitan Museum of Art Bulletin, New Series, 21/ 9, s. 285 – 295. http://www.jstor.org/stable/3257942, (Erişim: 22.04.2016)
• İnal, G. (1972). Topkapı Sarayı Müzesindeki Şehname Yazmalarının Minyatürleri Üzerinde Analitik Bir Çalışma. İstanbul: Doçentlik Tezi. İnal, G. (1995). Türk Minyatür Sanatı, Başlangıcından Osmanlıya Kadar. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını. Kurtuluş R., (2000), İncular. Türk Diyanet İslam Ansiklopedisi, 22, s. 280-281.
• Limbert, J., (2004). Shiraz in The Age of Hafez, The Glory of A Medieval Persian City. University f Washington Press, United States of America.
• Minorsky, V. (1939). A Civil and Military Review in Fārs in 881/1476, Bulletin of the School of Oriental Studies, 10/1, s. 141 – 178. https://www.jstor.org/stable/607930). (Erişim: 08.07.2019).
• Özgüdenli O. Gazi., (2010). Şiraz. Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 39, s. 182-184.
• Robinson, B. W. (1958). A Descriptive Catalogue of the Persian Paintings in the Bodleian Library. Oxford: Clarendon.
• Robinson, B. W. (1967). Persian Miniature Painting from Collections in the British Isles. London Her Majesty’s Stationery Office. Sümer F., (1989), Akkoyunlular. Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi,2, s. 270-274.
• Sümer F., (2001), Karakoyunlular. Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 24 , s. 434-438.
• Titley, N. M. (1983). Persian Miniature Painting: Its Influence on the Art of Turkey and India: The British Library Collections. London: British Library. Uluç, L. (2006). Türkmen Valiler, Şirazlı Ustalar, Osmanlı Okurlar. İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Uzunçarşılı, İ. H., (1969). Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu, Karakoyunlu Devletleri. Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Wright, E. J. (2012). The Look of The Book: Manuscript Production in Shiraz, 1303-1452 University of Washington Press.
• https://catalog.princeton.edu/?page=7&q=1446&search_field=all_fields (Erişim: 10.07.2019).
• https://viewer.cbl.ie/viewer/object/Per_293_7/2/ (Erişim: 10.07.2019).