TÜRK VATANDAŞLIĞININ EVLENME YOLUYLA KAZANILMASINDA İDARENİN TAKDİR YETKİSİ

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 3, 95 - 114, 20.09.2024

Ayşe İclal Ümit , Ebru Sensoz Malkoc

https://doi.org/10.62101/iticudisticaretdergisi.1522270

Öz

Bu makale, Türk vatandaşlığının evlilik yolu ile kazanılması sürecinde idareye tanınan takdir yetkisinin kapsamını ve sınırlarını incelemektedir. Türk Vatandaşlığı Kanunu, idareye geniş yetkiler tanıyarak, vatandaşlık başvurularının değerlendirilmesinde kamu yararı, milli güvenlik ve genel ahlak gibi unsurların göz önünde bulundurulmasını öngörmektedir. Bu çalışma, idarenin takdir yetkisini kullanırken hangi hukuki ilkeler ve prosedürler çerçevesinde hareket etmesi gerektiğini analiz etmektedir.
Makale, öncelikle vatandaşlık kavramını, ardından Türk vatandaşlığının kazanılması yollarından olan evlilik ile kazanım şeklini ve bu süreçte idarenin rolünü detaylandırmaktadır. İdarenin takdir yetkisi, hukuki belirlilik, ölçülülük ve hakkaniyet ilkeleri çerçevesinde değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türk Vatandaşlığı, İdarenin Takdir Yetkisi, Vatandaşlık Hukuku, Hukuki Düzenlemeler.

Kaynakça

• Acun Mekengeç, M. (2023). Evlenme yoluyla Türk vatandaşlığının kazanılmasında idarenin takdir yetkisi. Public and Private International Law Bulletin, 43(1), 233–283. İstanbul Üniversitesi Yayınevi.
• Alibaba, A. (2021). Vatandaşlık hakkı ve vatandaşlığın kazanılmasında ve kaybında insan hakları. Turhan.
• Altındağ, H. (2016). İdarenin yargısal denetiminde kanunilik blokunun genişlemesi. On İki Levha.
• Aybay, R., Özbek, N., & Ersen-Perçin, G. (2019). Vatandaşlık hukuku. Siyasal.
• Azrak, A. Ü. (1969). Yargı ve idare- iki fonksiyonun karşılaştırılması üzerine bir teorik deneme. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 34(1-4), 129-155.
• Azrak, A. Ü. (1985). İdari yargı denetimin sınırı olarak idarenin takdir yetkisi. İdare Hukuku İlmî ve Kazai İçtihat Dergisi, 6, 16-28.
• Boz, S. S., Nacak, M., Öndin, H. B., Özdemir, Y., Bölükbaşı, M. O., & Ulusoy, S. (2020). İdare hukuku açısından kamu düzeni unsurları. Adalet.
• Çağlayan, R. (2003). Türk hukukunda idarenin takdir yetkisinin yargısal denetimi. Ankara Üniversitesi Avrupa Birliği ve Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(3-4), 171-208.
• Çelik, E. F. (2021). Sonradan ve yetkili makam kararı ile Türk vatandaşı olmanın başvuru şartları (TVK m. 11). Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 157, 445-508.
• Çelik-Şeşen, H. (2018). Kamu düzeni kavramının dirlik ve esenlik unsuru. Seçkin.
• Çelikel, A., & Erdem, B. B. (2016). Milletlerarası özel hukuk (14. bas.). Beta.
• Çınarlı, S., & Yıldırım, R. (2019). Türk idare hukuku dersleri (C. II). Astana.
• Dardağan-Kibar, G. E. (2019). Türk vatandaşlık mevzuatı ve güncel gelişmeler ışığında vatandaşlığın kanunîliği ilkesi. V. Doğan, 2017, A. Ç. Yılmaz, & L. A. İzmirli (Eds.), Milletlerarası özel hukukta güncel gelişmeler sempozyumu (s. 3-16). Savaş.
• Dinçkol, H. A. (2013). İdari yargı’da hâkimin takdir yetkisinin denetlenmesi. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 19(2), 1565-1593.
• Doğan, 2017, V. (2017). Türk vatandaşlık hukuku (14. bas.). Savaş.
• Erdem, B. B. (2019). Türk vatandaşlık hukuku (7. bas.). Beta.
• Erdem, B. B. (2008). Vatandaşlık kanunu tasarısında evlenme ile Türk vatandaşlığının kazanılmasına ilişkin düzenleme. V. Doğan, 2017, F. B. Tanrıbilir, & B. Şit (Eds.), Türk vatandaşlığı kanunu tasarısı sempozyumu (s. 97-105). Seçkin.
• Erdem, J. G. (2013). Ölçülülük ilkesinin idarenin takdir yetkisinin kullanımındaki yeri. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 62(4), 971-1005.
• Erdem, J. G. (2019). Türk ve Alman idare hukuku öğretilerinde belirsiz hukuki kavramlar. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 10(1), 61-72.
• Erdem, J. G. (2013). Danıştay kararları ışığında idarenin takdir yetkisi kavramı (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Anabilim Dalı.
• Erdoğan, 2017, B. İ. (2019). Evlenme yoluyla Türk vatandaşlığının kazanılmasında hukuki sorunlar (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Erkan, M. (2019). Türk vatandaşlığının sonradan kazanılmasında "millî güvenlik" ve "kamu düzeni" kavramlarının incelenmesi. V. Doğan, 2017, A. Ç. Yılmaz, & L. A. İzmirli (Eds.), Milletlerarası özel hukukta güncel gelişmeler sempozyumu (s. 17-38). Savaş.
• Erkan, M. (2019). Türk vatandaşlığı kanununun uygulanmasına ilişkin yönetmeliğin 72/5. maddesinin kanunilik ilkesi ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması bağlamında değerlendirilmesi. Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 14(175-176), 329-356.
• Erkan, M. (2019). Türk vatandaşlığı kanununda 7039 sayılı kanun ile yapılan değişikliklerin incelenmesi. Public and Private International Law Bulletin, 39(2), 415-446.
• Erten, R. (2020). Türk vatandaşlığının yeniden kazanılması yollarında aranan ortak şart: Millî güvenlik bakımından engel teşkil edecek bir hâli bulunmamak. Public and Private International Law Bulletin, 40(2), 1351-1371.
• Erten, R. (2014). Evliliğin butlanının evlenme nedeniyle kazanılan Türk vatandaşlığına etkisi hususunda değerlendirmeler. TAAD, 5(19), 243-278.
• Giritli, İ., Bilgen, P., Akgüner, T., & Berk, K. (2015). İdare hukuku (7. bas.). Der.
• Göçgün, M. (2017). İdari işlemin konu unsuru. On İki Levha.
• Gözler, K., & Kaplan, G. (2017). İdare hukuku dersleri (19. bas.). Ekin.
• Günday, M. (2015). İdare hukuku (10. bas.). İmaj.
• Hatemi, H., & Kalkan-Oğuztürk, B. (2014). Aile hukuku (4. bas.). Vedat.
• Kalabalık, H. (1997). İdarenin takdir yetkisinin sınırları ve yargısal denetimi. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1(1), 172-211.
• Kalabalık, H. (2021). İdare hukuku dersleri (C. II, 5. bas.). Seçkin.
• Kaya, C. (2021). İdarenin takdir yetkisi ve yargısal denetimi (3. bas.). On İki Levha.
• Kaya, C. (2016). Danıştay içtihatlarında hükümet tasarrufu teorisinden devletin hükümranlık/egemenlik hakkı teorisine. Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 7, 637-663.
• Kılıçoğlu, A. (2016). Aile hukuku (Genişletilmiş 2. bas.). Turhan.
• Köseoğlu, B., & Kocaağa, K. (2011). Aile hukuku ve uygulaması. Ekin.
• Nohutçu, A. (2016). İdare Hukuku (19. bas.). Savaş.
• Nomer, 2018, E. (2018). Türk Vatandaşlık Hukuku (25. bas.). Filiz. Özkan, S. (2015). Türk vatandaşlık hukuku. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 1(1), 77- 109.
• Savaş, G. (2019). Türk Vatandaşlık Kanunu’na Göre Yetkili Makam Kararıyla Türk Vatandaşlığının Kazanılmasında Yerleşim Yeri ve İkamet Süresi Şartları. Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 14(179-180), 35-58.
• Süzen, B. (2022). Uluslararası Hukukta Göç ve Vatandaşlık, “5901 Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun Vatandaşlığının Evlenme Yoluyla Kazanılmasına İlişkin 16. Maddesinin 2 ve 3. Fıkralarının Değerlendirilmesi. (1. bas.) Yetkin.
• Tekin, A. (2017). Milletlerarası özel hukukta vatandaşlığın kazanılması. Turhan.
• Uyanık, E. (2021). Türk vatandaşlığının yetkili makam kararıyla kazanılmasında idarenin takdir yetkisi ve yargısal denetimi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldırım, R. (2021). İdarenin takdir yetkisi ve sınırları. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 29(4), 349-372.