ANALYSIS OF HEALTH INDICATORS IN TURKEY WITHIN SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS FRAMEWORK

Yıl 2020, Cilt: 19 Sayı: Temmuz 2020(Özel Ek) - Prof. Dr. Sabri ORMAN Özel Sayısı, 202 - 217, 31.07.2020

Nuray Tezcan

Öz

Within the scope of sustainable development, 17 goals and 169 targets have been determined within the framework of the "Agenda 2030: UN Sustainable Development Goals (SDG)" covering the period 2000-2015. That global agenda is the continuation of the "Millennium Development Goals" program initiated by the United Nations (UN). Among these goals, there are also targets related to the field of health. Monitoring the health expenditures has been a crucial topic whether the resources are used efficiently, which directly affect the national economy and have a great impact on the economy. The aim of this study is to analyze health indicators in Turkey within Sustainbale Development Goals framework.Turkey has already reached some targets and remained outside the scope of these targets. However, there are still indicators that need improvement. 14 health indicators between the years 2013 and 2018 period has been analyzed with TOPSIS method. The findings reveal an increasing trend within Turkish health indicators.

Anahtar Kelimeler

Sustainable Developments Goals, Health Indicators, Turkey, Multi Criteria Decision Making, TOPSIS

SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA AMAÇLARI KAPSAMINDA TÜRKİYE’DE SAĞLIK GÖSTERGELERİNİN ANALİZİ

Öz

Sürdürülebilir kalkınma kapsamında, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından başlatılan ve 2000-2015 dönemini kapsayan “Binyıl Kalkınma Hedefleri” programının devamı niteliğinde olan “Gündem 2030: BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları” çerçevesinde 17 amaç ve 169 hedef belirlenmiştir. Belirlenen bu amaçlar arasında sağlık alanı ile ilgili olan hedefler de bulunmaktadır. Ülke ekonomisini doğrudan etkileyen ve ekonomi üzerinde büyük etkisi olan sağlık harcamalarının takip edilmesi, kaynakların verimli kullanılıp kullanılmadığı açısından dikkatle izlenmesi gereken bir konudur.

Bu çalışmanın amacı, sürdürülebilir kalkınma amaçları kapsamında Türkiye’de sağlık göstergelerini analiz etmektir. Türkiye bazı hedeflere şimdiden ulaşmış ve bu hedefler kapsam dışı kalmıştır. Bununla birlikte hala iyileştirilmesi gereken göstergeler bulunmaktadır. Bu noktadan hareketle, 2013-2018 dönemine ait sağlık ile ilgili 14 gösterge TOPSIS yöntemi ile analiz edilerek, yıllara göre performans puanı elde edilmiş ve buna göre Türkiye’nin artan yönde bir trende sahip olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları, Sağlık Göstergeleri, Türkiye, Çok Kriterli Karar Verme, TOPSIS

Kaynakça

• Boyacı, İ. (2020). Türkiye Sağlık Sisteminin Dönüşümü (2003-13): Covid-19 Pandemisi İle Mücadele Sürecinde Sağlık Reformlarına Yeniden Bakış, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Covid-19 Sosyal Bilimler Özel Sayısı, Yıl:19 Sayı:37 Bahar (Özel Ek) s.59-80
• Boz, C., Özsarı, S.H. (2020). The Causes of Aging and Relationship Between Aging and Health Expenditure: An Econometric Causality Analysis for Turkey, International Journal Health Planning Management, 35:162–170.
• Göktaş, S., Metintaş, S. (2019). Suicide Mortality Trends by Age, Gender and Method in Turkey, 2002–2015, Turkish Journal of Public Health, 17(2):195-206
• Hekimoğlu, C. H., Lüleci, D., Bilgin, A. C. (2017). Türkiye’de HIV Pozitif Bireylerde Yapılmış Epidemiyolojik Çalışmaların Bibliyometrik İncelemesi, Turkish Journal of Public Health, 15(1)
• Hwang C.L. & Yoon K. (1981). Multiple Attribute Decision Making Methods and Applications, New York: Springer-Verlag.
• Lorcu, F., Bolat, B.A., Atakişi, A. (2012). Examining Turkey and Member States of European Union in terms of Health Perspectives of Millennium Development Goals’, Quality & Quantity, 46:959–978.
• Lorcu, F. Bolat, B.A. (2012). Comparison Member and Candidate Countries to the European Union by Means of Main Health Indicators’, China-USA Business Review, Vol. 11, No. 4, 556-563.
• Sayan, M., Hınçal, E., Şanlıdağ, T., Kaymakamzade, B., Sa’ad F. T., Baba, I. A. (2018). Dynamics of HIV/AIDS in Turkey from 1985 to 2016, Quality& Quantity,52: S711–723
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2019), Sürdürülebilir Kalkinma Amaçlari - Türkiye 2. Ulusal Gözden Geçirme Raporu 2019, “Ortak Hedefler için Sağlam Temeller”
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2020). Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları Değerlendirme Raporu 2019, Ankara
• T.C. Kalkınma Bakanlığı (2017), Sürdürülebilir Kalkinma Hedefleri Kapsaminda Türkiye’nin Mevcut Durum Analizi Projesi, Ana Rapor, Ankara
• T.C. Resmi Gazete (2019). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023) 23 Temmuz, Sayı: 30840
• TÜİK (2020a) Sürdürülebilir Kalkınma Göstergeleri, 2010-2018 Haber Bülteni Sayı: 33847, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33847 Erişim Tarihi: 15.06.2020
• TÜİK (2020b) Sürdürülebilir Kalkınma Göstergeleri, 2010-2018 http://www.surdurulebilirkalkinma.gov.tr/amaclari/saglik-ve-refah/ Erişim Tarihi: 20.06.2020
• UN (2020a) Department of Economic and Social Affairs, Sustainable Development, History, https://sdgs.un.org/goals, Erişim Tarihi: 10.06.2020
• UN (2020b). SDG Indicators, Global indicator framework for the Sustainable Development Goals and targets of the 2030 Agenda for Sustainable Development https://unstats.un.org/sdgs/indicators/indicators-list/ Erişim Tarihi: 01.06.2020
• UN (2020c). Progress towards the Sustainable Development Goals, Economic and Social Council, Report of the Secretary-General
• Ünlü H., Küçük B. Biçer, Özcebe H. (2017). Türkiye’de 2005-2014 Yılları Arasındaki Ölüm/Yaralanma ile Sonuçlanan Trafik Kaza Verilerinin Değerlendirilmesi, Turkish Journal of Public Health, 15(2)
• Tezcan, N. (2017). Assessment of Emerging Countries in terms of Health Indicators, World Review of Business Research, Vol. 7. No. 2. pp. 19 – 34
• Tütüncü, Ö., Çobaner, A. A., Güzelgöz, O., Çetin, A., Malkoç, M., Mollahaliloğlu, S. (2014). The Effects of Health Transformation Program on Patient–Healthcare Personnel Communication and Interaction in Turkey, Quality& Quantity, 48:3433-3446
• World Commission on Environment and Development (WCED) (1987). Our Common Future. Oxford: Oxford University Press.
• World Bank (2020) World Development Indicators Database, Erişim Tarihi: 01.06.2020
• Yıldırım, B., Önder, E. (2014). Operasyonel, Yönetsel ve Stratejik Problemlerin Çözümünde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri. Bursa: Dora Yayıncılık.