TÜRKİYE SAĞLIK SİSTEMİNİN DÖNÜŞÜMÜ (2003-13): SAĞLIK HİZMET BÖLGELERİ PLANLAMASI VE ŞEHİR HASTANELERİ

Yıl 2021, Cilt: 20 Sayı: 40, 358 - 376, 25.06.2021

İsrafil Boyacı

https://doi.org/10.46928/iticusbe.769087

Cited By: 6

Öz

Amaç: Bu makale, Türkiye sağlık sisteminde sağlık hizmetlerinin fiziki/bölgesel erişilebilirliğini ve sağlıkta kaliteyi temin etmeye yönelik uzun-dönemli planlama esaslı sağlık politikalarından Sağlık Hizmet Bölgeleri uygulamasını ve Şehir Hastaneleri projelerini ele alıyor.
Yöntem: Türkiye’de sağlık sisteminin geçirdiği güncel dönüşüm “planlama” uygulamaları çerçevesinde betimleyici bir şekilde ele alındı.
Bulgular: Sağlık hizmetlerinin sunulmasında “rekabet/piyasa” mekanizmalarından daha fazla faydalanılması ve bu piyasa-eksenli politikaların gerekli kıldığı “regülasyon” uygulamalarının başlatılması Sağlıkta Dönüşüm Programı (2003-13)’nın 2010 yılına kadar olan aşamalarının belirgin özellikleri oldu. Dönüşüm Programının bu safhasında evrensel sağlık kapsayıcılığı hedefinin yakalanması ile de bütün vatandaşlara sağlık hizmetlerinin sunumunda hızlı ilerleme kaydedildi. Dönüşüm Programının son safhasında ve tamamlanmasını takip eden yıllardan bugüne ise sağlık hizmetlerinin sunumunda Sağlık Bakanlığının iki güncel uygulaması olarak sağlık hizmetlerinin bölge tabanlı planlamasının yapıldığı Sağlık Hizmet Bölgeleri ve bu bölge tabanlı planlamayı tamamlayıcı nitelikte olan Şehir Hastaneleri projeleri öne çıktı.
Özgünlük: Türkiye sağlık sistemindeki bu güncel “planlama” yaklaşımlı sağlık politikalarını aydınlatan bu makale, sağlık sisteminin bütününün anlaşılmasına ve değerlendirilmesine yönelik yürütülecek araştırmalara zemin teşkil edecek ve yol gösterecektir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık sistemleri, Dönüşüm, Reform, Planlama, Şehir hastaneleri

HEALTH SYSTEM TRANSFORMATION IN TURKEY (2003-13): HEALTH SERVICE AREAS PLANNING AND CITY HOSPITALS

Öz

Purpose: This article describes the region-based Health Service Area planning practice and City Hospitals projects as the long-term planning-oriented health policies, which aim to ensure physical/regional accessibility of quality healthcare, within the health system of Turkey.
Method: The most recent transformation of Turkey’s health system is descriptively investigated with a particular focus on the planning-oriented policies in the health system.
Findings: The use of ‘competition’ and market mechanisms which necessitated increased ‘regulation’ practice were the main characteristics of the Turkey’s Health Transformation Program (2003-13) at its early stages until the year 2010. Achievement of the universal health coverage goal even before the end of the program has enabled every citizen to have improved access to health care services. At its later stages and after the completion of the Transformation Program to date, on the delivery of the health care, the introduction of Health Service Areas and City Hospitals projects have become prominent as the recent health policies.
Originality: This article, which investigates and discusses these two recent planning-oriented health policies in the health system of Turkey, provides background information and directions for future research on the health system of Turkey and its assessment.

Anahtar Kelimeler

Health systems, Transformation, Health reform, Planning, City hospitals

Kaynakça

• Akdağ, R. (2011). T.C. Sağlık Bakanlığı yataklı sağlık tesisleri planlama rehberi. Ankara: Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü. https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/25703,shgmyatirimpdf.pdf?0.
• Akdağ, R. (2012). Turkey Health Transformation Program Assessment Report (2003-2011). T.C. Sağlık Bakanlığı.
• Ankara Şehir Hastanesi. (2020, 29 Haziran). Hastanelerimiz. https://ankarasehir.saglik.gov.tr/TR,191303/hastanelerimiz.html.
• Atun, R., Aydın, S., Chakraborty, S., Sümer, S., Aran, M., Gürol, İ., …Akdağ, R. (2013). Universal health coverage in Turkey: enhancement of equity. The Lancet, 382(9886), 65-99. doi: https://doi.org/10.1016/S0140-6736(13)61051-X.
• Bakan Koca: Hedefimiz, 2023'te tüm odalarımızın nitelikli olması. (2019, 14 Aralık). TRT Haber. https://www.trthaber.com/haber/gundem/bakan-koca-hedefimiz-2023te-tum-odalarimizin-nitelikli-olmasi-446642.html.
• Bakan Koca: Şehir hastanelerinden vazgeçmeyeceğiz. (2019, 25 Aralık). TRT Haber. https://www.trthaber.com/haber/saglik/bakan-koca-sehir-hastanelerinden-vazgecmeyecegiz-449239.html.
• Balıkesir İl Sağlık Müdürlüğü Atatürk Şehir Hastanesi. (2020, 4 Mart). Tesisimiz. https://balikesirataturkdh.saglik.gov.tr/TR,431256/tesisimiz.html.
• Boyacı, İ. (2017). Private hospitals and enhancement of geographic equity in health access: the case of Turkey. Yale Fox International Fellowship Policy Brief Series 2017. https://foxfellowship.yale.edu/sites/default/files/files/Boyaci.pdf.
• Boyacı, İ . (2020). Türkiye Sağlık Sisteminin Dönüşümü (2003-13): Covid-19 Pandemisi İle Mücadele Sürecinde Sağlık Reformlarına Yeniden Bakış. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(37), 59-80. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iticusbe/issue/55168/754928.
• Bursa Şehir Hastanesi. (2020, 3 Temmuz). Hastanemiz hakkında. https://bursasehir.saglik.gov.tr/TR,466199/hastanemiz-hakkinda.html.
• Dünya Sağlık Örgütü. (2020). Universal Health Coverage. Health Systems. https://www.who.int/healthsystems/universal_health_coverage/en/.
• Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü (2017). Sağlık Üst Bölgeleri. https://rapor.saglik.gov.tr/TEKKANAT/saglikbolgeleri.html
• Kayseri Şehir Hastanesi. (2020, 3 Temmuz). Hastanemiz hakkında. https://bursasehir.saglik.gov.tr/TR,466199/hastanemiz-hakkinda.html.
• OECD. (2010). How much is too much? Value for Money in Health Spending (1. baskı) içinde (21-42). Paris: OECD Publishing. https://www.oecd.org/berlin/46201464.pdf.
• Sağlık Hizmetleri Planlama Daire Başkanlığı. (2017, 2 Ekim). Sağlık Hizmet Bölgesi. https://planlamadb.saglik.gov.tr/TR,5708/saglik-hizmet-bolgesi.html.
• Sağlık Yatırımları Genel Müdürlüğü. (2020, 16 Haziran). Şehir Hastaneleri. https://sygm.saglik.gov.tr/TR,33960/sehir-hastaneleri.html.
• Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2016, 28 Mart). Sağlık hizmet bölgeleri organizasyon şemasının güncellenmesi. Evrak Sayı: 83913885
• T.C. Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü Şehir Hastaneleri Koordinasyon Dairesi Başkanlığı. (b.t.). https://khgmsehirhastaneleridb.saglik.gov.tr/.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (Şubat 2020). 2020 Yılı Yatırım Programı. http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/03/2020_Yatirim_Programi.pdf.
• T.C. Resmî Gazete. (2013, 9 Mart). Sağlık bakanlığınca kamu özel iş birliği modeli ile tesis yaptırılması, yenilenmesi ve hizmet alınması ile bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılması hakkında kanun. Sayı: 28582. Ankara: Başbakanlık Basımevi.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2015). Sağlık istatistikleri yıllığı 2014 (Yayın no. 1010). Ankara: Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2017). Sağlık istatistikleri yıllığı 2016 (Yayın no. 1083). Ankara: Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2019). Sağlık istatistikleri yıllığı 2018 (Yayın no. ?). Ankara: Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Yatırım Takip Sistemi. (b.t.). Erzurum. https://yts.saglik.gov.tr/publicyatirimlar.aspx?Oid=385.
• Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2010). Sağlık bölge planlamasına ilişkin uygulamalar hakkında genelge. (Sayı: 27132). http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/sb/ash/belge/saglik_bolge_plan.pdf.