Energy Consumption, Economic Growth and Current Deficit in Turkey

Yıl 2022, , 2187 - 2204, 31.12.2022

Barış Ayhan , Selim İnançlı

https://doi.org/10.15869/itobiad.1162491

Öz

The relationship between energy consumption, economic growth and current account deficit variables in Turkey and their levels of influence have been examined in this study. Two time series models have been applied in the analysis made using annual data covering the years 1980-2017. Since Turkey is a net energy importer, the effect of oil on energy use and therefore the current account deficit, as well as the level of relationship between GDP and energy consumption have been examined in time series models. GDP, which is one of the first time series variables for long-term relationships between variables, is the variable that most affects energy consumption. An increase of 1% in GDP increases oil consumption by 0.691%, and a 1% increase in current account deficit increases oil consumption by 0.066%.
In the second time series model, a 1% increase in GDP increases total energy consumption by 0.77%, and a 1% increase in current account deficit increases total energy consumption by 0.012%. There are also short-term relationships as a result of the models. In the first time series model, the error term adaptation coefficient is -0.268. In this long term, it provides orientation to balance by reducing deviations from the balance by approximately 26.8% every year. The error term adaptation coefficient for the second time series model is -0.413, and it reduces the deviations from the equilibrium by approximately 41.3% each year in the long run. Again, in the first model, a 1% change in GDP leads to an increase of 0.75% in total energy consumption (oil). In the second model, this increase is 0.72%. It has been determined that there is a causal relationship between the variables in both models. In the first time series analysis, it has been concluded that only national income is not the cause of energy consumption. In the causality relations between other variables, it is seen that energy consumption is the cause of the current account deficit as well as being the cause of the national income. It has been determined that the current account deficit is the cause of both national income and energy consumption. It has been concluded that national income is also the cause of the current account deficit. In the second time series, causality relationships are more limited. The current account deficit is not the cause of national income, and energy consumption is not the cause of the current account deficit.

Anahtar Kelimeler

Energy Consumption, Economic Growth, Current Deficit, Time Series, Turkish

Türkiye’de Enerji Tüketimi, İktisadi Büyüme ve Cari Açık Arasındaki İlişki

Öz

birbirleri ile ilişkisi ve etkileme düzeyleri incelenmiştir. 1980-2017 yıllarını kapsayan yıllık veriler kullanılarak yapılan analizde iki zaman serisi modeli uygulanmıştır. Zaman serisi modellerinde Türkiye’nin net enerji ithalatçısı olması nedeniyle enerji kullanımında petrolün ve dolayısıyla cari açığın etkisinin yanı sıra GSYH ve enerji tüketimi arasındaki ilişki düzeyi incelenmiştir. Değişkenler arasında uzun dönemli ilişkiler için ilk zaman serisi değişkenlerinden olan GSYH, enerji tüketimini en çok etkileyen değişkendir. GSYH’de %1 düzeyinde bir artış petrol tüketimini %0.691, cari açıkta %1’lik bir artış ise petrol tüketimini %0.066 oranında arttırmaktadır.
İkinci zaman serisi modelinde de GSYH’de görülen %1 düzeyinde bir artış toplam enerji tüketimini %0.77, cari açıkta %1 düzeyinde bir artış ise toplam enerji tüketimini %0,012 düzeyinde arttırmaktadır. Modeller sonucunda kısa dönemli ilişkiler de bulunmaktadır. İlk zaman serisi modelinde hata terimi adaptasyon katsayısı -0.268 çıkmaktadır. Bu uzun dönemde her yıl yaklaşık %26,8 oranında dengeden sapmaları azaltarak dengeye yönelimi sağlamaktadır. İkinci zaman serisi modeli için hata terimi adaptasyon katsayısı -0,413 çıkmaktadır ve uzun dönemde dengeden sapmaları her yıl yaklaşık %41,3 oranında azaltmaktadır. Yine, ilk modelde, GSYH’de görülen %1 düzeyinde bir değişme toplam enerji tüketiminde (petrol) %0,75 artışa yol açmaktadır. İkinci modelde ise bu artış %0,72 düzeyindedir. Her iki modelde de değişkenler arasında nedensellik ilişkisinin olduğu tespit edilmiştir. İlk zaman seri analizinde sadece milli gelir enerji tüketiminin nedeni değildir sonucuna ulaşılmıştır. Diğer değişkenler arasındaki nedensellik ilişkilerinde enerji tüketiminin milli gelirin nedeni olmasının yanı sıra cari açığında nedeni olduğu görülmektedir. Cari açık hem milli gelirin hem de enerji tüketiminin nedeni olduğu tespit edilmiştir. Milli gelir de cari açığın nedeni olduğu sonucuna ulaşılmıştır. İkinci zaman serisinde ise nedensellik ilişkileri daha kısıtlı düzeydedir. Cari açığın milli gelirin nedeni olmamasının yanı sıra enerji tüketimi de cari açığın nedeni değildir.

Anahtar Kelimeler

Enerji Tüketimi, İktisadi Büyüme, Cari Açık, Zaman Serileri, Türkiye, Energy Consumption, Economic Growth, Current Deficit, Time Series

Kaynakça

• Aimer Moftah, N. ve Dilek, S. (2021). Toda-Yamamoto Causality Test Between Energy Consumption and Economic Growth: Evidence from a Panel of Middle Eastern Countries. Journal of Empirical Economics and Social Sciences, 3(1), 56-78.
• Arslan, M., Gençer Çelik, G. ve Kuzu, S. (2021). Enerji Tüketimi, Ekonomik Büyüme ve Cari Açık İlişkisi: Türkiye Örneği. E-Şarkiyat İlmi Araştırmaları Dergisi/Journal of Oriental Scientific Research (JOSR), 26-40.
• Aydın, C., Esen, Ö. ve Efe, E. (2018). Cari Açık Düzeyi Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme İlişkisini Etkiler Mi? Türkiye Örneği. Third Mediterranean International Congress on Social Sciences, 586-592.
• Dickey, D. A. ve Fuller, W. A. (1979). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Journal of the American Statistical Association, 74(366), 427-431.
• Efeoğlu, R. ve Pehlivan, C. (2018). Türkiye’de Enerji Tüketimi ve Cari Açığın Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi. Politik Ekonomik Kuram, 2(1), 103-123.
• Engle, R. F. ve Granger, C. W. J. (1987). Co-Integration and Error Correction: Representation, Estimation, and Testing. Econometrica, 55(2), 251-276.
• Granger, C. W. J. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods. Econometrica, 37(3), 424-438.
• Güneş, İ. ve Demiray Erol, E. (2017). Türkiye’de Enerji İthalatı, Ekonomik Büyüme ve Cari Açık İlişkisi. The Journal of Academic Social Sciences, 45(45), 340-352.
• Johansen, S. (1988). Statistical Analysis of Cointegration Vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12(2-3), 231-254.
• Kaya, M. G. ve Kaya, P. H. (2016). Ekonomik Büyüme ve Cari Açık Arasındaki İlişki Türkiye Örneği. Vergi Raporu, (202), 9-18.
• Kızıldere, C. (2020). Türkiye’de Cari Açık Sorununun Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Açısından Değerlendirilmesi: Ampirik Bir Analiz. Business & Management Studies: An International Journal, 8(2), 2121-2139.
• Kraft, J. ve Kraft, A. (1978). On the Relationship Between Energy and GNP. The Journal of Energy and Development, 3(2), 401-403.
• Osterwald-Lenum, M. (1992). A Note with Quantiles of the Asymptotic Distribution of the Maximum Likelihood Cointegration Rank Test Statistics1. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 54(3), 461-472.
• Öztürk, I. (2010). A Literature Survey on Energy–Growth Nexus. Energy Policy, 38(1), 340-349.
• Pesaran, M. H. ve Shin, Y. (1998). An Autoregressive Distributed Lag Modeling Approach to Cointegration Analysis. Econometrics and Economic Theory in the 20th Century: The Ragnar Frisch Centennial Symposium, 31, 371-413.
• Pesaran, M. H., Shin, Y. ve Smith, R. J. (2001). Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326.
• Phillips, P. C. B. ve Perron, P. (1988). Testing for a Unit Root in Time Series Regression. Biometrika, 75(2), 335-346.
• Ravanoğlu, G. A. ve Bostan, A. (2019). Türkiye’de Enerji Tüketimi ve Cari Açığın Büyüme Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1713-1726.
• Tarı, R. (2014). Ekonometri. Umuttepe Yayınları.
• Uysal, D., Yılmaz, K. Ç. ve Taş, T. (2015). Enerji İthalatı ve Cari Açık İlişkisi: Türkiye Örneği. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 63-78.
• Yanar, R. ve Kerimoğlu, G. (2011). Türkiye’de Enerji Tüketimi, Ekonomik Büyüme ve Cari Açık İlişkisi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 3(2), 191-201.
• https://www.iea.org/statistics/
• http://data.worldbank.org/data-catalog/world-development-indicators